آمین

▪️
آیا حیوانات می‌دانند که هستند؟!
@aubep

#داروین، در کتاب تبار انسان و انتخاب بر مبنای جنس، تفکراتی دارد در بارۀ این که حیوانات چه چیزی ممکن است دربارۀ خود بدانند. او نوشته است:
«اگر منظورمان از آگاهی داشتن به خود چیزهایی مثل از کجا آمدن و به کجا رفتن و چیستیِ مرگ و زندگی و این جور چیزها باشد، ممکن است بتوانیم همین طوری بپذیریم که هیچ حیوانی نسبت به خودش آگاهی ندارد.»

اما داروین معتقد بود حیوان‌ها یک جورهایی خود را حس می‌کنند و حتی از این عقیده دفاع می‌کرد، به طوری که در نهایت نوشت:
«با همۀ این احوال، تفاوتی که بین انسان و حیوانات رده‌های بالاتر هست، حتی اگر تفاوت بزرگی باشد، فقط از لحاظ درجۀ تفاوت است، نه از لحاظ نوع تفاوت..»
بنابراین، از لحاظ توانایی‌های شناختی، فقط طیفی خاکستری از تفاوت بین انسان و حیوان هست، نه تفاوتی از نوع سفید و سیاه. ممکن است آن طور که انسان دربارۀ مرگ و زندگی فکر می کند، در حیوانات چنین چیزی نباشد، اما آنها هم چیزهایی دربارۀ خود حس می‌کنند.

بعد از چندین دهه مطالعه بر روی حیوانات، از شغال‌ها و گرگ‌های خاکستری گرفته تا سگ‌های خانگی و پنگوئن‌ها و پرندگان دیگر، من به این نتیجه رسیده‌ام که بعضی حیوانات نه فقط خود را یک جورهایی حس می‌کنند بلکه درجاتی از آگاهی هم نسبت به خود دارند. اگر مطالعاتم را با مطالعات دیگر همکاران روی هم بگذارم، کاملاً پذیرفتنی می‌شود که بگویم بسیاری از حیوانات یک جور حسِ «من بودن» یا «بدنِ من بودن» برای خود دارند. بنابراین وقتی آزمایشی روی حیوان انجام می‌شود، یا جسمی یا حیوان دیگری متعرض آن می‌شود، آن حیوان احساس می‌کند «چیزی برای بدن او اتفاق می‌افتد.»

بسیاری از پستانداران وقتی نوازش بشوند آرامش پیدا می‌کنند و بعضی از حیوانات انواع دیگر آشکارا دنبال لذت می گردند و از درد دوری می کنند. احتیاجی به اثبات ندارد اگر بگوییم این بدن‌هایی که در این حیوانات هست همان «بدنِ من» یا «من» است برای آن حیوانات. بسیاری از حیوانات هم وقتی می‌دوند، یا می-جهند، یا عملیات آکروباتیک انجام می‌دهند، و یا در شکارهای دسته جمعی طوری حرکت می‌کنند که به همدیگر نمی‌خورند، می دانند قسمت‌هایی از بدن خود را کجا باید بگذارند.

من در کتابم «حیوانات نگران: آگاهی، هیجانات، و قلب»، و همین طور در جاهای دیگر، دربارۀ این بحث می‌کنم که برای بسیاری از حیوانات که در فعالیت های جمعی شرکت می‌کنند لازم و کافی است که بدن خود را حس کنند. اما برای انسان، هرچند که داشتن حسی از بدنِ خود لازم است تا بتواند در بسیاری از موقعیت ها دوام بیاورد، این برای همۀ فعالیت‌هایی که او می کند کافی نیست. هر انسانی معمولاً می‌داند چه کسی است، مثلاً می‌داند اسمش چیست، و می‌داند مثلاً فلان بدن متعلق به اوست یا متعلق به کسی به نام مارک است. حس خاصی از «من بودن» هست که ادامۀ «بدن من بودن» یا «مال من بودن» است.

بسیاری از حیوانات هم چیزهایی از این قبیل را می‌دانند: «این دُم من است»، «این استخوان من یا سهم من از گوشت گوزن است.»

حیوانات به چه صورت بین خود و حیوانات دیگر فرق می‌گذارند؟ پژوهشگران در بسیاری از مطالعات مربوط به آگاهی داشتن از خود، از آینه استفاده کرده‌اند، تا ببینند آنها از نشانه‌های بصری به چه صورت استفاده می کنند. این جور مطالعه‌ها در مورد حیواناتی بوده است که در قفس نگه‌داری می‌شوند، همچنین در مورد دلفین‌ها و فیل ها. هر چند امکان دارد آنها هم چیزهایی از عکس خودشان که در آب می افتد یاد بگیرند، تصویرهای آینه‌ای در دنیای بسیاری از حیوانات دیگر وجود ندارد. بنابراین لازم است دانشمندان چیزهای هم دربارۀ نقش حس‌های دیگر در موضوع آگاهی داشتنِ حیوانات از خود بدانند. چرا که به نظر می‌رسد بعضی از آنها، مثلاً جوندگان، به تصویرها جواب نمی‌دهند.

بوها و صداها در دنیای بسیاری از حیوانات خیلی مهم است. بسیاری از آنها ادرار و ترشحات غددیِ خود را از ادرار و ترشحات غددیِ حیوانات دیگر تشخیص می دهند، و بسیاری از پرندگان صدای خود و صدای پرندگان دیگر را می‌شناسند. شاید با ترکیبی از نشانه‌هاست که حیوانات خود را حس می‌کنند، نشانه‌هایی که از ترکیب حس‌های مختلف حاصل می‌شود.

●
●
متن فوق، ترجمه‌ای است از نکات اصلی مقاله‌ای که یکی از اتولوژیست‌های بزرگ امروز به نام مارک بیکاف نوشته است. اتولوژیست کسی است که دربارۀ رفتارهای جانوران در محیط های طبیعی آنها مطالعه می کند.

#دانش
@aminhaghrah

▪️کدام حیوانات باد شکم دارند؟!

آیا می‌دانید سوسک‌ها هم باد شکم دارند؟!
با انتشار این #کتاب حالا دیگر مشخص شده است که بوی ناخوشایند در خانه ممکن است کار سگ، مار خانگی و حتی ماهی باشد!
https://bbc.in/2HduVE8

در Instant View بخوانید▼

#دانش
@aminhaghrah

‍ ▪️
استفان #هاوکینگ (فیزیکدان نامدار انگلیسی) در ۷۶سالگی درگذشت.

او از جوانی به بیماری نادر خوابِ بدن مبتلا بود. به گونه‌ای که بخش عمده‌ای از زندگی‌اش را تا مرگ، بدون هرگونه حرکت و حتی امکان صحبت کردن سپری کرد.

هاوکینگ هم در جهان علم (به عنوان شاخص‌تربن دانشمند زنده‌ی جهان) با نظریاتش پیرامون سیاه‌چاله‌ها و ماهیت هستی، و هم در عرصه‌ی عمومی با ارایه مواضعی به دفعات بحث برانگیز شد.

او در مهٔ ۲۰۱۳ با تصمیم به عدم شرکت در همایش سالانه‌ای که به میزبانی "شیمون پرز" در اورشلیم برگزار می‌شد به جمع کمپین تحریم‌کنندگان علمی #اسرائیل پیوست.

از دیگر مواضع جنجالی او اعلام اظهارات دوگانه‌اش درباره‌ی وجود یا عدم وجود خدا (خدا باوری یا بی‌خدایی‌اش) ست!

هاوکینگ هر چه بود، آیت متقنی بر قدرت نامحدود اراده‌ی آدمی بود.

#دانش
@aminhaghrah

▪️
جهان چگونه پدید آمد؟
[ به زبان ساده ]

#ویدئو
#دانش
@aminhaghrah

▪️تصویر یک اتم!

[ یک اتم که با لیزر برانگیخته و توسط میدان مغناطیسی ثابت نگه داشته شده است ]

● برنده جایزه بهترین عکس علمی @‌EPSRC

#دانش
@aminhaghrah

‍ ▪️آیا باید به آثار باقی مانده از تمدن اسلامی افتخار کرد؟!
[ رسول جعفریان ]

ما نباید به تعداد کتابهایی که در تمدن اسلامی مانده، دل خوش کنیم. هزاران کتاب نجومی حاوی افکاری است که نه تنها سبب رشد علم نجوم نشده، بلکه بر کل جریان علم در دنیای اسلام، قفل زده است. آثاری که در پزشکی نوشته شده، به جز اندک آثار که همانها هم مبانی درستی، نتایج صحیحی، و راه و رسم مستقیمی ندارد، بیشترش حدسیات و احکام پزشکی و نسخه پیچی‌های بی ربط است که فقط برای دور کردن مردم از علم واقع پزشکی سودمند بوده است.

این که چند کتاب و رساله در جراحی داریم، کاری که بشر از هزاران سال انجام می‌داده، افتخاری برای ما نیست، افتخار برای لویی پاستور فرانسوی است که باکتریها را که اساس نگاه را در پزشکی عوض کرد شناخت و روی آنها کار کرد و حالا ما باید هر خوراکی بدون میکرب را به عنوان «پاستورریزه» یعنی به نام او بخوانیم. ما نباید تعصب بر متن‌های بیهوده داشته باشیم. البته این متن‌ها، آثاری مانند قانون و شفا، چراغی را در تمدن کور گذشته بشر که اروپا هم گرفتارش بوده روشن نگاه داشته و غربی‌ها هم برخی از آن آثار را چاپ می‌کردند. اما عبور از آنها مهم است نه ماندن در آنها.

ما ماندیم و سوال نکردیم و چتر منظومه غلط دانش را پاره نکردیم و مرتب زیر همان ماندیم و جلو نرفتیم. حالا عوامل اقتصادی است یا سیاسی یا اجتماعی، کدام یک موثر است، البته که همه موثر است و هر کسی از بخشی از آنها بحث کرده است...

#سند
#دانش
#تمدن_اسلامی
@aminhaghrah

‍ ▪️میمون‌ها می‌توانند شکسپیر بنویسند؟!

امیل بورِل، ریاضیدان فرانسوی در سال ۱۹۱۳ ضمن مقاله‌ای درباره مکانیک آماری، یک مثال بامزه آورد که حالا به اسم قضیهٔ میمون نامیرا (Infinite monkey theorem) معروف است. طبق این قضیه، اگر یک میمون نامیرا داشته باشیم و این میمون به صورت تصادفی کلیدهای یک ماشین تحریر را فشار دهد و این کار را تا زمانی بی‌نهایت ادامه دهد به احتمال قریب به یقین هر متنی را تایپ خواهد کرد، مثلاً آثار کامل ویلیام شکسپیر را.

ایدۀ میمون نامیرا، ایده جالبی است که در ادبیات و هنر بازتاب زیادی داشته. مثلا در یکی از قسمتهای «سیمپسون‌ها» میمون‌های ماشین‌نویس در اتاق آقای برِنز هستند و او یکی‌شان را به خاطر اشتباه در تایپ یک کلمه از «داستان دو شهر» دیکنز دعوا می‌کند. بورخس در داستان «کتابخانه بابل» از ایدۀ حروفی که تصادفی کنار هم قرار گرفته و کتابخانه‌ای پر از کتابهای مرموز ساخته‌اند، استفاده کرد. میکائیل انده در یکی از فصلهای «داستان بی‌پایان» شهری را تصویر کرد که مردمش خاطراتشان را گم کرده‌اند و حالا یک میمون به اهالی اجازه می‌دهد با انداختن تاسی از حروف، شانسشان را برای گفتن یک داستان امتحان کند. در نمایشنامه طنز «واژه‌ها، واژه‌ها، واژه‌ها» از دیوید اِویسِ آمریکایی هم سه میمون به نامهای میلتون، سویفت و کافکا هستند که قرار است «هملت» را بنویسند. اما آیا واقعا میمون‌ها می‌توانند یک نمایشنامه شکسپیر را بنویسند؟

البته که میمون نامیرا و زمان نامحدود در اختیار نداریم تا صحت این قضیه را بررسی کنیم، اما سال ۲۰۰۳ محققان دانشگاه پلیموث انگلیس، دست به آزمایش محدودتری زدند و ۶ میمون کاکل‌دار اهلِ اندونزی را به مدت ۴ هفته با یک کامپیوتر در اتاقی دربسته رها کردند. میمون‌های بازیگوش حسابی با صفحه کیبورد ور رفتند و روی آن خرابکاری کردند، اما حتی یک جمله معنادار هم ننوشتند، چه برسد به شکسپیر. نتیجۀ تلاش آنها چیزهایی بود نظیر:
ssssssssssssssssssssssssaaavalavgggggggggggggv
مهمترین یافته این آزمایش این بود که میمون‌ها به حرف s بیشتر از سایر حروف علاقه دارند. محققان ۵صفحه متن تولیدشده توسط میمون‌ها را در یک جلد چرمی زیبا صحافی کردند و با شوخ‌طبعی اسمش را گذاشتند: «به سمت مجموعه آثار کامل شکسپیر»!

◎ عکس تزیینی است.

منبع: احسان نامه

#ادبیات
#دانش
@aminhaghrah

‍ ▪️چرا #ابن_سینا از زکریای #رازی به زشتی یاد می کند؟
[ #رسول_جعفریان ]

●بارها در بحثهایی که در باره وضعت علم در تمدن اسلامی مطرح شده اشاره به خلط مهم روشی در بخش های مختلف شده است. این که با فلسفه به سراغ طب رفته اند، یا نجوم را تحت تأثیر اندیشه های فلسفی و دینی بررسی کرده اند، و موارد بسیار دیگر، و این که نتیجه اش عدم پیشرفت دانشها و توقف بوده است.

در عالم طب، همه می دانند طب زکریای رازی (م ۳۱۳)، طب تجربی است، اما طب ابن سینا، با همه نبوغی که داشته، غالبا فلسفی است. اکنون ما می دانیم روش رازی در کشف مسائل طب، بهتر از روش ابن سینا (م ۴۲۸) بوده است، اما چرا آثار ابن سینا به خصوص قانون، حکم کتاب مقدس طب را یافته است؟ دلیلش محبوبیت روش فلسفی در تحلیل است که ذهنیت موجود در تمدن اسلامی با آن سازگار تر و امری رایج تر بوده است. تجربه، جز در صنعت، آن هم صنعت ارثی و بی بهره از ریاضیات، به هیچ گاه محبوبیت جدی نداشت و همیشه با گفتن این نکته که تجربه بدون قیاس و عقل راه به جایی نمی برد، از میدان پژوهش در حوزه علم بیرون برده می شد. این یکی از مهم ترین دلایل توقف علم است.

●و اما در اینجا به نقل از یکی از رسائل ابن سینا، تمسخر او را نسبت به روش زکریای رازی شاهد هستیم. موضوع بحث، افلاک، قِدمت آنها، مقایسه وضع آنها با زمین و کوهها و عمر آنهاست. کسی سوالی از ابن سینا پرسیده است که اشکالی به گفته های ارسطو بوده؛ و ابن سینا، تمام قد به دفاع از ارسطو برخاسته، و به مقابله با سائل که سوالش نوعی اشکال گرفتن از ارسطو بوده، پرداخته است. در میان بحث، ابن سینا، سائل را متهم کرده که مطالبش را تحت تاثیر زکریای رازی مطرح کرده، و با الفاظ نسبتا زشت از رازی یاد کرده است.

●در میان این الفاظ زشت، نکته مهم این است که ابن سینا ،رازی را آدمی می داند که شأن او در حد «تأمل در بول» یا همان ادرار است، و در اینجا اشاره اش به روش تجربی زکریای رازی در امر پزشکی است. این در حالی است که خلط فلسفه با نجوم و غالب مسائل طبیعیات، یکی از دلایل اصلی توقف دانش در میان مسلمانان و تکرار مکررات ابن سینا در هزار سال پس از اوست که به رغم همه نبوغ و تلاشی که داشت، و نیز نثر استوار ناخواسته مانع از تحول شد.

●سوالی که از ابن سینا شده این است:
چرا ارسطو گفته های قرون گذشته و دوره های قدیم در باره فلک را همان گونه که یافته، به عنوان حجت قوی در دو جای از کتابش در باره ثبات و دوام فلک آورده و حال آن که، کسی که تعصب و اصراری بر باطل ندارد می داند که این حرفها روشن نیست، و ما از اندازه آن چیزی نمی دانیم مگر آن مقدارش بسیار کمتر آن چیزی است که اهل کتاب (بسیار زیاد) گفته اند، و یا آنچه از هند و دیگر امم در این باره نقل شده است، همه اینها یا بخشی از آن، با تأمل در تعاقب حوادث بر بخش آباد زمین، ظاهر البطلان است، وضعیت کوه ها نیز در قدمت و همین طور شهادت نسلها همراه با ظهور حوادث و دگردیسی در آنها چنین است.

●در اینجا ابن سینا چنین پاسخ می دهد: باید بدانی که این اظهارات از طرف وی، همراه با اقامه برهان نیست، بلکه آن را در خلال مطالب خود در این باره آورده است که مسأله آسمانها مانند مسأله کوه ها نیست. امت، اگر چه شاهد بوده اند که کوهها در کلیت خود محفوظ مانده، اما به صورت جزئی آسیب دیده اند و برخی بر برخی فشار آورده و اَشکال آنها عوض شده است. افلاطون بالاتر از اینها را هم در کتاب سیاسات خود آورده است. شاید تو این ایراد را از یحیی نحوی گرفته ای ... یا « أو عن محمد بن زكریا الرازى، المتكلّف الفضولى فى شروحه فى الالهیات، و تجاوز قدره فى بسط الخراج، و النظر فى الأبوال و البرازات، لا جرم فضح نفسه، و أبدى جهله فیما حاوله و رامه» (رسائل ابن سینا، ص ۴۱۶)
یا از محمد بن زکریای رازی که در شرحش در الهیات یک «متکلف فضولی» است، و از حد خود در بسط خراج! و نگاه در بول و برازات پا را فراتر نهاده است، و بدین ترتیب خود را مفتضح کرده و در این نوشته ها، جهل و نادانی خود را آشکار کرده است.

●بدون شک، دانش طبیعیات حتی در حد ابن سینا هم نماند، و بعدها، خیلی خیلی جدیتر و بیش از همه توسط متکلمان و فلاسفه، تحت الشعاع مباحث الهیات قرار گرفت. در واقع، ما در مرحله بعدی، ابن سینایی را شاهدیم که اندیشه های مشائی اش زیر فشار بحث هایی که اهمیت بیشتری به روشهای فلسفی با ترکیبی از عرفان می دهد، خرد می شود، و باز هم بیشتر و بیشتر افکار و اندیشه های انتزاعی ظاهر می گردد. اشکال عمده این فلسفه که طبیعیات را هم زیر سلطه خود گرفته بود، بیش از آن حل مشکل طبیعیات باشد، استخدام همه چیز برای الهیات بود. البته که آن مسائل هم باید حل می شد، اما نه به قیمت منحرف کردن بحث در طبیعیات.

#دانش
#تاریخ
#فلسفه
@aminhaghrah

عکس العمل جالب #گوگل به‌مناسبت کشف نخستین منظومه با احتمال وجود حیات.

#دانش
#انیمیشن
@aminhaghrah

🔻ناشر مجلات نیچر ۵۸ مقاله از دانشمندان ایرانی را بخاطر جعل علمی و دستکاری توسط نویسندگان تعلیق کرد!
مجله نیچر (Nature) که از سال ۱۸۶۹ میلادی تاکنون منتشر می‌شود یک نشریه هفتگی جامع است که در میان پرارزش‌ترین مجله‌های علمی جهان قرار دارد. این نشریه ارجاع داده شده‌ترین مجله علمی است. ضریب تأثیرگذاری مجله در سال ۲۰۱۳ با نمره ۴۲٫۳۵۱ در رده اول نشریات علمی جامع قرار گرفت.
#جعل #دانش #رفتارشناسی
@aminhaghrah