♥🌺🍁♥تاریخ و ادبیات تالش ♥♥

✅🔸#واژه #تالشی #برامه


🥀#برامه اولین فریاد دادخواهی تالشن
است تالش از دیر باز به
این نتیجه رسیده بود که برادر
بزرگتری حامی او و خانواده
است ،تالش در گرفتاری و
مصیبت از اولین کسی که
استمداد میطلبید ،برادر بود

که با صدای بلند کلمه #برامه
را بر زبان میآورد
از دیرباز تا کنون این واژه
در اگثر نقاط مردمان تالش
کاربرد دارد
یکی از بارزترین نشانه های
استمداد و دادخواهی از برادر
که قرنهای دور اتفاق افتاده
و هنوز ورد زبان مردمان تالش
است ،
#لدو به #محمود به مبباشد

اسفندیار احمدی


.📚 https://t.center/Ahmadi111

✅🔶#ادامه #لدو به #محمود به

بخش 5

🔵 با توجه به اینکه در ایران و #تالش باستان ارزش زیادی برای سگ قایل بودند به دلیل اینکه متعقد بودند که وحود سگ در هر مکانی موجود میشود که اهریمن به آن مکان نزدیک نشود

این امر موجب شده بود که مردم تالش برای سگهای خود ،مثل احشام خود نام انتخاب کنند تا در موقع ضرورت با نام او را صدا کنند
مثل :
چوله
کعوه
رشه
سره
خرسه
ساکوتو
ساگوش
ساپا
لومه
لنبه
لدو
ببری
پلنگ
با توجه به توضیحات ذیل آنچه بیشتر از همه حائز اهمیت است که باید مورد بررسی و نقد قرار گیرد ،خواندن این اشعار توسط خواندها سلیقه ای بود و هر کس بنا به سلیقه خود چیزی به آن افزوده یا آن کسر نموده
مرحوم قسمت خانی شتر به آن اضافه نموده که میگوید
شترشون برده بارینه
شتر بردتد با بار
آقای هادی حمیدی در کل اجراهایش یک بار آز محمود نام میبرد در تمام اشعارش لدو را مورد خطاب قرار میدهد
و در اشعار ایشان آنچه که مخاطب را به پرسش برمی انگیز در آنجاست که میگوید :
🔴منشون منشون پارگاه کا ده کرد
پارگاه برشون دار دکرد
ترجمه : مرا در پارو زندانی کردند و پشت درب پارو را با کنده درخت مسدود کردند
دز حالی پارو نمیتواند چنین مکانی باشد تا افراد در آن زندانی شود چون پارگاه را از شاخه های نازک درخت که دارای انحتاف باشد میسازند و درب پارا را نیز از شاخه های نازک درخت درخت میبافتد که به آن ، چپه چفه میگوید ،که مقاومت چندانی تدارد
و نیز میگوید :
اسپه با زنجیر شه
سگ با زنجیر رفت
متاسفانه تعدادی خیلی موارد دیگر نیز به آن افزوده اند و میگویند
ورزا شون برد پلاونینه
گاونر را بردند با پلان
و خیلی موارد دیگر نیز به آن افزوده اند ،
سوال اینجا است دختری که خود و احشام او مورد تعرض سارقان قرار گرفته است برای کمک نیازی نبود که مواردی به غیر از سرقت را به از طریق نی به برادر برساند ،

🔶 لازم است قبل از اینکه به اصل ماجرا بپردازیم ،اشاره مختصری در به نی نوازی در #تالش داشته باشیم ، افرادی که در این مورد تحقیق کرده اند می دانند که نی نوازی تالشی مثل آهنگ های فارسی دارای انواع #برده بود ،کسانی که نی نوازی را یاد گرفته بودند با انواع #پرده های آن آشنا بودند
که به چند پرده آن اشاره میکنیم
#کیجه پرده
#پاییزه پرده
#رمه پرده
#لدو به پرده
#محمود به پرده

و نیز پرده های دیگر

اصل ماجرا به شرح زیر است :
دختری که شغل خانوادگی آنها دامداری است و خود نیز در نی نوازی خبره بوده تعدادی راهزن قصد سرقت گوسفتدان او را می نمایند وقتی که قصد جمع آوری گوسفندان را می نمایتد گوسفتدان متفرق میشوند و حتی تصمیم میگیرد که بره که در داخل پارو هستند رها کنند و همراه گوسفندان نمایند تا از این طریق بتوانند گوسفندان را جمع کنند ، اما باز هم گوسفتدان متفرق میشود .
در اینجاست که دختر آنها را فریب میدهد و میگوید
گوسفندان با صدای نی من آرام میگیرند و نیز در مسیر حرکت من حرکت میکنند
چون سارقان با پرده نی نوازی آشنا نبودتد
دخترک در حین حرکت با سارقان نی لدو به و محمود به را میتوازد و هم سگ دخترک با این صدا آشنایی داشت و هم برادر این پرده را میشناخت برادر به کمک خواهر می رود و او را نجات می دهد
لدو به
محمود به
منشون برده رمه نه
صد و سی گله وری نه
کعون کشی دره نه
کعوه اسپه نار دگه
لسیه پگه ای منه
لد و به
محمود به
ترحمه : لدو بیا ،محمود بیا، مرا بردند با رمه گوسفندان با صدو سی راس برده ،از دره کهون کش ،سگ کبود را جلو بی انداز
چوبی را بردار که یک من است
تالش از دو چوپ دستی اسفتاده میگرد یک چوپ دستی که بسیار سنگین بود و مقاوم و در جنگ ها از آن استفاده میکرد و چوپ دستی دیگر که نازک و سبک بود و به آن تعلمی میگفتند و برای هدایت و راندن احشام از آن استفاده میکرد

🔵ختم کلام دختر نی نواز چهار هدف را در نی زنی دنبال میکرد .
ا- آگاه کردن برادر از ماجرا
2- فراخوندن سگ حهت یاری
3-مسیر حرکت راهزنان
4-اطلاع دادن به برادر که حتما چوپ جنگی خود را همراه داشته باشد

پایان

🔶پایدار باشید #اسفندیار-احمدی

📚 https://t.center/Ahmadi111
.

✅🔶#ادامه #لدو به #محمود به

بخش 4

🔵با توجه به توضیحات بخش ،1 تا 3 لدو به محمود به
نمی تواند افسانه یا اسطوره سازی سازی باشد

1-چون #محمود یک نام عربی است وهیچ ربطی نام نامهای تالش باستان و ایران باستان تدارد ،،،

انتخاب نام محمود برای مردمان این سرزمین بعد از ورود اعراب به ایران آغاز شد با توجه به اینکه از ورود اعراب به ایران کمتر از 1400سال میگذرد مخصوصا درتالش که بیش از چهارصد سال در برابر اعراب مقاومت کردند .
با توجه به اینکه مردمان تالش سالها متمادی جنگهای متفاوت با سایر اقوام داشتند این جنگهای برای تصرف سرزمین بود اما غارت اموال و به اسارت زنان توسط شاهسون انجام میشد آنها مواردی گروهی وارد این سرزمین میشد و ضمن سرقت احشام زنها و دخترها گاهی با خود میبردند

✅ اما در مورد نام #لدو ..

🔶1- با توجه به اینکه اگثریت مردمان #تالش دامدار بودند و هر دامدار تالشی برای جفظ دامها خود و مجافظت دامها مجبور بودند که حداقل 4 سگ داشته

🔶 2-داشتن 4سگ در خانواده ضرورت داشت که هر سگ نام داشته باشد که در صورت نیاز با آن نام او را صدا کنند

🔷 3- با توجه به اینکه تالشان در جنگها از سگ ها خود استفاده میکردند و هر جنگجوی تالشی چه دختر و پسر یک سگ مخصوص داشتند آتها مجبور بودتد که برای سگ خود نام انتخاب کنند تا در صورت نیاز با آن نام او را صدا کنند .
وقتی در جبهه جنگی هزار سگ شرکت داشته باشند انتخاب نام برای سگها حتما نیاز بود چون جنگجوی که در جبهه حنوبی میجگید اگر سگ او نام نداشت ممکن بود جنگجویی که با سگ خود در شمال جبهه میجگید صاحب خود را رها میکرد و به جنوب جبهه میرفت این امر خطراتی هم برای سگ داشت و هم صاحب سگ
یکی از نمونه های بارز و روشن در تاریخ حضور جنگجویان تالش با سگهایشان در ارتش صفویان و جنگ با ترکان عثمانی بود ، که قبلا در مورد آن توضیح داده شد

🔶 4- اگر فرض کنیم که لدو اسم دوم فرد باشد ،چون اگثر تالش برای افراد خانواده نام دومی انتخاب که مخفف نام اصلی است ،و با نام اصلی هم آوا است به عنوان
مثال :به یدالله ،یدی یا یدو میگویند
حال لدو با چه اسم اصلی میتواند هم آوا باشد ؟
🔷 دخترک در نی نوازی با توجه به اینکه در ابتدا لدو را فرا میخواند و بعد محمود را
اما در نهایت اشاره به یک فرد دارد آن هم محمود است
که میگوید لسی پگه ای منه
چوپ را بردار یک من است
اگر لدو اسم فرد دخترک به او هم اشاره می کرد یا اینکه به هر دو نفر میگفت لسی پگره ای منه
چوبی را بردار که یک من است

ادامه دارد
#اسفندیار-احمدی

📚 https://t.center/Ahmadi111

✅🔶ادامه #لدو به #محمود به

بخش 3

🔵🔶 همانطوری که می دانیم و منابع تاریخی میخوانیم #سگ همیشه از جانوران مورد علاقه مردم #تالش بود #مردم #تالش با پشتبانی سگهایشان از هیچ درنده ای وحشت نداشتند ،سگهای #تالش اگر احساس میکردند که جان صاحبشان در خطر با تمام توان به یاری او میرفتند ،،

🔶علاوه بر این در اگثر جنگها مردمان تالش از سگها خود کمک میگرفتند این حیوان با وفا در جنگهایی که تالشان حضور داشتند به یاری صاحبانشان میرفتند ک گلوی دشمن را میدرید و علاوه بر این این سگها از هوشیاری بالایی برخوردار بودند و دشبیخون دشمن آنها صاحبشان را آگاه می کردند یکی از نمونه بارز استفاده از سگهای تالشی در جنگ دولت صفویه با ترکان عثمانی بود که هر دو جنگجوی تالشی را یک سگ تالش همراهی میکرد و حکومت صفویه برای سگ های تالش جیره غذایی تهیه میکرد

ابتدا مروری میکنیم به نظر مورخین در مورد سگهای #مردمان تالش

.🔶دیاکوف مینویسد :

🔷اقوام ایرانی برای سگهای خود ارزش زیادی قایل بودند ،مقام #سگ به جایی رسیده بود که در زمان داریوش هرکس سگی را #مسموم میکرد با دوبست ضربه تازیان مجازات میشد و هر کس سگ دیگری را به اشتباه میکشت با نود ضربه شلاق مجازات میشد ....
وقتی که داریوش از امپراتوری روم دوبار شکست میخورد با راهنمایی وزیر خود پیکی به سرزمین تالشان باستان میفرستد و از آنها کمک و یاری میطلبد و مردمان تالش با سگهایشان و چوبهای دستی گره داری که داشتند آن چوپ شمشیر را دو نیم میکرد به یاری سپاه داریوش شتافتند و امپراتوری مصر را در هم شکستند

دیاگوف در ادامه مینویسد :
سگهای کوهستانی مردمان #تالش جثه ای بزرگ داشتند دارای دست و پایی قوی بودند و در موقع خطر فوق العاده شجاع و درنده و چالاک بودند

🔵رابینو مینویسد :
سگهای کوهستانی گالشان #تالش از نوع عالی و چاق و وحشی و نگهبان خوبی برای صاحبانشان هستند

🔶جکس مینویسد :
سگهای شمال ایران ماوراء خزر داری جثه ای بزرگ و پشمی خشن و از نظر خلق وخوی بی نهایت درنده خوی هستند و خصلت گرگانه دارند

🔵تیمور میگوید :
مردمان تالش دارای سگهای بزرگی بودند که به اندازه یک الاغ بودند و بعضی از آنها برای حمل و نقل به سگ های خود عرابه میبستند

🔶 ادامه دارد
اسفندیاراحمدی

📚 https://t.center/Ahmadi111

✅🔶#ادامه #محمود به #لدو به

بخش 2

🔶عده ای آن را افسانه میدانند ،دلیلش هم این است چون به مرور زمان افرادی در اصل ماجرا تغییراتی ایجاد کردند این امر موجب شده که مردم آن را افسانه تلقی کنند
مثل : لسی پگه صد منه
چوب را بردار که صد من است
در حالی که
لسی پگه ای منه
چوپ را بردار که یک من است
چون در ایران و گیلان یک من متغیر است در بعضی نقاط یک من سه کیلو است و بعضی نقاط هفت کیلو است
در ثانی عده ای در نی نوازی محمود به شتر را نیز به آن اضافه کرده اند
که میگویند :
شتروشون برده باری نه
شتر را با بار بردند
در حالی هزگز نیدیشیدند که در سرزمین همیشه بارانی و مه گرفته شتر نمیتواند زندگی کند
لذا این چنین تغییرات در اصل موضوع موجب شد که بعضی آن را افسانه فرض کنند

موارد دیگر که جای بحث و انتقاد دارد عده ای #لدو را فرد میدانند از اینکه #لدو برادر دخترک نی نواز و محمود است در حالی که اگر به اصل شعر توجه شود #لدو فرد نبست
به دلیل زیر :
1-اگر لدو نام آدم بود ،دختر نی نواز میبایست به لدو هم میگفت:
لسی پگه ای منه
چوب را بردار یک من است
درحالی در تمام موارد به محمود میگوید ، لسی پگه ای منه
ثالثا اگر اشاره دخترک به دو محمود و لدو باشد حتما
میگفت چوپ را بردارید که یک من است
چون در این شعر فقط اشاره به محمود است و آدم دیگری در ماجرا وجود ندارد
با توجه با این توضیح مختصر با بگوییم #لدو نام #سگ دخترک تالشی است

ادامه دارد

اسفندیاراحمدی

📚 https://t.center/Ahmadi111

🔴🔶 #توضیحی در مورد نی نوازی #محمود به #لدو به

بخش 1

✅🔶#نی نوازی محمود به لدو به افسانه نبست یک حقیقت تاریخی است که در ییلاقات تالش زضوانشهر زخ داده است
ماجرای این رخ داد برمیگردد به زمان صفویه ، زمانی که اختلاف در حکومت صفویه شدت پیدا کرد ،مردم به دو گروه #شاهسون یعنی دوستدار شاه و ایل #سون به معنی دوست دار #ایل ،تقسیم شوند ،
در این موقع بود که #شاهسونها از مرز غربی تالش وارد این سرزمین میشدند و دست به غارت و تجاوز میزدند ،
لازم به یاد آوری است هنوز بسیاری از افراد سال خورده در مورد آن اطلاعاتی که سینه به سبنه نقل شده ،به یاد دارند ،این غارت و تجاور خیلی گسترده تر از #لدو به و #محمود به بود

✅🔶این تجاوز و غارتگری شاهسون در ییلاقهای #تالش رضوانشهر گسترده و وسیع بود با اینکه اگثر آن را از گذشته گان خود شنیده اند ولی به دلیل عمق فاجعه کسی حاظر به بیان آن نیست

✅🔶بنده در این مورد تحقیق کردم ،به خانواده ای برخورد کردم که در این غارتگری قربانی داده بودند ،مادری همراه با فرزند شیرخواره اش
ماجرا به قرار زیر بوده است که ساهسون در حین غارت یک زن و فرزند شیرخوار او را با خود میبرند بعداز مدتی آنها را آزاد میکنند
زن بعد از دو روز پیاده روی در جنگلها سرانجام خود را به روستایی که در خارج از محدوده زضوانشهر قرار داشته میرساند
این زن محترم و با شرف با اینکه میدانسته بار دیگر میتواند به آغوش خانواده خود بر گردد ولی از شرم هرگز به خانواده بر نگشت و در همان مکان ماند و فرزند خود را بزرگ کرد
سرانجام قبل از مرگش ماجرا را برای فرزندش تحریف نموده بود
با آنکه فرزند او بعد از مرگ مادر خانواده خود را پیدا کرده چون نامبرده از مردمان آن مکان در حق مادرش را لطف و محبت دیده بود در آنجا ماندگار شد و هنوز ورثه آنان در آن محل زندگی میکنند

به دلیل اینکه از خانواده افراد فوق اجازه ندارم از نامبردن افراد و نام محل سکونت معزورم

🔶 این عمل کرد #شاهسون ها در ییلاقات رضوانشهر زبان زد خاص و عام است ،حتی برای عملکرد افراد بد کردار به صورت ضرب المثل در آمده
وقتی که فردی یا افرادی خلاف های بزرگ انجام میدهند
میگویند : فلانی شاهسون است

ادامه دارد
اسفندیار احمدی

📚 https://t.center/Ahmadi111