توره | اساطیر باستان

👁‍🗨 تمدن بسیار باستانی #عیلام یکی از کهن ترین مراکز تمدن و فرهنگ در جهان است و میتوان آن را جزو اولین نقاط خاستگاه تمدن در محدوده جغرافیایی فلات ایران نیز به حساب آورد.

باید بدانیم که میتولوژی عیلامی در جای خود کاملا منحصر به فرد و بی شباهت به تمامی همسایگان در اعصار همدوره و متاخر است. اما فرهنگ عیلام با ورود اقوام مهاجر آریایی و شکل گیری اولین امپراتوری #ماد تقریبا به صورت کامل در فرهنگ آریایی حل شد.

پرستش در دین باستانی مردم #عیلام بر پایه تقدیس چند خدای بزرگ محدود و تعداد زیادی خدایان کوچک و محلی استوار است. یکی از این مهم ترین و اصلی ترین خدایان که خدای حامی و پاترون شهر #شوش نیز دانسته شده #اینشوشیناک است.

#اینشوشیناک، #شوشیناک یا حتی به اختصار #شیناک را خدای مرگ دانسته اند‌. در یک مقایسه اجمالی با بقیه دیتی های اساطیر با اتیکت خدای مرگ، شیناک یک خدای منحصر بفرد است. او علیرغم عنوان خدایی شوم خود خدایی بسیار محترم است و در جنبه های زیادی از زندگی مردم شوش نقش اساسی داشته است. معبد #چغازنبیل یکی از اصلیترین مراکز پرستش شیناک و دو خدای دیگر تثلیث #شوش یعنی #هومبان و #شالا است.

شیناک در به تعبیری مالک زندگی و روح انسانهاست. تقدس او توسط زندگان کمتر صورت عینی پیدا می کند اما نام و قدرت او در مراسم قربانی گاو و شتر، مجالس دعوی و قضاوت و حشن های شکرگزاری خرمن استفاده شده است.

در یک جنبه دیگر او را خداوندگار موکل بر شب و تاریکی می یابیم و در تقابل با #ناهوتی خدای خورشید، اما این بدین معنا نیست که این تقابل همگن با نقش #هورمزد و #اهریمن باشد. بلکه شیناک خدایی بزرگتر، قدرتمندتر و قابل ستایش تر از ناهوتی است.

اگر مقایسه دیگری با یک تمدن بزرگ همسایه داشته باشیم شاید بتوان #هومبان را معادل با #آنو ی تمدن سومر و #شیناک را منطبق بر شخصیت #انکی دانست. بعبارتی شاید حتی محبوبیت اینشوشیناک از هومبان پیشی بگیرد اما هیچ گاه اینگونه نبوده که او به صورت رسمی ارباب هومبان پنداشته شود و کما اینکه هومبان نیز هیچ گاه استعلایی بر شیناک نداشته است.

در تصاویر اینشوشیناک را گاها با سر میش متصور شده اند اما در غالب موارد او به شکل انسانی بلند قد با تاجی شاخدار بر سر نقش شده است. این تصاویر را واضحا میتوان در دیوارنگاشته های چغازنبیل مشاهده نمود.

▫️ @Torecilik