توره | اساطیر باستان

👁‍🗨 خدابانو #عزی در باور تمدن باستانی اقوام #عرب شبه جزیره، به اقتضای نامش، عزیزترین و والاترین وجود آسترال پس از ذات #الله (جلّ جلاله) تلقی می شده است.

خدابانوی ماترون شهر بزرگ و بازرگانی #مکه کاروان هایی که از مسیر این شهر میگذشتند و در آن سکنی می گزیدند را برکت می داد. رسم بر این بود که کاروانیان از هر سرزمین و آیینی که بودند، در بدو ورود به مکه هدیه ای از جواهرات و بخورات و ادویه جات به محضر خدابانو در خانه #کعبه تقدیم می نمودند تا مشمول امنیت سیاسی و نظامی حاکم بر مکه شوند.

▫️ @Torecilik

👁‍🗨 #نکیر و #منکر (به معنای انکار شده و انکار کننده) درفرجام‌شناسی دین مبین #اسلام، دو فرشته هستند که ایمان مرده‌ها را در قبرشان آزمایش می‌کنند.

هم ناباوران و هم مؤمنان، در قبر پاسخگوی این پرسش‌ها قرار می‌گیرند. در قبر در خصوص نظر شان در خصوص #محمد از آنان سؤال می‌شود. مؤمن پاسخ خواهد داد که پیرو #الله است، و پس از آن تا روز قیامت رها خواهد شد. ناباوران و گناهکاران، از سوی دیگر، پاسخ قانع کننده‌ای نخواهند داشت. سپس، این فرشتگان، آن‌ها را شدیداً مضروب خواهند کرد.بنا به گفتهٔ برخی نویسندگان تا روز قیامت، جز جمعه‌ها. 

عذاب قبر، در قرآن به صراحت نیامده است. در برخی سوره‌ها اشاراتی به آن شده‌است.

▫️ @Torecilik

👁‍🗨 برای اقوام #عرب شبه جزیره و علی الخصوص اعراب #نبطی یکی از دیتی های ماژور در آیین اصلی پرستش، همواره #هبل بوده است.

#هبل توسط اقوام عرب باستانی همسر دختران #الله (جل جلاله) و جانشین او در جهان اثیری دانسته میشد. او علاوه بر توکل به عناصر "باران" و "باروری" نمودی برای صفات مردانگی و جنسیت مذکر بوده است.

▫️ @Torecilik

👁‍🗨 مسئله اصلی که باید در مورد میتولوژی اقوام #عرب به آن توجه نمود، بحث پرستش لوکال است. پرستش هر خدا یا خدابانویی اغلب از یک قبیله یا شهر بزرگ آغاز شده است و سپس در سراسر شبه جزیره و اقوام همسایه آن گسترش یافته. اما شهرهایی مانند #طائف، #مکه و #قطیف همیشه پایگاههای بزرگی برای پرستش تمامی خدایان و خدابانویان بوده اند و معابد باشکوهی در آنها برپا بود که علاوه بر نقش آفرینی به عنوان محل عبادت مردم عامه، به عنوان مکان پذیرایی از کاروانهای تجاری و کسب درامد ازین راه نیز از آنها استفاده میشد.

در میان تمام خدابانویان #عرب، سه الهه عمده یعنی #لات، #منات و #عزی از همگان عزیزتر داشته می شدند. این سه را دختران #الله (جل جلاله) و همسران #هبل می پنداشتند. سه خدابانو در کنار هم مسئله تثلیثی گسترده را بیان کرده اند. سه گانه هایی همچون "گذشته، حال و آینده"، "ماه، خورشید و ستاره"، "جوان، میانسال و پیر" و ازین قبیل مفاهیم مواردیست که علاوه بر الهگان سه گانه عرب ما را به یاد سه گانه هایی همچون #هکاته و #موریگان می افکند.

اولین این خدابانویان بی شک #لات است. این خدابانو شخصیتی بسیار مشابه با #ایشتار بابلی یا #آتنا ی یونانی دارد. اورا خدابانویی موکل بر گشایش و برکت رسانی و باروری و در عین حال جنگ دانسته اند. لات همچنین مورد اعتقاد محکم اعراب #نبطی نیز بوده است. او را باید خدابانوی مورد ستایش بازرگانان دانست. چرا که رضایت لات عرب از پیشکش ها و هدایای معبد میتوانست باعث جلوگیری از جنگ و در امان ماندن کاروانها شود. نماد اصیل لات خورشید درخشان نیمروز است و آخرین مرکز پرستش او پیش از اسلام #طائف بوده است.

خدابانوی دیگر #عزی است که توکل بر ترکیبی از قدرت، محافظت، عشق و زیبایی دارد. او بزرگترین خدابانوی #مکه و خدابانوی پاترون قوم پرجمعیت و ثروتمند #قریش بوده است که جمعی از بزرگترین تجار و سیاستمداران عرب آن را تشکیل داده بودند. از منظر انطباق میتوان العزی را همپای #آفرودیت یونانی دانست. پس به همان ترتیب او زیباترین منظر وجود آسترال دانسته میشده و مجسمه هایش توسط زیباترین مرمرهای سفید به دست مجسمه تراشان زبردست یونانی و مصری ساخته میشد. خانه #کعبه پیش از تسلط اسلام اصلی ترین معبد پرستش عزّی بوده است. نماد عزی درخشان ترین جسم ستاره ای شب یعنی سیاره #ناهید است و اغلب او را در حالی که خنجری در دست دارد و پلنگی در مقابل پایش آرمیده نشان داده اند.

آخرین خدابانوی تثلیث #منات است و خواهر بزرگتر از جمع سه گانه تلقی میشود. نماد او هلال ماه است و شخصیتی مرموز و وهم انگیز دارد. او خدابانوی سرنوشت و دهنده زندگی و مرگ است. منات را بانویی با گیسوان طلایی یا سپید تصور کرده اند که بر تخت شاهی بر عصای خود تکیه زده و معمولا کلاغی با او همراهی دارد. (شاید این تصویر یادآور خدابانو #موریگان نیز باشد!) او خدابانوی پاترون دو قبیله بزرگ #اوس و #خزرج بوده و بزرگترین معابدش در #یثرب (مدینه النبی) برپا بود. منات اصلی ترین و اولین همسر هبل است و شاید بتواند با #هرا ی یونانی مطابقت داشته باشد.

باید بدانیم که خدابانویان تثلیث اصلی #عرب در میان تمام خدایان اعراب، بزرگترین مرجع پرستش و حاجات بوده اند و بیشترین پیشکش و قربانی به درگاه آنان انجام میشد.

▫️ @Torecilik

👁‍🗨 بدون شک باید غنی ترین تمدن جغرافیایی برخاسته از دل قاره #آفریقا را پس از تمدن عظیم #مصر تمدن #یوروب بدانیم. #یوروب یکی از اولین مهدهای تمدن انسانی در تمام پهنه زمین است و از ادوار بسیار دور و دراز مردم باستانی ساکن نواحی #نیجریه امروزی، صاحب فرهنگ و اساطیر بسیار غنی بوده اند.

شاید بتوان دین و اعتقاد مردم یوروب را نوعی یکتاپرستی پرورش یافته خواند. #اولورون، اولین موجود ازلی و پدرخدای بزرگ آسمان خالق و بانی همه ی وجود است. او در والاترین پهنه آسمان سکونت دارد و قادر و بینای مطلق تلقی می شود. اما مسلک تمدن یوروب تنها به پرستش خالص #اولورون یا #اولودرومه محدود نمی شود.

#اوریشا نزد مردم یوروب به مفهوم خدایان خرد و دون پایه است. اوریشاها در واقع فرزندان اولورون و نمودهایی از صفات او هستند که به شکل ارواح پاک و بلند مرتبه یا بیان ساده تر خدایان اجزا ظهور می یابند. با این حساب اوریشاها چندین شماره و خالق اصلی یکی است. (قابل قیاس با دین باستانی پیش از اسلام در شبه جزیره #عربستان که #الله را قادر مطلق و بقیه خدایان را فرزندان او می دانستند).

راجع به تعداد اوریشاها مضامین جالبی در روایت وجود دارد. اما نقطه اشتراک همه آنها یکان تنهاست. بعضی ها آنان را به تعداد 401, بعضی 701 و همچنین اعداد دیگری همچون 1401 یا 4001 و 40001 دانسته اند. بعضی نیز چنین تعبیری را به کار می برند که "هر آنچه که در فکر بگنجد بعلاوه یکی"! بدون شک این "یک" به جای مانده در تمام نظرها اشاره به جایگاه یگانگی ذات خود اولورون دارد که والاترین اوریشا است.

باید بدانیم که اوریشاها از نظر قدر و منزلت یکسان نیستند. بعضی از آنان مانند #اوباتالا پسر ارشد خدا معرفی میشوند و توکل بر مفاهیم مقدسی چون نور و عبادت دارند. از دیگر اوریشاهای معروف می توان #اشو، #اویا، #یمویا، #نانا، #اوری و #شنگو را نام برد که پیشتر برخی از آنان را معرفی نموده ایم.

مطلب دیگر این است که اوریشاها در قید جنسیت نژاد انسانی نمیگنجند اما برای تفهیم راحت تر و ملموس بودن برای عبادت برخی از آنان مذکر و برخی مونث در نظر گرفته شده اند. همچنین هر اوریشا رنگ مخصوص به خود را داراست که استفاده از آن رنگ در آرایش چهره و لباسها و سفال ها یا حتی دیوار خانه ها نشانه تقرب جستن صاحب رنگ به اوریشای خاص آن رنگ است. بنابراین استفاده از رنگها در فرهنگ #آفریقا و خصوصا یوروب کاملا معنادار است و با سلیقه و دلخواه توجیه نمی شود. معروفترین معنای رنگی رنگ سفید است که نماینده ی #اوباتالا و والاترین و پاکترین رنگها نزد مردم است. همچنین باید بدانیم که رنگهای سرخ و سیاه بیانگر مفاهیمی چون غضب و جنگ بوده اند.

با ظهور دوران جدید، دین پرستش اوریشاها از اعصار برده داری در آمریکای نوباوه نیز ظهور یافت. چرا که بسیاری از آفریقاییان اعتقادات خود را در سرزمینهای جدید گستراندند و حتی بعضا اوریشاها با مفاهیمی چون #حواریون و مقدسان مسیحیت منطبق گشتند. (چنین اعتقادی به صورت رتروگرید به آفریقا بازگشت و نوعی مسیحیت ارتودکس بومی و جالب توجه را در سرزمینهای آفریقای مرکزی و غربی و جنوبی پایه ریزی نمود)

خوب است بدانیم که تمامی اوریشاها ازلی و آسترال نبوده اند. بلکه بعضا روح انسانهای بزرگ و مهم نیز پس از ترک جسم خود به مقام اوریشا در میان مردم میرسید و مورد ستایش قرار میگرفت. بدین صورت بسیاری از اوریشاهای یوروبی در زمانهای قدیم تر از پرستششان شاید از روسای قبایل یا شاهان و یا جنگجویان بزرگ بوده اند.

▫️ @Torecilik

👁‍🗨 باید بدانیم نزد قبایل #عرب شبه جزیره حتی پیش از ظهور اسلام نیز #الله (جل جلاله) در میان خدایان والاترین و نور یگانه هر دو جهان پنداشته میشد. برای همین کمتر سخنی از او در میان است.

▫️ @Torecilik

👁‍🗨 در آیین #زرتشت و اساطیر #آریایی عنصر #فروهر دارای جایگاهی ویژه است. این کارکتر امروزه به نمادی جهان شمول بدل شده و اغلب مردم جهان آن را به عنوان نشانی از فرهنگ #آریایی پذیرفته اند.

#فروهر (Fravahar) یا #فره_وشی (به پهلوی) یا #فرورتی (به زبان اوستایی) نوعی انتزاع آسترال است که به عنوان نیرویی مینویی در اشخاص تجسم میابد. اما پیش از آفرینش هر فرد وجود داشته و پس از آن نیز از میان نمیرود. بلکه به ذات #هورمزد باز پس داده میشود و فقط شکل جسمانی خود را از دست میدهد.

با تطابق با تفکرات دین اسلام و دیگر ادیان آسمانی می توان فروهر را همان "روح" دانست. همان طور که حتی در اسلام نیز #الله را روحی است که طبق فرموده قرآن از آن در نوع انسان دمیده است، در زرتشتیت نیز شخص #هورمزد صاحب #فروهر مخصوص به خود است. در #وندیداد میخوانیم که هورمزد زرتشت را اینگونه میفرماید:

"فروهر من را که بسیار بلندپایه، نیکو، زیبا، ثابت قدم و در پارسائی تمام است، ستایش کن."

همچنین در #بندهشن اینگونه میخوانیم که اهورامزدا پیش از آنکه فروهرها از صورت مینوی به حالت مادی درآیند، با آنها مشورت نمود و آنها را آزاد گذاشت که جاویدان در عالم مینوی بمانند یا به صورت جسمانی درآمده و بر ضد سپاه #اهریمن ستیز کنند. فروهرها پذیرفتند که در جهان مادی ستیز کنند چون می‌دانستند که دیوها را شکست خواهند داد و بدی از جهان نابود خواهد گشت.

باید بدانیم طبق #ویسپرد #اوستا هر انسان را پنج جنبه ی وجودی است. 1. آهو (نهاد یا جان)، 2. دَئِنا (دین یا وجدان)، 3. بئوَز (اندیشه یا شعور)، 4. اوروَن (روان یا خلق) و 5. فرَوَشی (فرَوَهَر). تمام این جنبه ها فناپذیرند الا فروهر که از جهان مینو به جهان گیتی آمده و پس از ترک جسم خود بار دیگر به مینو باز خواهد گشت.

نماد فروهر به شکل مردی در حلقه بالدار نمایانده میشود که خود دستی بلند بر آسمان و در دست دیگر خود دارنده ی حلقه ایست. تفسیر چگونگی و چرایی این نماد خود مجالی مفصل می طلبد اما خوب است بدانیم نماد حلقه ی بالدار نمادی باستانی تر است و به نظر میرسد دست کم خاستگاهی مصری داشته باشد و قدمت حضور ان در نگاشته ها به پنج هزار سال برسد (در صورتی که فروهر پارسی و حلقه های بالدار بابلی متاخرترند) در #مصر باستان این حلقه تعریفی از وجود #گب یا پدرخدای زمین است.

▫️ @Torecilik