ریویو نویسی!
درباره کتاب " استان مرکزی در خاطرات و سفرنامهها "
تألیف: یوسف نیکفام
۲۹۲ صفحه، انتشارات اروانه، ۱۴۰۳
سفرنامه نویسی و خاطره نویسی از منابع بسیار خوب و دست اول برای شناخت یک قوم، جغرافیای یک منطقه و یا بخشی از تاریخ است، از دیرباز سفرنامه نویسی مورد توجه نویسندگان و خوانندگان بوده است، ابن بطوطه و ابن فضلان و حتی مارکوپولو و . . .
کتاب استان مرکزی در خاطرات و . . . تألیف جناب آقای نیک فام در برگیرنده نوشته هایی از موسیو چریکوف، ای . ر . دوراند، ادوارد استک، مسعود میرزا ظل السطان، حسنعلی خان افشار، اوژان فلاندن، عباس مسعودی( به همراه رضاشاه ) ، لیدی شیل، ناصرالدین شاه قاجار، بازداشتی های متفقین، اسماعیل فردوس فراهانی، عارف قزوینی،
ایرج افشار، هانری بایندر و سعید شیری است.
انتخاب برخی از سفرنامه ها خوب است، مانند چریکوف ، دوراند، ظل السطان، ناصرالدین شاه و . . . اینها حاوی اطلاعات دست اول و جالب توجهی برای خواننده است، اگرچه شقاوت ظل السطان در نابودی حیات وحش لته در و هفتاد قله موجب حیرت است.
اما انتخاب برخی از سفرنامه ها نچسب و نامناسب است، طبیعتا آنچه که نویسنده خاطره یا سفرنامه نوشته خوب و بدش بر عهده مولف کتاب نيست، اما انتخاب آن تماما به عهده ایشان است.
به عنوان نمونه خاطرات خانم شیل( همسر سفیر وقت انگلستان در ایران ) هیچگونه اطلاعاتی از منطقه عراق به دست نمی دهد، تماما مربوط به قتل امیرکبیر است و حواشی آن در پایتخت و غیره.
همینطور خاطرات بازداشتی های متفقین( خلعت بری، متین دفتری، شریف امامی و . . . ) که اتفاقا حدود یک چهارم کتاب را هم به خود اختصاص داده است تقریبا حاوی هیچگونه اطلاعاتی از عراق و اراک و استان مرکزی نیست، عده ای بازداشتی که تصادفا به بازداشتگاه متفقین در اطراف سلطان آباد منتقل می شوند و شرح وقایع مربوط به متفیق هست و آلمان و روابط درون بازداشتگاه و البته بعدا به شمال و رشت و غیره هم می رسد.
نوشته اسماعیل فردوس فراهانی هم که سفرنامه نیست، طنزگونه ای است از دیدن یک فیلم در سینمایی در اراک.
همینطور خاطرات عارف در روستای گل زرد هم از جنبه اطلاعات منطقه ای چنگی به دل نمی زند.
اشعار و نوشته های جناب آقای سعید شیری از اهالی روستای اناج را همیشه دوست داشته ام، از جمله نوشته مندرج در این کتاب را.
امیدوارم که در مجلد بعدی این کتاب در ارتباط مفهوم و مصداق دقت بیشتری شود.
ایرج احمدی هزاوه@irajahmadihezave #ایرج_احمدی_هزاوه