☀️شکوه ایرانشهری☀️

🛑 مهتا سردار دیلمی

پس از ظهور اسلام که تازیان به ایران حمله کردند، با شکست سنگین #یزدگرد سلسله ی ساسانیان سقوط کرد و سرتاسر سرزمین ایران به دست تازیان افتاد. اما یکی از مناطقی که سرسختانه در مقابل هجوم اعراب ایستادگی نمود، شمال ایران و به ویژه سرزمین گیلان و رویان و تپورستان بودند .

در رشته کوه های جنوبی دریای کاسپی ، که آوارگان جنگی ایران و مردم بومی جمعیت جدیدی را در آنجا تشکیل می دادند برای دفاع از میهن و استقلال خود تازیان را به سرزمین خود راه ندادند و با تمام وجود و بمانند همه ی تاریخ گذشته خود استقلالشان را حفظ کردند. پس از مرگ #اسپهبد_خورشید تپوریان با تازیان صلح نمودند ولی دیلمیان برخلاف تپوریان در دفاع از مبهن و مقابله با تازیان بسختی ایستادگی نمودند و به دلیل پیش بینی برنامه های یورشی آنها، به زندگی آزاد در کوهستان خود اکتفا نکردند و در فرصتهای مناسب بر تازیان تاخته و تا پای جان سعی نمودند که آنها را از خاک ایران بیرون برانند بخاطر حمله های شدید و کشتار تازیان در قزوین ، اعراب این شهر را در بهشت نامیدند ، یعنی هر کسی در آنجا کشته شود به بهشت می‌روند .

نخستین جنگ #دیلمیان با تازیان حجاز بنا به روایتی معروف در سال 22 هجری توسط #موتا سردار یا پادشاه دیلمی بود.

مهتا یا موتا سردار بزرگ دیلم که از جانب #گیل_گیلانشاه (معروف به گاوباره که فرزند گیلانشاه پور پیروز از سلسله گاوبارگان یا گابرگان که تختگاهش #فومن در گیلان بود) به مقام مرزبان #پتشخوارگر (از لنکران تا گرگان ) منصوب شد که این در زمان پادشاهی یزدگرد سوم بود. مهتا پس از جنگ نهاوند که تازیان آنرا "فتح الفتوحش" خوانده اند، سخت متأثر شد و تصمیم گرفت تازیان را از کشور ایران براند.

نیت خود را با فرماندهان کل سپاه ایران که فرخان زیبندی ، سردار سپاه ری و اسفندیار فرخزاد سردار سپاه آذرآبادگان در میان گذاشت و آنان را به همکاری دعوت کرد. آنان نیز این دعوت را پذیرفتند.

اما سپهسالاری همه این لشکر و فرماندهی جنگ به عهده موتا پیشوای دیلمیان بود. آنان با هم متحد شدند و فرماندهی مهتا را پذیرفتند و به تمرکز نیروها در حوالی دشتبی(دستبی یا دشتپی) و تقسیم وظایف پرداختند و همگی آماده یورش به تازیان شدند.

در ناحیه «واجرود» و به روایتی در منطقه «داکان و جرندف» که بین کسپین و همدان واقع است جنگی سخت در گرفت که #طبری در توصیف این جنگ در کتابش می گوید در سختی بزرگی، تلفات و جانکاهی کمتر از جنگ نهاوند نبود. افراد زیادی از دو قوا از دست رفتند که از جمله آنها مهتا فرمانده کل قوای سه گانه #ایرانیان و امیر دیلمیان بود که بر سر ایمان خود و میهن پرستی به خاک افتاد تا خاک میهن را به مهاجمان ندهد..

کشته شدن مهتا باعث شد که سپاه ایران تاب ایستادگی نیاورده ، به سرعت پراکنده شوند و هر دسته راه ولایت خود پیش گرفت.

که اگر این همبستگی پس از مهتا شکل پاچیدگی از هم نمیگرفت چه بسا سپاه تازیان را وادار به عقب نشینی و شکست میکرد و با تجدید قوای سپاه ایران بکلی تازیان را از میان میبردند این سه سپاه یکی شده

لشکریان فرخان زیبندی به سوی ری و لشکریان اسفندیار فرخزاد به جانب #آذرآبادگان راه پیش گرفتند. جنگجویان دیلم نیز عقب نشینی کرده و در ناحیه « #ابهررود » به تجدید قوا پرداختند و به خاطر میهن و به یاد مهتا دوباره آماده پیکار شدند و به جنگ پرداختند و البته این نبرد نیز چاره ای درپی نداشت و به پیروزی اعراب منتهی شد.

اما دیلمیان به فرمان پادشاه گیل گیلانشاه به جنگهای دفاعی و یورشی ادامه دادند.گرچه تعداد زیادی از ایرانیان به خون غلتید، ولی نام دیالمه و رشادتها و دلیری های آنان را برای همیشه در تاریخ ایران پر آوازه و ماندگار ساخت و پس از این بود که ایرانیان گروه گروه به سمت دیلم و تپورستان کوچ میکردند تا از تازیان در امان باشند و در سایه حکومت ساسانی #زرتشتی دابویگان با آسایش زندگی کنند .

منبع

كتاب "مسالك و ممالك ابن خرداذبه"
كتاب "تدوين رافعي"
كتاب "گزيده اي از تاريخ بلوك دشتابي"تاليف فرهادسماواتي
کتاب "تاریخ خانی" نویسنده: علی بن شمس الدین بن حاجی حسین لاهیجی

𓄂𓆃
❈@Derafsh_IRANSHAHR྿