تاریخ و فرهنگ دره شهر

پاییز پله وتیل تکانن

(شاخه را تکان دادن، میوه چیدن )


هر چند که عده ای از مخاطبین ارجمندم بیان داشتند که درج مطالب مربوط به گذشته، تاریخ مصرف انها هم سرامده است ولازم نمی دانند که‌ اینگونه مسائل دنبال شوند وبیشتر باید به رویدادهای زمان حال پرداخته شود ، ضمن احترام به نظر مشارالیها باید بگوییم که تاریخ گذشته درس عبرت برای اینده است وعلاوه بر ان بعضی از مطالب هنوز در فرهنگ وامورات عامه کارایی دارند اما درک معنی ومفهوم برای نسل حاضر بعید بنظر می رسد و در هیچ قاموسی هم ردی ندارند وشاید خاص خود منطقه باشد که ایجاب می نماید که این گونه موارد که اگر از درآمدهای فرهنگی تلقی شوند نوشتن انها بهتر بنظر می رسد تا نسل حاضر تفهیم شود ، مثلا در فصل پاییز اولین ماه پاییز را در دیار سیمره ،فصل #تیل_تکن می گفتند به خاطر این که در این فصل برای چیدن میوه درختان را تکان می دادند ضمن این اینکه در این فصل هم نهالهای درخت بید را می بریدند ودر دسته های مختلف می بستند وپس از خشک شدن وتکاندن برگها مجدا انها را چند ساعتی در جوی اب یا رو دخانه می گذاشتند که حالت ارتجاعی پیدا کند ،سپس بوسیله استادکار ماهر از انها وسایلی مانند #آش_پالان برای اب کش کردن برنج ویا وسیله دیگر بنام #درج که در واقع یک لانه سیار برای حمل مرغان بود که بشکل استوانه درست می شد. یا بافت سبدهای جای میوه به شکل سبدهای موجود به سبک شمال بهمین مناسبت ماه #تیل_تکن نامیده می شد .

و یا #پاییز_پله:

کشاورزان این دیار برای اینکه اب رودخانه را به اراضی خود هدایت کنند لازم بود که بند انحرافی ایجاد نمایند البته بیشتر در فصول خشکسالی در پایان اسفند یا بر حسب ضرورت ونیاز به اب با سنگ وچوب وگل جلوی اب رودخانه را سد خاکی می بستند که به آن #پله گفته می شد ،
و اب را به جوی اصلی مزارع هدایت می کردند در طول ایام سال هم #میراب_ها از این بندها مواظبت می نمودند تا زمانیکه اولین باران پاییزی که می بارید واب رودخانه بیش از حد متعارف زیاد می شد و باعت تخریب پله می شد به همین مناسبت اولین بارش پاییزی را پاییز پله می گفتند، ناگفته نماند تاچهل پنج روز از فصل پاییز نگذرد بارش هر باران را در منطقه #وارو (باران) #حرومه گفته می شد اما پس از گذشت چهل پنج روز ا ز فصل پاییز باران حلاله وپاییز پله گفته می شود امید است که پاییز پله ای خوب که بتوان زمین را گاو ور کند داشته باشیم

بقلم #علی_آقایی

تاریخ و فرهنگ دره شهر
@CEYMARIAM