تاریخ و فرهنگ دره شهر

اسیاب های آبی و آسیاب در دره شهر

از قدیم الایام نان گندم قوت غالب این دیار ودیگر مناطق گرمسیری بوده است . شاید به همین علت باش د ،که کشت گندم اولین بار در جهان، در دهلران گرمسیر اتفاق افتاده است. قبل از امدن تکنولوژی وصنعت مدرن، گندم را بوسیله اسیاب های ابی ارد می کردند ،ومنطقه سیمره بخصوص دره شهر بعلت وفور اب یکی از مراکز اسیاب های ابی منطقه لرستان بوده است ،بطوری که حتی مردم رومشگان بعلت نداشتن اب و اسیاب ، از طریق #میرو ره #گندم خود را به سیمره می اوردند ودر اسیاب های سیمره ارد می کردند ،هر اسیاب بر ای به حرکت در اوردن پروانه که به اصطلاح امروز( توربین) نیاز برابر ۱۲ اینج اب دارد ،

در امتداد رودخانه و تنگه دره شهر اسیاب های متعدی وجود داشت که از همه مهمتر می توان اسیاب های#لفانه (دوتایی) را نام برد که هم اکنون اثار انها در مسیر جاده سراب دره شهر سمت راست رودخانه ،مشاهده می شود ،ودیگر اسیاب دو #گرامانه # گِرم در زبان لکی ولری بمعنی صدا واز اصوات است ،در این اسیاب وقتی اب در تنوره می افتاد شدت ان به اندازه ای بود که با برخورد به توربین یا همان پروانه ایجاد ارتعاشات دو صدای توام می نمود، #دوگرمانه گفته می شد
گفتن این نکته ضروری است که در گذشته بسیاری از ادوات وحتی احشام نام گذاری می شدند ،

راندمان ارد کردن اسیاب ها به نسبت تکنولوژی امروزی بسیار اندک بود و صف انتظاران برای ارد کردن گندم زیاد بود ، بطوریکه بر ای ارد کردن یک جوال گندم دو سه روز وقت لازم بود و می بایست در نوبت باشند ،لذا رعایت نوبت الزامی بود وضرب المثل# اسیاب به نوبت# از این همین جا مشتق شد.
اسیابان را در اصطلاح مردم این دیار #لوینه می گفتند
وکسی که اسیاب را راه اندازی می کرد اورا
#اوسا_اسیاو می گفتند ویکی از این اساتید اسیاب معتقد به این بود که این اسیاب های فعلی بر خرابه های اسیاب های قدیمی که شاید مربوط به دوره ساسانی باشد ،بنا ومرمت شده اند .

از دیدگاه ان روز ها لوینه ها جایگاه اجتماعی خاص نداشتند ولوینه گری شغل مناسبی نبوده است گویا کمتر به کار وزندگی اهمیت می دادند ،،وقتی هم گندم برای اسیاب کردن نداشتند ،جار (صدا)می زدند : هی ودوله #دول یعنی سرازیر کردن وریختن، ( نوبت هست )
ومثل #آسیاو خرو بی، لوینه هی لوینه گریه مه هی،
، اسیاب خراب شد ولوینه لوینه گری می کند ، کنایه از ترک نکردن عادت بد است .

ضرب المثل یکی اسیابی درست کرد بدون اب وگفتند #سگ_لوینه او عه کو بیری #سگ لوینه اب از کجا بخورد .کنایه از کار بدون مطالعه است .
اسیاو رمیایه اماسگ لوینه ولکر نیه ، اسیاب منهدم وخراب شده است ولی سگ لوینه همانجا ست اشاره به طماع وعادت ودلبستگی به محیط است
این گونه ضرب المثل هر چند که کاربر د کمتری دارند وبه اسیاب های ابی پیوستن ،اما به یک نکته خاص می توان اشاره کرد که تجمع واجتماعات انسان در هر نقطه ودر هر زمان باعت تبادل افکار می شود وخلاقیت بوجود می اورد ولو خلق یک ضرب المثل عامیانه باشد
ادامه دارد

بقلم علی آقایی

هر گونه کپی برداری و برداشت مطالب این کانال چه در فضای واقعی و چه مجازی، مجاز نیست .

تاریخ و فرهنگ دره شهر
@CEYMARIAN