اندیشه در اکنون

من و مدارس فلسفی قم و تهران(بخش اول)

🔰پس از سالها، هفته پیش، توفیق دیدار مجدد استاد گرانقدرم حجت الاسلام #یزدان_پناه را داشتم. حضور در جلسه درس ایشان، خاطرات سالهای متعددی را برایم زنده کرد که بخشهایی از #اشارات بوعلی، #حکمه_الاشراق سهروردی و مسائلی از #حکمت_متعالیه را در جلسات عمومی و خصوصی از این استاد فرهیخته آموختم؛ که این بهره¬مندی، در زمان نگارش پایان¬نامۀ کارشناسی ارشد با راهنمایی ایشان، به اوج رسید.

🔰استاد مثل قبل، به همان سبک خاص خودشان -و برخلاف نظام آموزش متداول فلسفه اسلامی- به نحو مساله محور و بر مبنای آثار مختلف فیلسوف، به تدریس مشغول بودند. نگاهم در گوشه و کنار کلاس درس، یا همان مسجدی که درس در آن برگزار میشود، در هوای یافتن دوستی از همان ایام بود، اما جز یک نفر از همدرسان قدیم را نیافتم. لابد هر کدام در گوشه ای سرنوشتی یافته¬اند. تغییرات مختلف بافت مرکز شهر نیز، مانع از یادآوری سالهای خوش طولانی تحصیل فقه و اصول و فلسفه در مراکز سنتی قم نبود.

🔰اولین جرقه علاقه مندی من به فلسفه، در موسسه امام صادق ع و توسط استادی که #بدایه_الحکمه را می ¬آموخت رقم خورد؛ طرح مساله اصالت وجود دچار حیرتم کرد. به یاد کتاب #الکبری_فی_المنطق افتادم که اوائل طلبگی و هنگامه تابستان در مدرسه #فیضیه درس گرفتم؛ طلیعه آن هنوز در ذهنم مانده است:

🌿بدانکه آدمی را قوه‌ئیست درّاکه که منتقش گردد در وی صور اشیاء چنان که در آئینه🌿

🔰صبحهای تابستان از ساعت ۷تا۱۲ دروس مختلفی از فقه و #منطق و #صرف و #نحو را از استاد می آموختیم. سختترین و نامفهوم ترین مساله منطقی برای نوجوان ۱۴ یا ۱۵ ساله ای چون من، فهم مفهوم کلی بود که استاد هر چه تلاش کرد جز ابهام بیشتر من نتیجه ای در بر نداشت. مساله #اصالت_وجود نیز برایم چنین بود فکر کنم شبیه به همان حیرتی که #ارسطو گفته است.

🔰ذهن ماهیت یاب من چه سرسختیها در برابر استاد و مسئلۀ اصالت وجود نشان داد؛ و پاسخ این بود که شاید گذر زمان رسوبات نگاه عامیانه و کثرت¬بین را زائل کند و امکان درک وحدت را فراهم سازد. درست نمیدانم که چه بود و چه شد، اما دست تقدیر این بود که شاگردی ممتاز در #فقه و #اصول و #کلام را سرگشته فلسفه سازد و شوق آموختن و رنج حقیقت جویی و عشق به فلسفه را در کنار هم نِشاند.

🔰#نهایه الحکمه را با صوت آیت الله #فیاضی و دیگر بخشهای اشارات بوعلی را از محضر آیت الله احمد #بهشتی و استاد #حشمت_پور درس گرفتم. سبک هر کدام از این اساتید متفاوت از یکدیگر بود. کتاب و موضوع محوری این سه استاد به جای مساله محوری و کلان نگری استاد یزدان پناه از بارزترین آنها بود. بیان مشائی و استدلالی استاد فیاضی، اشراب ذائقه متعالیه ای استاد بهشتی در تدریس اشارات و تسلط کم نظیر استاد حشمت پور بر متون کهن و البته تفصیل گویی بسیارشان برداشت من از سبک آموزش آنها بود.

@Andisheh_Aknun

https://t.center/majidahsan62
یک نزاع و چند موضع/یک تامل و چند نکته

🔰چند روزی است که به مناسبت عمومی شدن نامه دکتر #داوری_اردکانی خطاب به دبیرخانه هم اندیشی علم دینی، نزاع نه چندان جدیدِ #علم_دینی دوباره در صدر گفتگوی علاقه مندان به این مباحث قرار گرفته است.

🌱طبیعی است که موضع #اصحاب_سیاست -که از قضا سر و صدای بیشتری نیز داشته- برای من بی اهمیت باشد چرا که ساحت #فلسفه و #اندیشه، ساحتی دیگر و مناسباتش متفاوت از چنین #روزمرگیهای_سیاسی است.

🌱از سوی دیگر، هنوز صلاحیت آن را به خود نمیدهم که در باب این مساله اظهار نظر کنم و از خلط مباحث، عدم تحریر محل نزاع، ایضاح نیافتن مقصود از مفاهیم و اصطلاحات از سوی طرفین موافق و مخالف سخن بگویم. اموری که پیش از هر چیز، اولین وظیفه هر #فیلسوف و #اندیشمند و شرط روشن هر #گفت و #شنودی میباشد.

🌱این گام اول میتواند روشن کند که مراد از #علم چیست و کدام قرائت از #دین محور سخن است. چه بسا گفته شود که #علم_دینی به لحاظی ممکن و به معنایی غلط اندر غلط است. و شاید کسی باشد که در عین قول به امکان آن، فرآیند تحقق آن که از سوی عمده مدافعانش پیگیری میشود را محل اشکالات مختلف میداندو...

🔰اقتضای #عام_بودن_تامل نه طرح مباحث و پیچیدگیهای مساله ای است که لزوما مورد علاقه همگان نیست. پس عنان سخن را به سوی نکته ای می کشانم که از مطالعه این مواضع برایم رخ داد:
#فقر_فرهنگ_گفتگو

✅در این راستا، با قطع نظر از موضع علمی نسبت به نقاط قوت و ضعف دیدگاهها تامل در چگونگی مواجهه دکتر #داوری_اردکانی، حضرت آیت الله #سبحانی و #دبیر_هم_اندیشی_علم_دینی از یک سو، و دکتر #سروش، آیت الله #آملی_لاریجانی و حجت الاسلام #خسروپناه از سوی دیگر، فرصتی است تا پاسداشت توامان منطق، اخلاق، فرهنگ و مذهب در اظهار مواضع دسته اول نظاره شود.

✅✅علاقه مندان به #منطق را به #مغالطه خلط انگیزه و انگیخته و تبدیل نقد علمی به تخریب شخصیت رقیب ارجاع می دهم. نیک میدانم رویت هتک حرمت #قلم و تعفن #اتهام_پراکنی در عرصه ای علمی، باعث تلخکامی دلدادگان #اخلاق شده است. ارمغان چنین تاملی در حوزه فرهنگ، گوشزد کردن عاملی مهم از دلائل نهادینه نشدن #فرهنگ تحمل و مدارا در سطح عمومی می باشد.

✅✅✅حسن ختام کلام، یادآوری فرمایش امیر بیان و اسوه #مذهب"ع" است که فرمود:
انظر الی ما قال و لاتنظر الی من قال(سخن را مورد نظر قرار بده نه صاحب سخن)