📚🔴فائدةٌ 1: برگرفته از تقریر درس خارج اصول حضرت آیت الله سید محمد جواد شبیری زنجانی، بحث تعادل و تراجیح، 89/12/1
🌟عده ای از بزرگان، روایت کردن قدما را دلیل بر فتوای ایشان به روایت دانسته، از این راه فتوای قدما را استخراج می کنند، مستند این بزرگان عبارت آغازین مبسوط شیخ طوسی است، ولی با دقت در این عبارت معلوم می گردد که این مقدمه ارتباطی به این بحث ندارد، محصّل کلام شیخ طوسی در مقدمه مبسوط این است که قدما تنها با الفاظِ
حدیث فتوا می داده اند، نه این که هر چه روایت می کرده اند به آن فتوا می داده اند.
شیخ طوسی در آغاز مبسوط پس از اشاره به لزوم نگارش کتابی مشتمل بر فروع فقهی می فرماید: ( ... و كنت على قديم الوقت و حديثه منشوق النفس إلى عمل كتاب يشتمل على ذلك تتوق نفسي إليه فيقطعني عن ذلك القواطع و شغلني الشواغل، و تضعف نيتي أيضا فيه قلة رغبة هذه الطائفة فيه، و ترك عنايتهم به لأنهم ألقوا الأخبار و ما رووه من صريح الألفاظ حتى أن مسئلة لو غير لفظها و عبر عن معناها بغير اللفظ المعتاد لهم لعجبوا [تعجبوا] منها و قصر فهمهم عنها، و كنت عملت على قديم الوقت كتاب النهاية، و ذكرت جميع ما رواه أصحابنا في مصنفاتهم و أصولها من المسائل و فرقوه في كتبهم، و رتبته ترتيب الفقه و جمعت من النظائر، و رتبت فيه الكتب على ما رتبت للعلة التي بينتها هناك، و لم أتعرض للتفريع على المسائل و لا لتعقيد الأبواب و ترتيب المسائل و تعليقها و الجمع بين نظائرها بل أوردت جميع ذلك أو أكثره بالألفاظ المنقولة حتى لا يستوحشوا من ذلك، ...)*
از این عبارت تنها این قضیه استفاده می شود: کل فتوی للقدماء فهی بلفظ الروایة، لا کل روایة لهم فهی فتواهم.
لذا نمی توان به مجرد نقل روایت در کتب قدما، برای استخراج فتوای ایشان استناد کرد.
آری در مورد برخی کتابها همچون کافی و فقیه، با توجه به مقدمه کتاب، می توان اصل اولی را فتوا به روایات کتاب دانست، مگر بر خلاف آن تصریح شده باشد. ولی مراد از فتوا به روایات هم این نیست که تک تک اسناد روایات را معتبر بدانند، بلکه چه بسا برخی از اسناد ناتمام باشد ولی به جهت تظافر نقل، اطمینان به صدور مضمون اصلی
حدیث حاصل می گردد. البته اگر در یک باب تنها یک روایت نقل شده باشد، آن روایت را معتبر می دانسته اند که چه بسا از آن، اعتبار سند روایت استفاده شود.
*المبسوط فی فقه الامامیة، شیخ الطائفة رضوان الله علیه، ج1، ص2
#فائدة#فقه#حدیث@AlBasatin