البساتین | محمدرضا معینی

‌
📚

📼 روحانیت و خاورمیانه مدرن: فعالیت سیاسی شیعی در ایران، عراق و لبنان
✍️ محمدرضا کلانتری

🔸روحانیت شیعه، در طول تاریخ هزار و اندی ساله خود، یکی از بازیگران اصلی و تأثیرگذار در تحولات جامعه شیعه بوده است و فهم تاریخ تحولات اجتماعی و سیاسی جامعه شیعه، بدون در نظر گرفتن و مطالعه نقش فقها و مجتهدین و شبکه روحانیت ناممکن است. محمدرضا کلانتری در کتاب «روحانیت و خاورمیانه مدرن» با تمرکز بر بر سه واقعه اثرگذار در تاریخ خاورمیانه مدرن، یعنی انقلاب ایران در سال ۱۹۷۹، جنگ عراق در سال ۲۰۰۳ و جنگ ۳۳ روزه لبنان در تموز ۲۰۰۶، روند بلوغ و تحول اندیشه و عمل سیاسی مجتهدان و روحانیون شیعه در سده اخیر را مورد واکاوی قرار داده است.

🔸از نگاه کلانتری، دسته‌بندی روحانیون به «فعالان سیاسی» و «کناره‌گیرندگان از سیاست»، ساده‌انگارانه و ناشی از عدم فهم عمیق و مواجهه نزدیک با شبکه روحانیون و مجتهدین است. کلانتری از خلال مصاحبه با بیش از ۶۰ تن از روحانیون و سیاستمداران کلیدی و اثرگذار در ایران، عراق و لبنان تلاش کرده است تصویری دقیق‌تر و جزئی‌تر از نقش مجتهدان و شبکه روحانیون در تحولات سیاسی-اجتماعی این سه کشور ارائه دهد. به اعتقاد کلانتری، تفاوت نوع مداخله یا عدم مداخله مجتهدان در مسائل سیاسی جامعه خود، متأثر از دیدگاه‌های دینی و اعتقادی ایشان نیست بلکه تابعی از چارچوب فرصت‌ها و امکانات سیاسی‌ای است که هر مجتهد در هر زمینه و زمانه با آن مواجه شده است.

🔸در سه فصل اول کتاب، کلانتری مقدمه‌ای برای مطالعه سازمان روحانیت و چارچوب‌ها و عملکردهای آن ارائه کرده و تاریخچه‌ای مختصر از فعالیت سیاسی مجتهدان، از عصر غیبت بدین سو، نگاشته است. هر یک از سه فصل پسین، به یکی از سه جنبش و رویداد مهم سده گذشته، یعنی انقلاب ایران، جنگ عراق و جنگ تموز لبنان اختصاص یافته است. با در کنار هم گذاشتن این سه رویداد و مطالعه آن در امتداد یکدیگر، کلانتری روند رشد و بلوغ اندیشه و عملکرد سیاسی شبکه روحانیت را بررسی نموده است.

🔸محمدرضا کلانتری، چنانچه خود در مقدمه کتاب ذکر کرده، با دغدغه فهم تفاوت رویکردهای سیاسی رهبران دینی ایران و عراق، تحصیلات دکتری خود را در مدرسه کسب‌ و کار لنکستر نیمه تمام گذاشته و در دانشگاه لندن رشته علوم سیاسی و روابط بین‌الملل را برگزیده است. کتاب حاضر، نتیجه پژوهش‌های او در دوره دکتری است و چنانچه خود اشاره کرده است، نخستین اثری است که با مراجعه مستقیم و مصاحبه با گروه زیادی از روحانیون و نخبگان سیاسی شیعه، تلاش کرده است تصویری واقعی و از نزدیک از فعالیت‌های سیاسی روحانیت شیعه ارائه دهد. فایل تمام‌متن این کتاب از اینجا قابل دستیابی است.

#معرفی_کتاب

@AlBasatin