ادب‌سار

ای جان و روشنایی
به زین همی بباید
تو برکناری از ما
ما در میان کارت

#انوری
#چکامه_پارسی

🔗 @AdabSar

ای دیر به‌دست‌آمده بس زود برفتی
آتش زدی اندر من و چون دود برفتی
چون آرزوی تنگ‌دلان دیر رسیدی
چون دوستی سنگ‌دلان زود برفتی

#انوری
#چکامه_پارسی

هنرمند: #اشلی_فروست
🌅 @AdabSar

🧡
من دل به کسی جز از تو آسان ندهم
چیزی که گران خریدم ارزان ندهم

صد جان بدهم در آرزوی دل خویش
وان دل که تورا خواست به صد جان ندهم


#انوری
#چکامه_پارسی
@AdabSar

بازتاب #جشن_بهمنگان در شماری از چامه‌های پارسی:

اورمزد و بهمن و بهمنجنه فرخ بود
فرخت باد اورمزد و بهمن و بهمنجنه
#منوچهری

فرخش باد و خداوندش فرخنده کناد
عید فرخنده‌ی بهمنجنه و بهمن‌مه را
#فرخی

بجوش اندرون دیگ بهمنجنه
بگوش اندرون بهمن و قیصران
منوچهری

رسم بهمن گیر و از نو تازه کن بهمنجنه
ای درخت ملک، عزت بار و بیداری تنه
منوچهری

اندرآمد ز در حجره‌ی من صبحدمی
روز بهمنجنه یعنی دویم از بهمن ماه
#انوری
❄️ @AdabSar 🕊

💫

ای ماه تمام برنیایی آخر
جانی که همی رخ ننمایی آخر

چون جان به لطافت و چو ماهی به جمال
جان من و ماه من کجایی آخر

#انوری
@AdabSar

💫

نام تو نویسم ار قلم بردارم
کوی تو گذارم چو قدم بردارم

جز روی تو را نبینم ای جان جهان
در عمر خود ار دیده ز هم بردارم

#انوری
@AdabSar

💫

زیبا یارا! دل من این کی پنداشت
کز وصل توام امید بَرباید داشت

آسوده بُدم با تو، ‌فلک نپسندید
خوش بود مرا با تو، زمانه نگذاشت

#انوری
@AdabSar

💫

زیبا یارا! دل من این کی پنداشت
کز وصل توام امید بَرباید داشت

آسوده بُدم با تو، ‌فلک نپسندید
خوش بود مرا با تو، زمانه نگذاشت

#انوری
@AdabSar

@AdabSar

ای مردمان بگویید، آرام جان من کو؟
راحت‌فزای هرکس، محنت‌رسان من کو؟

نامش همی نیارم، بردن به پیش هرکس
گه‌گه به ناز گویم، سرو روان من کو؟

در بوستان شادی، هرکس به چیدن گل
آن گل که نشکفیده‌ست، در بوستان من کو؟

جانان من سفر کرد، با او برفت جانم
باز آمدن از ایشان، پیداست آن من کو؟

هرچند در کمینه، نامه همی نیرزم
در نامه‌ی بزرگان، زو داستان من کو؟

هرکس به خان‌ومانی، دارند مهربانی
من مهربان ندارم، نامهربان من کو؟

#انوری
@AdabSar

🔷🔶🔹🔸
@AdabSar

🔅آشنایی با نام‌های ایرانی

«نیلوفر» / بخش نخست

🌸🌸 گزینش نام دختران از میان گل‌ها بسیار رواگ(رواج) دارد و هریک از گل‌ها نیز در جهان نشانه‌ها، نماد ویژه‌ای به شمار می‌رود ولی به دید می‌رسد که هیچ یک از آن‌ها همچون "نیلوفر" رازوَرانه، پر نشانه و در پیوند با جهان مینوی نیست. "نیلوفر آبی" در کنار فرهنگ‌ها و بنیاد‌های اندیشی بسیاری دیده می‌شود و از جهان باستان تاکنون جایگاه ویژه‌ای داشته است.

🌼🌼 "نیلوفر"، گلی با زیبایی خیره‌کننده است که بیش از ۱۳ گونه داشته و گاهی کاربرد درمانی نیز دارد و بیشتر به رنگ‌های سپید، رخی(صورتی)، کبود و زرد است.
گفته می‌شود در سده‌ی هشتم پیش از زایش(میلاد)، نیلوفر از مسر(مصر) به فنیغیه(فنیقیه) و از آنجا به آشور و ایران آمده و گونه‌های پرشمار آن در زمان ناصرالدین‌شاه قاجار به ایران آمد.
"نیلوفر"، امروز به چم بانوی آراسته است.

🌸🌸 دیدگاه‌ها درباره‌ی ریشه‌ی نام "نیلوفر":
۱- ریشه در زبان پهلوی دارد. نئیریو(نیرو)+فرا(فراخ) به مانی(معنی) نیروی فراوان ایزدی است.
۲- ریشه سانسکریت دارد و به چمار(معنی) پایگاه نیرو(پادما یا پادَ+اَمه در سانسکریت) ایزدبانوی جدایی و نامیرایی جهان است. این نام در کشور هند نیز فراوانی دارد.
۳- این نام "نیلی‌پر"(نام ساده) بود و به نیلوفر دگرگون شده است.

🌼🌼 نیلوفر در پیشینه‌ی ایران:
در ایران باستان و در خوردادروز از یکی از ماه‌های تیر یا امرداد، "جشن نیلوفر" برگزار می‌شد که در این جشن پادشاه به نیازها و آرزوهای شهروندانش رسیدگی و آن‌ها را برآورده می‌کرد.

همچنین گل "نیلوفر" در سنگ‌نگاره‌های تخت جمشید(هخامنشیان) و بیستون و تاک(تاق) بستان به‌جا مانده از ساسانیان فراوان دیده می‌شود. بر پایه‌ی برآورد باستان‌شناسان، در ایران مردان بلندپایه‌ی پارس و ماد هنگام دیدار با شاه برای شادباش نوروز و مهرگان نیلوفر در دست می‌گرفتند. سنگ‌نگاره‌ی داریوش هخامنشی نشان می‌دهد غنچه‌ی نیلوفر تنها از آن پادشاهان بود. از این‌رو گمان می‌رود که نیلوفر نماد آشتی، شادی و شید(نور) بود. کاربرد دیگر آن زیباسازی سنگ‌تراشی‌ها بود.

این گل یکی از نشانه‌های آناهیتا(ایزدبانوی آب‌های پاک) به شمار می‌رفت.
نیلوفر آبی که با نام یونانی لوتوس و سوسن خاوری نیز شناخته می‌شود ریشه در خاک، ساگه(ساقه) در آب و رو به سوی خورشید دارد که در ایران نماد دین‌داری، باورهای والا و پاکی درون بود و پیام آن، فراخواندن جهانیان برای دستیابی به روشنایی زندگی و تابش آن به جهان بود.
در نیپیک‌های پهلوی، "هوم سپید"(نیلوفر) گیاهی کَناری(ساحلی) و نشانه‌ی جاودانگی است که دو کوسه از آن نگهداری می‌کنند.
در نگاره‌ی اردشیر ساسانی در تاک بستان کرمانشاه، نیلوفر زیر پای ایزد مهر است.
نگاره‌ی گل نیلوفر در پیاله‌های زرین املش، سفال‌های نگارگری شده‌ی سیلک، دیوارهای کاخ آپادانا، دسته‌ی دشنه(خنجر)ای که در لرستان یافت شده، لبه‌ی پوشاک هخامنشیان، سرستون‌های تخت جمشید، تیسفون و بیشابور نیز دیده می‌شود.

🌸🌸 نیلوفر در آیین مهرپرستی:
یکی از کهن‌ترین پیوندهای افسانه‌ای گل نیلوفر، با آیین مهرپرستی(میتراییسم) دیده می‌شود. در افسانه‌های مهرپرستان باستان، زایش مهر(خورشید) در درون غنچه‌ی نیلوفر رخ داده است. به وارون اینکه برخی باستان‌شناسان ریشه‌ی این نماد را در آیین بودایی دانسته‌اند، ولی آیین مهرپرستی بسیار کهن‌تر از پیدایش بوداگرایی(بودیسم) بود.

🌼🌼 نیلوفر در کیش زرتشتی:
در آیین زرتشتی نیلوفر نماد اهورامزدا است. اهورامزدا نیم‌تنه‌ی مردی است که شاخه‌ای از نیلوفر را در میان انگشتانش گرفته است. زرتشتیان باستان نیلوفر را ورجاوند می‌دانستند و باور داشتند نیلوفر آبی جایگاه نگهداری پشت(نطفه) یا فّر زرتشت در دریاچه‌ی هامون بود.

🌸🌸 "نیلوفر" در ادبسار(ادبیات) ایران:
چو نیلوفر در آب و ماه در میغ
پری‌رخ در میان پرنیان است!
#سعدی

فلک را کرد نیلی‌پوش پروین
موصل کرد به نیلوفر، به نسرین!
#نظامی

تا به دی‌ماه گل سرخ نباشد در باغ
تا به نوروز نباشد گل نو نیلوفر!
#فرخی

گفتم چو برگ نیلوفر بود پیش ازین
گفتا کنون ز خون عدو شد چو ارغوان!
#فرخی

رای تو که آفتاب فضل است و هنر
گر یاد کند نیمه‌شب از نیلوفر!
#انوری

ز آسیب دست دلبرش
نیلی شده سیمین‌برش
سیاره‌ها نیلوفرش
بر آفتاب انداخته!
#خاقانی

goo.gl/femBeX
#پریسا_امام_وردی
#نام_دخترانه_ایرانی
#نیلوفر
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
آرمان «ادب‌سار»
پالایش زبان پارسی
والایش فرهنگ ایرانی
@AdabSar
🔷🔶🔹🔸

🔷🔶🔹🔸
@AdabSar

🔅آشنایی با نام‌های ایرانی

«دلارام» و «آرام»
💃🏻 نام دخترانه‌ی "دلارام/دل‌آرام" نامی کهن است که در ادب ایران زاب(صفت) دلداران بوده و هست.
"دلارام" آمیخته از دل+آرام به ماناک(معنی) مایه‌ی آسودگی جان، روان و درون، آسوده‌دل، دلبر و دلدار، آرامش دهنده‌ی دل، فریبنده و دلکش است.
باید نگر(توجه) داشت که آرام در "دلارام" و آرا در "دلارا" یکی نبوده و این دو نام دگرسانند(متفاوتند). تنها واژه‌ی "دل" در آن‌ها هنباز(مشترک) است.

❤️ "دل" در پارسی اوستایی "زِرِدَ"(احسان بهرامی) و در پارسی پهلوی "دیل" و "دل" بود(عمید).
"دل" در این نام به چم(معنی) درون، روان، جان، کرشمه و دلباختگی است.

☂ "آرام" در پارسی باستان و اوستایی "آ+رامَه" به مانی(معنی) در آرامش بودن و آسودن(محمد حسن‌دوست و برهان قاطع) بود.(فرهنگ نام‌های ایرانشهری)
این واژه در پارسی پهلوی به "آرَم" و "آرام" دگریده(تبدیل) شد(عمید).
احسان بهرامی می‌گوید "رَم" در اوستایی، "رام" در پهلوی به چم آرام گرفتن، ریشه‌ی "آرام" است.(نام‌های ایرانشهری)
نام‌های پارسی فراوانی بر پایه‌ی "رام" در پهرست(فهرست) نام‌های ایرانی هستند که در پایان آمده است.
-بر این گونه خواهد گذشتن سپهر
نخواهد شدن رام با من به مهر!
فردوسی

🌬 ایزد "رام" در یشت‌ها(یکی از پنج بخش اوستا) و مزدیسنا، نگهبان روز بیست و یکم هر ماه و فرشته‌ی سازش، رامش و آرامش است.
پیروزی فریدون بر آژی‌دهاک در "رام‌روز" رخ داد.(انجمن‌آرا)
- تو را روز رام از جهان رام باد
همان باد را با تو آرام باد!
فردوسی

"رام" نام یکی از سرداران بهرام چوبین بود که در نبرد سپاه بهرام و خسروپرویز جنگید.
- یلان سینه و "رام" و آذرگشسپ
مر این کشته را بست باید بر اسب!
فردوسی

"رام" نام کسی است که ساز چنگ را ساخت.
گرچه تن چنگ شبه ناقه‌ی لیلی است
ناله‌ی مجنون ز چنگ "رام" برآمد!
#خاقانی

💃🏻 "دلارام" نام یکی از زنان داستان "سمک عیار" است.
"دلارام" نام کنیز زیبای بهرام گور ساسانی بود که بهرام به او دل باخت.
در شاهنامه‌ی فردوسی نام این زن "آرزو" است و "دلارام" ویژگی و زاب اوست.(دهخدا)
- "دلارام" را آرزو نام بود
همه غمگسار و دل آرام بود!
#شاهنامه #فردوسی

💕 "دلارام" در ادبسار(ادبیات) ایران:
۱- آرامش‌بخش دل و روان:
- "دلارام" او بود و هم‌کام اوی
همیشه به لب داشتی نام اوی!
فردوسی

۲- فریبنده و دلکش:
- هر که "دلارام" دید
از دلش آرام رفت
چشم ندارد خلاص
هر که در این دام رفت!
#سعدی

۳- آرام دل:
- بیامد سر و چشم او بوسه داد
"دلارام" و پیروز برگشت و شاد!
فردوسی

💖 چمار "آرام" در ادبسار ایران:
۱- آشتی:
دگر گفت کز کردگار سپهر
کز اویَست پرخاش و آرام و مهر
فردوسی

۲- درنگ و آهستگی:
ز آرام و جنبش نبد پیش چیز
همان هر دو چیز آفریده‌ست نیز
فردوسی

۳- خموشی:
بدو گفت رستم که آرام گیر
چه گویی سخن‌های نادلپذیر؟
فردوسی

۴- خوابگاه:
برفتند از آن پس به آرام خویش
گرفته به بر هر کسی کام خویش
فردوسی

۵- تنهایی:
نشسته به آرام در پیشگاه
چو سرو بلند از برش گرد ماه
فردوسی

۶- کاخ پادشاهان ایران:
چنان دان که یزدان تو را داد تاج
نشستی به آرام بر تخت عاج!
فردوسی

۷- میهن و خانه
بدو گفت هوم این نه آرام توست
جهانی سراسر پر از نام توست
فردوسی

۸- گور:
چو سالت شد ای پیر بر شست و یک
می و جام و آرام شد بی‌نمک!
فردوسی

۹- گوشه، درون:
چو رفت اورمزد اندر آرام خویش
ز گیتی ندیدم جز از نام خویش!
فردوسی

۱۰- جهان پس از مرگ:
همی بگذرد بر تو ایام تو
سرایی جز این باشد آرام تو
فردوسی

۱۱- منش و کردار والا:
ور این آرام کاندر حلم توست اندر تو را بستی
حدیث زلزله کردن به چشم خلق خوابستی!
#فرخی

۱۲- ماندن در برابر رفتن:
به جرم خاک و فلک در نگاه باید کرد
که این کجاست ز آرام و آن کجا ز سفر!
#انوری

۱۳- آسودگی دل:
وز آن پس به آرام بنشست شاه
چو برخاست بهرام جنگی ز راه
فردوسی

۱۴- آسایش:
خور و خواب و آرام‌تان از من است
همان پوشش و کام‌تان از من است
فردوسی

۱۵- بی‌هراسی(امنیت) در برابر آشوب:
کنون راهبر باش بهرام را
پرآشوب کن روز آرام را!
فردوسی

۱۶- بیشه، چراگاه و آشیان پرندگان و جانوران:
آن قصر که جمشید در او جام گرفت
آهو بچه کرد و شیر آرام گرفت!
#خیام

🇮🇷 نام‌های ایرانی هم‌آوا:
👧🏻 آرامدیس، مینورام، دلرام، دل‌آسا، دلاویژ، دل‌افروز، دلیار، رامادا، رامدیس، رامش، رامن و...
👦🏻 دلاور، پدرام، هورام، بهرام، شهرام، رامان، رامپور، رامند، رامیار، رامدین، رامسین، رامشین، رامبُرزین، رامشاد، رامیاد، رامیار و...

✨برای فرزندانمان نام‌های زیبا و برازنده‌ی ایرانی برگزینیم✨

#پریسا_امام_وردی
#نام_دخترانه_ایرانی
#آرام #دلارام #رام
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
آرمان «ادب‌سار»
پالایش زبان پارسی
والایش فرهنگ ایرانی
@AdabSar
🔷🔶🔹🔸

💫

نامش همی‌نیارم، بردن به پیش هرکس
گه‌گه به ناز گویم "سرو روان من کو؟"

هرکس به خان‌ومانی، دارند مهربانی
من مهربان ندارم، نامهربان من کو؟

#انوری
#چکامه_پارسی
@AdabSar

🔷🔶🔹🔸
@AdabSar

🔅آشنایی با نام‌های ایرانی

«نیلوفر» / بخش نخست

🌸🌸 گزینش نام دختران از میان گل‌ها بسیار رواگ(رواج) دارد و هریک از گل‌ها نیز در جهان نشانه‌ها، نماد ویژه‌ای به شمار می‌رود ولی به دید می‌رسد که هیچ یک از آن‌ها همچون "نیلوفر" رازوَرانه، پر نشانه و در پیوند با جهان مینوی نیست. "نیلوفر آبی" در کنار فرهنگ‌ها و بنیاد‌های اندیشی بسیاری دیده می‌شود و از جهان باستان تاکنون جایگاه ویژه‌ای داشته است.

🌼🌼 "نیلوفر"، گلی با زیبایی خیره‌کننده است که بیش از ۱۳ گونه داشته و گاهی کاربرد درمانی نیز دارد و بیشتر به رنگ‌های سپید، رخی(صورتی)، کبود و زرد است.
گفته می‌شود در سده‌ی هشتم پیش از زایش(میلاد)، نیلوفر از مسر(مصر) به فنیغیه(فنیقیه) و از آنجا به آشور و ایران آمده و گونه‌های پرشمار آن در زمان ناصرالدین‌شاه قاجار به ایران آمد.
"نیلوفر"، امروز به چم بانوی آراسته است.

🌸🌸 دیدگاه‌ها درباره‌ی ریشه‌ی نام "نیلوفر":
۱- ریشه در زبان پهلوی دارد. نئیریو(نیرو)+فرا(فراخ) به مانی(معنی) نیروی فراوان ایزدی است.
۲- ریشه سانسکریت دارد و به چمار(معنی) پایگاه نیرو(پادما یا پادَ+اَمه در سانسکریت) ایزدبانوی جدایی و نامیرایی جهان است. این نام در کشور هند نیز فراوانی دارد.
۳- این نام "نیلی‌پر"(نام ساده) بود و به نیلوفر دگرگون شده است.

🌼🌼 نیلوفر در پیشینه‌ی ایران:
در ایران باستان و در خوردادروز از یکی از ماه‌های تیر یا امرداد، "جشن نیلوفر" برگزار می‌شد که در این جشن پادشاه به نیازها و آرزوهای شهروندانش رسیدگی و آن‌ها را برآورده می‌کرد.

همچنین گل "نیلوفر" در سنگ‌نگاره‌های تخت جمشید(هخامنشیان) و بیستون و تاک(تاق) بستان به‌جا مانده از ساسانیان فراوان دیده می‌شود. بر پایه‌ی برآورد باستان‌شناسان، در ایران مردان بلندپایه‌ی پارس و ماد هنگام دیدار با شاه برای شادباش نوروز و مهرگان نیلوفر در دست می‌گرفتند. سنگ‌نگاره‌ی داریوش هخامنشی نشان می‌دهد غنچه‌ی نیلوفر تنها از آن پادشاهان بود. از این‌رو گمان می‌رود که نیلوفر نماد آشتی، شادی و شید(نور) بود. کاربرد دیگر آن زیباسازی سنگ‌تراشی‌ها بود.

این گل یکی از نشانه‌های آناهیتا(ایزدبانوی آب‌های پاک) به شمار می‌رفت.
نیلوفر آبی که با نام یونانی لوتوس و سوسن خاوری نیز شناخته می‌شود ریشه در خاک، ساگه(ساقه) در آب و رو به سوی خورشید دارد که در ایران نماد دین‌داری، باورهای والا و پاکی درون بود و پیام آن، فراخواندن جهانیان برای دستیابی به روشنایی زندگی و تابش آن به جهان بود.
در نیپیک‌های پهلوی، "هوم سپید"(نیلوفر) گیاهی کَناری(ساحلی) و نشانه‌ی جاودانگی است که دو کوسه از آن نگهداری می‌کنند.
در نگاره‌ی اردشیر ساسانی در تاک بستان کرمانشاه، نیلوفر زیر پای ایزد مهر است.
نگاره‌ی گل نیلوفر در پیاله‌های زرین املش، سفال‌های نگارگری شده‌ی سیلک، دیوارهای کاخ آپادانا، دسته‌ی دشنه(خنجر)ای که در لرستان یافت شده، لبه‌ی پوشاک هخامنشیان، سرستون‌های تخت جمشید، تیسفون و بیشابور نیز دیده می‌شود.

🌸🌸 نیلوفر در آیین مهرپرستی:
یکی از کهن‌ترین پیوندهای افسانه‌ای گل نیلوفر، با آیین مهرپرستی(میتراییسم) دیده می‌شود. در افسانه‌های مهرپرستان باستان، زایش مهر(خورشید) در درون غنچه‌ی نیلوفر رخ داده است. به وارون اینکه برخی باستان‌شناسان ریشه‌ی این نماد را در آیین بودایی دانسته‌اند، ولی آیین مهرپرستی بسیار کهن‌تر از پیدایش بوداگرایی(بودیسم) بود.

🌼🌼 نیلوفر در کیش زرتشتی:
در آیین زرتشتی نیلوفر نماد اهورامزدا است. اهورامزدا نیم‌تنه‌ی مردی است که شاخه‌ای از نیلوفر را در میان انگشتانش گرفته است. زرتشتیان باستان نیلوفر را ورجاوند می‌دانستند و باور داشتند نیلوفر آبی جایگاه نگهداری پشت(نطفه) یا فّر زرتشت در دریاچه‌ی هامون بود.

🌸🌸 "نیلوفر" در ادبسار(ادبیات) ایران:
چو نیلوفر در آب و ماه در میغ
پری‌رخ در میان پرنیان است!
#سعدی

فلک را کرد نیلی‌پوش پروین
موصل کرد به نیلوفر، به نسرین!
#نظامی

تا به دی‌ماه گل سرخ نباشد در باغ
تا به نوروز نباشد گل نو نیلوفر!
#فرخی

گفتم چو برگ نیلوفر بود پیش ازین
گفتا کنون ز خون عدو شد چو ارغوان!
#فرخی

رای تو که آفتاب فضل است و هنر
گر یاد کند نیمه‌شب از نیلوفر!
#انوری

ز آسیب دست دلبرش
نیلی شده سیمین‌برش
سیاره‌ها نیلوفرش
بر آفتاب انداخته!
#خاقانی

goo.gl/femBeX
#پریسا_امام_وردی
#نام_دخترانه_ایرانی
#نیلوفر
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
آرمان «ادب‌سار»
پالایش زبان پارسی
والایش فرهنگ ایرانی
@AdabSar
🔷🔶🔹🔸