دین، فرهنگ، جامعه | محسن‌حسام مظاهری

.
🎙پوشه‌ی شنیداری
نشست آغازبه‌کار میز مطالعات مدارس اسلامی

0:04:34 | جبار رحمانی | ابعاد و موضوعات مغفول در مطالعات مدارس اسلامی

0:40:47 | محسن‌حسام مظاهری | ملاحظات روش‌شناسانه و اخلاقی در مطالعه‌ی مدارس اسلامی

1:14:48 | سیدعلی باروتیان | ضرورت و مسیر پیش‌روی میز مطالعات مدارس اسلامی

1:53:00 | گفت‌وگوی ارائه‌دهندگان

2:11:17 | پرسش‌وپاسخ شرکت‌کنندگان

🕓یکشنبه ۱۳ آبان ۱۴۰۳

▪️به میزبانی مؤسسهٔ زیتون با همکاری انجمن انسان‌شناسی ایران و حلقهٔ شیعه‌پژوهی سرو

@SSISDesk

🔻ترامپ؛ ایده‌آل تاریخی مسیحیان انجیلی

✔️تعجب و مورد خیانت واقع شدن؛ این اولین عکس العمل بسیاری از آمریکایی‌ها هنگام مواجهه با رأی ۸۰ درصدی مسیحیان انجیلی به ترامپ در انتخابات ۲۰۱۶ بود. چگونه می‌توان باور کرد که مسیحیان او را به عنوان اولین گزینه انتخاب کرده‌اند و پس از آن با وجود دوران ریاست جمهوری سرشار از رسوایی، اقتدارطلبی و نژادپرستی به حمایت از او ادامه دادند؟ 

🔹کریستین دومز، تاریخ‌شناس دانشگاه کالوین میشیگان نیز از این حمایت (البته نه به اندازه بقیه آمریکایی‌ها) متعجب است. او در کتاب جدید خود با عنوان “مسیح و جان وین: چگونه اوانجلیک‌های سفیدپوست یک ایمان را فاسد و یک ملت را منکسر کرد” معتقد است که اغوا شدن مسیحیان انجیلی توسط ترامپ تاریخی طولانی دارد.

🔹دومز می‌گوید: “حمایت مسیحیان انجیلی از ترامپ حاکی از فریب خوردگی یا ناشی از یک انتخاب عملگرایانه و پراگماتیک نیست، بلکه این حمایت بیشتر نشان دهنده اوج علاقه آنها به یک مردانگی ستیزه‌جو، یک ایدئولوژی که به دنبال تقدیس اقتدار پدرسالارانه و پذیرفتن هرگونه عملکرد بی‌رحمانه در داخل و خارج از کشور است.”

📎 پیوند به متن کامل این گزارش در سایت دین‌آنلاین

🆔 @dinonline

یادداشت آیا «آن لحظه‌ی موعود» فرارسیده است؟
افزایش تنش ایران و اسراییل: مصاف دو الاهیات سیاسی آخرالزمان‌گرا

پیوست ۳:
دعای دسته‌جمعی گروهی از مسیحیان اوانجلیست با حضور دونالد ترامپ

«تو رو سپاس می‌گوئیم ای عیسی مسیح که رزمنده‌ای مثل دونالد ترامپ را برگزیدی تا برای کلام خدا بجنگد.‌ اینک او را در پناه خود بار دیگر بر مسند ریاست جمهوری قرار بده ...»

نقل از: حساب سیاوش اردلان در شبکه‌ی ایکس

@mohsenhesammazaheri

یادداشت آیا «آن لحظه‌ی موعود» فرارسیده است؟
افزایش تنش ایران و اسراییل: مصاف دو الاهیات سیاسی آخرالزمان‌گرا

پیوست ۲:
برش‌هایی از مصاحبه‌ی احمد رهدار ـ عضو هیئت علمی گروه «فقه سیاسی» دانشگاه باقرالعلوم ـ با خبرگزاری ایکنا نمونه‌ای دیگر از ادبیات الاهیات آخرالزمانی که این روزها هم در طرفین جنگ رونق گرفته و حامیان تصعید جنگ‌ ایران و اسراییل از آن بهره می‌برند:


🔻رویارویی جبهه مقاومت با اسرائیل رویارویی فراتر از دعواهای سیاسی است و به لایه فلسفه سیاسی و الهیات سیاسی و تاریخی برمی‌گردد و به همین دلیل نتایج آن هم بسیار بزرگ است؛ اینکه مقام معظم رهبری از جنگ برای بقا سخن گفتند به همین دلیل است و بر اساس مبانی قرآنی هم این رویارویی، اجتناب ناپذیر است یعنی حق و باطل تا آخر نمی‌توانند با هم کنار بیایند زیرا تضاد آنان تضاد ذاتی است؛ هم آرزو و رؤیای حق، از بین‌بردن باطل است و هم رؤیا و آرزوی باطل، از بین‌بردن و محو کامل حق است لذا باید از تعارف بیرون بیاییم.

🔻به نظر بنده هانتینگتون در کتاب «برخورد تمدن‌ها» صادقانه گفت ما به سمت رویارویی پایان‌تاریخی در حال حرکت هستیم و در این رویارویی به تعبیر ایشان نماینده تفکر غرب، آمریکا، نماینده تفکر کنفسیوس و شرق، چین و تفکر نماینده اسلام، ایران شیعی است. ایران به نمایندگی از تفکر اسلامی با تمدنی با محوریت آمریکا در حال جنگ است و اسرائیل، سربازی است که به خاکریز و خط مقدم فرستاده‌ شده. در تحلیل آنان حزب‌الله و غزه خاکریز ایران است لذا اگر از تعارف دست برداریم ماجرا رنگ و بوی دیگری دارد و بسیط و ساده نیست.

🔻ما در وسط تاریخ قدسی خداوند قرار داریم و به عنوان نماینده جبهه حق در حال کنش هستیم و باید از این کنشگری خودمان استقبال کنیم و با باور الهیاتی و باور به صدق وعده نصرت خدا وارد این میدان شویم. الان هم در میدان لبنان و در این وضعیت خاص که حزب‌الله در راس خود، سیدحسن نصرالله، دبیر کل مجاهد و فرماندهان میانی و فرماندهان میدانی خود را در ماجرای پیجرها از دست داده است مهمترین منبعی که ارتزاق روحی می‌کند همین تفکرات الهیاتی و باورهای دینی است.

🔻ادبیاتی از این دست که اگر سیدحسن شهید شده است خدای سیدحسن زنده است؛ ان تنصروا الله ینصرکم. ان مع العسر یسرا و اینکه سیدحسن در رجعت بازخواهد گشت و پروژه مقاومت را تکمیل می‌کند؛ خداوند سیدعباس موسوی را از اما گرفت ولی سیدحسن را به ما داد و اگر سیدحسن را از ما گرفت شیخ نعیم را به ما عطا کرده است. این ادبیات الهیاتی و دینی است که برای کنشگر حزب‌اللهی در برابر اسرائیل تولید نشاط و مقاومت و صبر می‌کند.

🔻در مورد تعابیر آیت‌الله میرباقری هم ایشان از منظر الهیات تاریخی و از پایگاه تحلیل آخرالزمانی مطالبی بیان کردند که غلط نیست ضمن اینکه ایشان از تعبیر مشروط و «لو» شرطیه استفاده کردند یعنی قرار نیست که ما افراد زیادی را بکشیم تا به هدف برسیم ولی اگر دشمنان شرایطی را بر ما تحمیل کنند که دین در معرض نابودی باشد اگر افراد زیادی هم کشته شوند بی‌منطق نیست.

▪️▪️▪️

پی‌نوشت:
«مأموریت‌داشتن از طرف خدا» و «نمایندگی جبهه‌ی حق» و «کنشگری در تاریخ قدسی» از جمله باورها [یا توهماتِ] مشترک آخرالزمان‌گرایان و بنیادگرایانِ جنگ‌طلب در ایران و اسراییل و آمریکا است. در باورِ یکی فرمانده‌ی سپاه خدا عمامه‌ی سیاه بر سر دارد و در باور دیگری کیپای سفید بر سر و دیگری کراوات قرمز روی سینه. فرقی نمی‌کند.
همه خود را نمایند‌ه‌ی خدا می‌دانند (بدون آن‌که معلوم باشد دقیقاً کی و کجا و چگونه چنین مأموریتی به آن‌ها ابلاغ شده)؛ و همه برای پایان‌دادن به عمر جهان تعجیل دارند؛ و همه می‌کوشند صفحه‌ی آخر کتاب تاریخ بشر به دست آن‌ها ورق بخورد؛ و نیز البته ابایی هم ندارند از هر میزان خونی که ممکن است در این مأموریت مقدس بر زمین ریخته شود. به قول جناب رهدار «وقتی دین در معرض نابودی باشد، اگر افراد زیادی هم کشته شوند، بی‌منطق نیست».
البته که افراد آزادند باورهای خودشان را داشته باشند (ولو آن‌که آن باورها از نظر دیگران توهم باشد)، اما مشکل جایی ایجاد می‌شود که افکار امثال رهدار و میرباقری با تحریک به تصعید جنگی ویرانگر و به قول خودشان با هدف «تولید نشاط و مقاومت و صبر در کنشگر حزب‌اللهی در برابر اسرائیل»، یک ملت و سرمایه‌ و آینده‌اش را در معرض نابودی قرار داده است.


@mohsenhesammazaheri

.
🍂اولین مدرسه فصلی آکادمی طومار اندیشه در پاییز ۱۴۰۳

🌐فرصت‌ها و مهارت‌های آکادمیک در جغرافیای بین‌المللی علوم انسانی

✅ ۶ استاد | ۶ ارائه | ۱۲ ساعت | فقط آنلاین
🗓 پنجشنبه و جمعه | ۸ و ۹ و ۱۵ و ۱۶ آذر

۱. 🇨🇳 فرصت‌ها و مهارت‌های حضور در آکادمیای علوم انسانی در چین

👤امیرمحمد اسماعیلی

۲. 🇸🇪 فرصت‌های علوم انسانی در سوئد: بررسی چالش‌ها برای دانشجویان ایرانی

👤محمد فضل‌هاشمی

۳. 🇩🇪 چشم‌اندازهای تعامل آکادمیک با حوزه علوم انسانی در آلمان

👤سیدمحمدهادی گرامی

۴. 🇫🇷 توانمندی‌های لازم برای تجربه‌های آموزشی و پژوهشی در فرانسه

👤سیدکوهزاد اسماعیلی

۵. 🇮🇹 پژوهش‌های ایران‌شناسی و اسلام‌شناسی در ایتالیا

👤مینو میرشاهولد

۶. 🇹🇷 تحصیل، پژوهش و بورسیه در دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی ترکیه

👤پیمان اسحاقی

🕚مهلت ثبت‌نام: تا ۶ آذر
🕥مهلت ثبت‌نام زودهنگام: تا ۲۲ آبان

✉️برای کسب اطلاعات بیشتر و ثبت‌نام به تلگرام یا ایمیل آکادمی طومار اندیشه پیام دهید:
@toumareandisheh
toumareandisheh@gmail.com

🗓طرح درس و رزومۀ اساتید را در سایت طومار اندیشه مطالعه فرمایید.

🆔 سایت | تلگرام | اینستاگرام

🎥 شریعت و عقلانیت ۱: گستره فقه

🔶 مناظره عبدالکریم سروش و ابوالقاسم علیدوست - قسمت اول

🔻عبدالکریم سروش: فقه ما بریده از اخلاق است. قرن‌ها به‌صرف وجود روایت، فتوا می‌دادند و گمان می‌کردند عدالت در آن گنجانده شده، اما دیگر نمی‌توان به انسان مدرن گفت که اسلام خوب است، چون احکام رهن و اجاره‌اش از قوانین آمریکا برتر است. بنابراین چرا باید به‌دنبال گسترش دادن چنین فقهی بود؟ گستره شریعت نه از راه مراجعه به دین، بلکه براساس انتظار انسان از دین مشخص می‌شود.

🔻ابوالقاسم علیدوست: اگر گمان شود که مطلبی از دین با اخلاق ناسازگار است، یا آن گزاره اخلاقی نیست و یا دین درباره آن چنین حکمی نداده است. منظور از بسط و گسترش فقه، شیمی اسلامی و... نیست. احکام رهن و اجاره نیز لزوما برای دعوت به اسلام نوشته نشده‌اند. در کنار انتظار انسان از دین، انتظار خالق از مخلوق نیز مهم است. انتظار مسلمانان از دین را آیات و روایاتی که بیانگر اهداف دین هستند، مشخص می‌کنند.

🎞 فیلم این گفتگو در یوتوب آزاد:
https://youtu.be/WOY5S41gg0s

🎞 فیلم این گفتگو در پلتفرم آزاد:
https://azad.im/table/140

✅ حمایت «ارزی» و «ریالی» از آزاد

🆔@AzadSocial

#نقدها


🔹تفاوت مبنایی «جنبش گولن» و «انقلاب اسلامی ایران»🔹
نقدی بر دیدگاه محسن‌حسام مظاهری


✍ محمدعلی دستمالی


[قسمت ۳ و پایانی]


به عنوان مثال، در ترکیه، تمام هواداران طریقت اسماعیل آقایی، موظف هستند دستار ببندند و جامه‌ی الگوی قدیم بپوشند و در اعمال و کردار خود، تقید و پایبندی به مرام دینی و ستیز با سبک زندگی سکولار را به نمایش بگذارند و در نتیجه، به خاطر دلایل ساده‌ای همچون لباس و پوشش خاص، اجازه ندارند در نهادهای دولتی به عنوان کارمند و کارگزار فعالیت کنند. اما گولنی‌ها، حتی زنان دارای پوشش آزاد را در جمع خود می‌پذیرند و کادرهای جنبش گولن، مجاز بودند که برای پوشاندن هویت خود، هر لباسی که لازم می‌دانند بپوشند، شراب بنوشند و پنهان کاری کنند. از این گذشته، آنان خود را مجاز می‌دانستند که برای استخدام در نهادها و ارگان‌های حساس دولتی و امنیتی و نفوذ در ساختار قدرت، از هر راهی استفاده کنند از جمله خریدن یا سرقت سوالات موسسه‌ی کنکور و مرکز استخدام کشوری.

آخرین نکته درباره‌ی جنبش گولن، این است که اساسا خود او به عنوان رهبر و تئوریسین این سازمان تودرتو و شگرف، در دو دهه‌ی اخیر عمر، حتی فرارفتن از «الگوی دینی اسلامی» و تلاش برای برساختن یک مرام دینی «التقاطی» و تولید سنتزی از راه امتزاج ادیان ابراهیمی را در سرلوحه‌ی اهداف خود قرار داده بود و گستردگی تنظیمات شبکه‌ی قدرتمند گولن در ۱۳۰ کشور جهان، چنان ریشه‌ها و زیرمجموعه‌های فراوانی دارد که هنوز هم نمی‌توانیم به درستی بفهمیم؛ او برای اداره‌ی این سازمان غول پیکر جهانی، چه غایتی مدنظر داشته است.


@mohsenhesammazaheri

#نقدها


🔹تفاوت مبنایی «جنبش گولن» و «انقلاب اسلامی ایران»🔹
نقدی بر دیدگاه محسن‌حسام مظاهری


✍ محمدعلی دستمالی


[قسمت ۲]


به بیانی دیگر، جنبش گولن در آن سالها شکل نگرفته و لذا نمی‌توان این حرکت دینی – اجتماعی را از لحاظ زمانی، همزاد انقلاب اسلامی ایران دانست. چند سال پس از کودتا، گولن از مسئولیت دولتی امام جماعت و واعظ دولتی استعفا داد و رفته رفته شروع به گشت و گذار در منطقه آناتولی و دیدار با دیگر وعاظ و محافظه کاران کرد و چندین سال طول کشید تا رفته رفته جنبش خدمت را تاسیس کند.

ب) دو ساختار متفاوت، دو رویکرد متضاد به مفهوم قدرت
مظاهری در ادامه در قیاس بین حرکت گولن و نقلاب اسلامی نوشته «اولی الگویی از اسلام مدنی و اجتماعی با خاستگاه سُنی - ترکیه‌ای را در کشوری با مردمانی مسلمان و حکومتی لاییک دنبال کرد و دومی الگویی از اسلام سیاسی با خاستگاه شیعی - ایرانی را ارایه داد و برپایه‌ی آن حکومتی دینی بنیان گذاشت. امروز نزدیک به نیم قرن از عمر این دو الگو می‌گذرد و هردو فراز و فرودهای بسیاری را پشت سر گذاشته‌اند. دو الگویی که هرکدام پاسخی به دغدغه‌ی زیست مسلمانی در دنیای مدرن بودند. و حالا زمان مناسبی است برای سنجش دعاوی، پیامدها و دستاوردها و ارزیابی میزان توفیق‌ها و ناکامی‌های هرکدام‌». مخالفت من با جناب مظاهری در ارزیابی این ادعا، تنها مبتنی بر عدم همزمانی ظهور این دو ساختار نیست؛ بلکه معتقدم نوعیت و ماهیت این دو پدیده بسیار با هم متفاوت هستند، دعاوی و آرمان‌های آنان در دو مسیر متفاوت است و از این مهمتر، دو رویکرد متضاد به مفاهیم «دولت» و «قدرت» دارند. شکی نیست که هر دو متغیر، «آرمان دینی» برای خود تعریف کرده‌اند. اما در دو ساختار بسیار متفاوت: گولن در چارچوب یک حرکت اجتماعی – فرهنگی با غایت دوسویه‌ی «نفوذ در داخل و گسترش در بیرون»، بدونِ مشارکتِ رسمی و مستقیم در رقابت سیاسی و حزبی. دومی اما با وجود طرح آرمان‌ها و شعارهایی همچون «حمایت از مستضعیفن و مظلومینِ عالم»، «امت اسلامی»، «صدور انقلاب» و «راه قدس از کربلا می‌گذرد»، در هر حال در همان الگوی کلاسیک «دولت» و ساختار متداول حکمرانی قدم برداشت و حتی با وجود استفاده از لفظ و لقب دینی «امام»، برای قبولاندن مفهوم برساخته‌ی «ولایت»، یک رویه و روال کلاسیک حکمرانی مبتنی بر نهاد منتخبین (مجلس خبرگان و پشتوانه قانون اساسی) در پیش گرفت.
اولی (جمهوری اسلامی)، در برابر «نظام پادشاهی» و «استکبار»، خود را در مقام یک «تجدیدنظرخواه» معرفی کرد و علاوه بر حمایت از ایده‌ی «صدور انقلاب»، مردم را وادار کرد که «سبک زندگی» خود را بر اساس «مشی دینی نظام حکمرانی» تغییر دهند. اما دومی (جنبش گولن) در عمل، نه تنها ضدیتی با «ساختار سیاسی پارلمانی و نظام حکمرانی جمهوری» نداشت، بلکه در برابر سبک زندگی غالب جامعه‌ی ترکیه که برآمده از نگرش سکولاری و الگوی زیستی غربی بود، قیام نکرد. فتح الله گولن و شاگردان و وعاظ تحت امر او، هیچگاه به عنوان مثال، علیه شراب خواری، برهنگی حاکم بر سینما، پوشش آزاد انتخابی زنان، مدارس مختلط دختران و پسران، نظام بانکداری و دیگر الگوهای اجتماعی – فرهنگی، دست به ستیز و مبارزه نزدند و دنبال طرح این موضوع نرفتند که اصولی همچون «لاییسم و کمالیسم» به عنوان دو ستون مهم قانون اساسی ترکیه، کنار نهاده شوند. بلکه تلاش کردند تا «الگوی جامعه‌ی آرمانی» خود را، بدون ضدیت با الگوی موجود و در موازات آن، تاسیس کنند. (ترکیبی از تساهل، تعایش، مصلحت و عملگرایی). حتی مدارس گولن در کشورهای دیگر نیز، هیچگاه به دنبال طرح موضوعات آرمانی و نگرش تجدیدنظرطلبانه نبودند و آرام و بی‌سر و صدا، اهدافی همچون «نفوذ»، «شبکه سازی» و «کسب اعتبار» را دنبال کردند.
نکته‌ی دیگری که در مورد جنبش گولن اهمیت دارد، این است که این شبکه‌ی گسترده و قدرتمند، برخلاف جنبش‌های دینی دیگری همچون اخوان المسلمین، حماس، حزب الله لبنان و دیگر حرکت‌های دینی، سیاسی و مدنی، به منظور «نفوذ در ساختار» و «به دست آوردن قدرت و منابع»، استفاده از هر نوع تاکتیک و کاوِر یا پوشش را روا می‌دانست.

ادامه 👇

@mohsenhesammazaheri

#نقدها


🔹تفاوت مبنایی «جنبش گولن» و «انقلاب اسلامی ایران»🔹
نقدی بر دیدگاه محسن‌حسام مظاهری


✍ محمدعلی دستمالی


[قسمت ۱]


محمد فتح الله گولن در ۸۳ سالگی درآمریکا درگذشت و به دستور دولت اردوغان و حزب حاکم، رسانه‌های ترکیه، ترجیح دادند در مورد او سکوت کنند و حرفی نزنند. شاید به این امید که غبارِ گذرِ زمان، نام گولن را از خاطر همگان بزداید. اما دست کم در خارج از ترکیه، مرگ گولن بازتاب وسیعی در رسانه‌ها داشت و درایران نیز، به اهمیت نقش گولن در تحولات سیاسی و اجتماعی ترکیه پرداخته شد. یکی از نویسندگانی که درباره‌ی گولن قلم زد، پژوهشگر ارجمند جناب آقای محسن‌حسام مظاهری بود که در کانال تلگرامی «دین، فرهنگ، جامعه» پست کوتاهی با عنوان «گولن و میراثش» منتشر کرد. اگر چه پست ایشان، موجز و مختصر است اما در همان متن کوتاه، موضوع مهمی را مطرح کرده که شرح مفصل می‌خواهد و من در این یادداشت تلاش می‌کنم، تا دلایل مخالفتم با دو نکته‌ی متن جناب مظاهری را تشریح کنم.


🔻گولنی‌ها، جماعت دینی یا باند تحت تعقیب؟
حاضران در آیین تدفین و مجلس سوگواری «فتح الله گولن» در پنسیلوانیای آمریکا، تلاش کردند با ماسک، عینک آفتابی و کلاه، چهره‌ی خود را از دید دوربین خبرنگاران و نفوذی‌های سرویس اطلاعاتی میت ترکیه پنهان کنند. چرا که آنکارا، گولن را به عنوان رهبر یک گروه تروریستی می‌شناسد که دستور کودتای شبانه‌ی سال ۲۰۱۶ میلادی را صادر کرده بود. اگر چه هواداران حزب عدالت و توسعه، به خواستِ اردوغان در برابر تانک‌ها ایستادند و ژنرال‌ها و فرماندهان گولنی دستگیر و اخراج شدند، اما از آن زمان تا همین چند روز پیش، گولن در ویلای شخصی خود در پنسیلوانیا تحت تدابیر شدید امنیتی می‌زیست و شاگردان و همراهان او نیز که روزگاری از قضات، فرماندهان نظامی و امنیتی و بروکرات‌های مهم ترکیه بودند، همگی به عنوان فراریان تحت تعقیب، در آمریکا و اروپا، مخفیانه زندگی می‌کنند. گولن، در آغاز از حامیان مهم اردوغان و حزب عدالت و توسعه بود و در ۱۳۰ کشور جهان، مدارس، خانه فرهنگ، امکانات رسانه‌ای و شبکه‌ی گسترده‌ی شاگردان و هواداران خود را با دولت و تیم اردوغان همسو کرده بود اما بعدا بین آنان اختلاف افتاد.
به عنوان یک شاگرد پژوهش مطالعات ترکیه شناسی، سالها پیش از این و در روزگاری که اردوغان و رفقای او، گولن را با الفاظ محترمانه‌ی «استاد» و «خواجه افندی» یاد می‌کردند، با سخنرانی‌ها، مطالب و رسانه‌های گولنی‌ها آشنا بودم و می‌دانستم که دستگاه عظیم گولن، در ژرفای تحولات سیاسی و رویدادهای امنیتی ترکیه، نقش مهمی دارد. زمانی که در مقطع کارشناسی ارشد مطالعات منطقه‌ای در دانشگاه خوارزمی تهران تحصیل می‌کردم، در گفتگو با استاد گرانقدرم جناب آقای دکتر محمد بابایی، به اهمیت نقش سیاسی و نفوذ گولن و برخی دیگر از چهره‌های دینی ترکیه اشاره کردم. دکتر بابایی مرا ترغیب کرد که متن پایان نامه ارشد خود را حول همین محور بنویسم. چنین شد که من نقش گروه‌ها و طریقت‌های دینی و عرفانی در ساختار سیاسی ترکیه را با محوریت «جنبش خدمت» (جماعت گولن)، «طریقت اسماعیل آقا» و «گروه عدنان اوکتار» نوشتم و همواره تلاش کرده‌ام به قدر وُسع خود، درباره‌ی پدیده‌ی هزارتوی ساختارها و جنبش‌های دینی و طریقتی ترکیه، تحقیق کنم. در مرور متن جناب مظاهری، دریافتم که احتمالا به علاقه به مطالعات تطبیقی، «جنبش گولن» در ترکیه و «انقلاب اسلامی ایران» را به عنوان دو نوع جریان اسلامی، با هم مقایسه کرده‌اند.

الف) دو رویدادی که همزمان نبودند
مظاهری به درستی گولن را از «نمایندگان اصلی جریان اسلام اجتماعی» و «بدیل اسلام سیاسی» توصیف کرده که «به‌جای دولت و حکومت، تمرکز خود را بر تقویت جامعه‌ی مدنی می‌گذاشت». اما در ادامه به این اشاره کرده که «آغاز جنبش گولن در ترکیه با اوج‌گیری جنبش انقلاب اسلامی در ایران همزمان بود». این در حالی است که در زمان سرنگونی نظام شاهنشاهی و پیروزی انقلاب اسلامی در ایران (فوریه ۱۹۷۹)، ترکیه در شرایط سیاسی بی‌ثباتی به سر می‌برد و از سال ۱۹۷۴ تا ۱۹۸۰ میلادی، بیش از هفت بار، قدرت بین بلنت اجویت و سلیمان دمیرل دست به دست شد و بالاخره در سال ۱۹۸۰ میلادی یعنی در یک‌سالگی پیروزی انقلاب اسلامی، کودتای مشهور ژنرال کنعان اَورَن روی داد و نه تنها برای فتح الله گولن، بلکه برای هیچکدام از دیگر رجال دینی و سیاسی ترکیه، امکان هیچ نوع فعالیت تشکیلاتی و اجتماعی وجود نداشت.
گولن در سالیانِ همزمان با نخست استقرار نظام جمهوری اسلامی در ایران، در استان ازمیر ترکیه یک واعظ ساده بود. او در ازمیر و چند استان دیگر، علیه رییس جمهور وقت (ژنرال کنعان) سخنرانی کرد و تحت بازجویی قرار گرفت و بازداشت شد. اما خیلی زود آزاد شد. خود اَورَن در مورد او گفته است: «واعظی پیدا شده به نام گولن که در چند مسجد علیه ما سخنرانی کرده است».

ادامه 👇

@mohsenhesammazaheri

.
مؤسسه زیتون با همکاری انجمن انسان‌شناسی ایران و حلقه شیعه‌پژوهی سرو برگزار می‌کند:

نشست آغازبه‌کار میز مطالعات مدارس اسلامی

👤جبار رحمانی | ابعاد و موضوعات مغفول در مطالعات مدارس اسلامی

👤محسن‌حسام مظاهری | ملاحظات روش‌شناسانه و اخلاقی در مطالعه‌ی مدارس اسلامی

👤سیدعلی باروتیان | ضرورت و مسیر پیش‌روی میز مطالعات مدارس اسلامی

🕓یکشنبه ۱۳ آبان ۱۴۰۳ | ساعت ۱۸:۳۰ تا ۲۰:۳۰

▪️این نشست فقط به صورت آنلاین در لینک زیر برگزار می‌شود:

http://lms.zeitoonacademy.com/rooms/nxm-c3r-orh-9x6

شرکت در این نشست برای همه رایگان و آزاد است

@SSISDesk

#چهره‌ها


دکتر پیتر جان چلکوفسکی (۱۹۳۴-۲۰۲۴م) Peter J. Chelkowski شرق‌شناس و ایران‌شناسِ آمریکاییِ لهستانی‌تبار چند روز پیش درگذشت.
او از مشهورترین تعزیه‌پژوهانِ غیرایرانی و صاحب آثار و تألیفات بسیاری درباره‌ی تعزیه و دیگر آیین‌های شیعی بود. او دوره‌ی کارشناسی ارشد را در سال ۱۹۶۲م در رشته‌ی تاریخ خاورمیانه‌ی اسلامی در «مدرسه‌ی مطالعات شرقی‌ و آفریقای دانشگاه لندن» (سواس) به پایان برد و در سال ۱۹۶۸م/۱۳۴۷ش با رساله‌ای با عنوان «تاریخ و جنبه‌ی ادبی تعزیه» موفق به اخذ مدرک دکترا در رشته‌ی ادبیات فارسی از «دانشگاه تهران» شد.
چلکوفسکی سال‌ها استاد مطالعات اسلامی و خاورمیانه‌ی دانشگاه نیویورک بود. از ویژگی‌های مهم او علاقه‌مندی خاصش به آیین و هنر تعزیه و شبیه‌خوانی است. خودش دراین‌باره گفته است: «بسیار درباره‌ی تعزیه مطالعه کردم. به واتیکان سفر کردم تا بزرگ‌ترین کتابخانه‌ی‌ تعزیه‌ در دنیا را ببینم. سفیر‌ ایتالیا‌ در‌ ایران در سال‌های‌ ۱۹۵۰-۱۹۵۵م نیز عاشق تعزیه‌ بود‌ و این کتاب‌ها را جمع‌آوری کرده و به کتابخانه‌ی واتیکان سپرد. ۱۰۵۵ نسخه تعزیه در واتیکان‌ نگهداری‌ می‌شود که تنها متعلق به ایران‌ است‌. از ایران‌ تا‌ کارائیب‌ سفر کردم تا گسترش‌ تعزیه را بیابم ».

برپایه‌ی همین علاقه بود که به همت او نخستین سمینار بین‌المللی با موضوع تعزیه در سال ۱۳۵۵ش و در حاشیه‌ی جشن هنر شیراز با حضور صاحبنظران و آیین‌پژوهانی از کشورهای مختلف (ازجمله ژان کالمار، آندر زیج ویرث، ویلیام بیمن، ساموئل پیترسون، متین آند، صادق همایونی، عنایت‌الله شهیدی، احسان یارشاطر و محمدجعفر محجوب و خود چلکوفسکی) در ایران برگزار شد؛ سمینار مهمی که مقالات آن نیز در قالب کتاب «تعزیه هنر پیشرو بومی ایران» (بعدتر: «تعزیه: آیین و نمایش در ایران») در سال ۱۳۶۷ منتشر شد.

از دیگر آثار چلکوفسکی می‌توان کتاب‌های زیر را نام برد:
• «آیین‌های سوگواری شیعی عامیانه»؛
• «به‌روی‌صحنه‌آوردن انقلاب؛ هنر ایمان در‌ انقلاب‌ اسلامی‌ ایران»؛
• «از صحرای آفتاب‌سوخته‌ی ایران تا سواحل ترینیداد: سفر تعزیه از آسیا تا منطقه‌ی‌ کارائیب»؛
• «شهادت ماه تابان بنی‌هاشم حضرت ابوالفضل العباس»؛
• «نمایش ابدی: تعزیه و دیگر آیین‌های شیعی».
مقالات «تعزیه» و «روضه‌خوانی» در «دایرةالمعارف اسلام» و مقالات «عاشورا» و «محرم» در «دایرةالمعارف نوین جهان اسلام» نیز توسط وی نگاشته شده‌ است.

درهرحال چلکوفسکی، به‌عنوان یک استادِ نادیده، با آثار ارزشمند خود، حق بزرگی به گردن من و همه‌ی محققان حوزه‌ی مطالعات مناسک شیعی به ویژه تعزیه دارد. حدود ۱۰ سال پیش در کتاب «فرهنگ سوگ شیعی» دو مدخل کوتاه مستقل به وی و کتاب مجموعه مقالات مذکور اختصاص دادیم. در جلد سوم کتاب «تراژدی جهان اسلام» نیز مروری داشته‌ام بر آثار وی در موضوع عزاداری‌ شیعیان. امید داشتم ترجمه‌ی یکی از آثارش را در مجموعه‌ی سرو منتشر کنیم و از او درخواست کنم یادداشتی برای ترجمه‌ی فارسی بنویسد. که نشد.‌ و دریغ.

تصویر

@mohsenhesammazaheri

#تازه_های نشر

📗فرهنگ اصطلاحات طلاب📗
(ویراست دوم)
✍️ مهدی مسائلی

از مجموعه‌ی «کتاب‌های سرو» (مطالعات اجتماعی شیعه - ۳۵
دبیر مجموعه: محسن‌حسام مظاهری

۲۱۶ صفحه - رقعی
نشر آرما


خرید اینترنتی:
سایت‌های چهارسوق، سی‌بوک و ایران‌کتاب
توزیع: ققنوس ۰۲۱۶۶۴۰۸۶۴۰

#نشر_آرما
#کتابهای_سرو

@sarvbooks
@nashre_arma

سی‌وششمین عنوان از مجموعه‌ی «کتاب‌های سرو» (مطالعات اجتماعی شیعه) منتشر شد:


📗فرهنگ اصطلاحات طلاب📗
(ویراست دوم)
✍️ مهدی مسائلی

از مجموعه‌ی «کتاب‌های سرو» (مطالعات اجتماعی شیعه - ۳۵
دبیر مجموعه: محسن‌حسام مظاهری

۲۱۶ صفحه - رقعی
نشر آرما


«اجازه اجتهاد»، «ادام الله ظله الوارف»، «استفراغ وسع»، «ان قلت»، «تکلیف ما لایطاق»، «خیارات»، «سهم امام»، «کفایه»، «مباحثه»، «محل نزاع»، «مقول به تشکیک»، «مفروغ عنه»، «لو بلغ ما بلغ»، «شهیدین»، «حجره»، «زی طلبگی»، «تقریرنویسی»،‌ «استفتاء»، «استرجاع» و...
*
به‌طور سنتی، بسیاری از اصناف و گروه‌های اجتماعی خاص، برای ایجاد هویت گروهی و انسجام درونی اعضای خود سیاست تمایزگذاری را در پیش می‌گیرند. تمایزی که به‌صورت آیینی و نمادین، آنها را در پوشش، زبان و گفتار و ساحات دیگر از دیگران متفاوت ساخته و به آن‌ها تشخص بخشد؛ تا با این سیاست، مسیر فعالیت صنف هموارتر و تأمین منافع مشترک اعضای آن‌ فراهم‌تر ‌شود. یکی از اصناف دارای سازوکارهای تمایزبخش و هویت گروهی مشخص، روحانیت است. مرئی‌ترین و مشهورترین نماد تمایزبخش، پوشش و لباس خاصی است که روحانیان بر تن می‌کنند. یکی دیگر از عناصر تمایزساز روحانیان، استفاده از زبان و ادبیات مخصوصی متشکل از تعابیر، واژگان و اصطلاحات خاص نوعاً به زبان عربی است که در محافل حوزوی و محاورات، سخنوری‌ها و مکتوبات روحانیان رواج دارد.
هدف کتاب حاضر، معرفی و شناساندن این ادبیات و واژگان و اصطلاحات آن به مخاطبان غیرحوزوی  است که برای شناخت صنف روحانیت اهمیت زیادی دارد و به‌ویژه در مطالعات اجتماعی حوزه و روحانیت ابزاری ضروری و فایده‌مند است.


خرید اینترنتی:
سایت‌های چهارسوق، سی‌بوک و ایران‌کتاب
توزیع: ققنوس ۰۲۱۶۶۴۰۸۶۴۰

https://t.center/nashre_arma/1161

#نشر_آرما
#کتابهای_سرو

@sarvbooks
@nashre_arma