🔻مغازه توزیع جراید سقازادهدر اوایل عهد رضاشاه جوانی به نام محمد سقازاده متولد(حدود ۱۲۷۵ش) که در حدود سی سال داشت، اقدام به توزیع جراید به صورت کلی گرفت و شماری روزنامه فروش را پیرامون خود گرد آورد. کار او رونق گرفت، به گونهای که نزدیک به ۲۰ سال بعد؛ یعنی در سال ۳۲، در حدود ۳۰۰ نفر روزنامه فروش برای تهیه و فروش روزنامه به مغازه وی مراجعه میکردند. وی را میباید اولین توزیع کننده عمده روزنامه دانست؛ کسی که روزنامه فروشان جراید خود را از مغازه وی تهیه و در سطح شهر توزیع نمودند.فعالیت وی تا سال ۳۶، که «اتحادیه فروشندگان جراید» وابسته به «حزب مردم ایران» تأسیس شد، ادامه داشت.
▪️روزنامه مرد امروز، که به مدیریت محمد مسعود از سال ۱۳۲۲ تا ۱۳۲۶ منتشر میگردید، از مغازه توزیع جراید سقازاده با عنوان «اداره توزیع جراید» یاد کرده و در خصوص شیوه فعالیت وی چنین نوشته است:
ساعت ۴:۳۰ بعد از نصف شب، اداره توزیع جراید باز میشود و روزنامههای پایتخت را، که باید در دسترس عامه گذارده شود،از چاپخانهها میآورند و تحویل میدهند و رسید دریافت میکنند. تمام روزنامههای وارده شمرده شده و به تعداد روزنامه فروشها دستههای جداگانه تنظیم میگردد.
از ساعت شش به بعد در حدود سیصد نفر روزنامه فروش مراجعه نموده و دستههای روزنامه را که باید به فروش برسانند تحویل گرفته و در خیابانها مشغول فروش میشوند. ساعت هفت و نیم صبح کار اداره توزیع که عبارت از تحویل و بسته بندی و پخش روزنامهها بوده به اتمام میرسد و تا ساعت شش بعدازظهر که اداره توزیع برای تصفیه حساب باز میشود، تعطیل خواهد بود. ساعت شش بعداز ظهر روزنامه فروشها حساب فروش و روزنامههایی را که نفروختهاند تحویل میدهند و ساعت هفت بعداز ظهر صاحبان جراید یا نمایندگان آنها به اداره رجوع نموده و قیمت روزنامههای فروش رفته را دریافت میکنند و در حدود ساعت هشت بعداز ظهر اداره تعطیل میشود. این ترتیب همه روزه، حتی ایام تعطیل، ادامه داشته و تاکنون شنیده نشده است که این چرخ لغزش نموده یا از کار افتاده باشد یا اختلافی در حسابش روی دهد.
با مقایسه کار این اداره با ادارات دولتی، به عقیده شما چند نفر برای انجام آن لازم است؟ اگر در دست دولت بود، بدون شک صد نفر حداقل لازم است؛ زیرا کار زیاد و مراجعه کننده بسیار و به علاوه رشته کار مختلف است، به خصوص که ساعت کار اداری کم میباشد.
مثلا برای شمردن این همه روزنامه و تحویل گرفتن، چندین نفر و برای تقسیم نمودن آنها بین فروشندگان چندین نفر دیگر لازم است.چند نفر حسابدار و صندوق دار هم باید باشند که حساب هر روزنامه و روزنامه فروش را جداگانه ثبت کنند و پول فروش را از طرفی تحویل گرفته، از طرف دیگر تحویل صاحبان روزنامه بدهند. به علاوه، عدهای بازرس و دفتردار و غیره لازم است. البته دفاتر حساب صندوق و لوازم دیگر هم باید تهیه شود. تلفن و میز و صندلی و دستگاه آبدارخانه نیز باید دایر باشد. آیا میدانید چند نفر این کار را در اداره توزیع فعلی انجام می دهند و وسایل کار چیست؟ رئیس،معاون،تحویل گیرنده،تحویل دهنده حسابداری صندوق دار،دفتر دار،بازرس، یک نفر است به نام آقای محمد سقازاده و دو نفر کودک دیگر که در شمردن روزنامه او را یاری مینمایند و تمام حسابها با مداد در یک دفتر چه نگاهداری میشود و تلفن و اتومبیل و دستگاه دیگری هم در کار نیست.
▪️سقازاده به روایت عباس مسعودی:
آقای محمد سقازاده از نیم قرن پیش پخش مطبوعات
تهران را برعهده داشت،دفتر ایشان در یکی از کوچههای خیابان لاله زار بود. به این ترتیب چهل و دو سال پیش ارتباط اطلاعات با ایشان براساس پخش مطبوعات این موسسه ایجاد گردید. تا بیست و چند سال پیش تنها مرکز توزیع جراید فقط همان مرکز پخش محمد سقا زاده بود، ولی کم کم رقیب پیدا کرد و تشکیلات دیگری به وجود آمد که مزاحم او بود، جمعی روزنامه فروش گرد او بودند و جمعی دیگر اطراف پخش جدید و مساله اتحادیه روزنامه فروشان پیش آمد و رفته رفته عرصه را به محمد سقا زاده تنگ ساختند و فقط موسسه اطلاعات باقی ماند که نشریات خود را بوسیله محمد سقازاده توزیع مینمود، اما طولی نکشید که در اثر مخالفتهای شدیدی که دستگاه توزیع جدید اعمال کرد این موسسه راهم ناچار ساخت نشریات خودرا از محمدسقازاده بگیرد و خود توزیع کند. این کار چند سال در داخل موسسه اطلاعات انجام گرفت و تمام روزنامه فروشان در محل اداره اطلاعات حاضر میشدند و از مدیر توزیع خود موسسه(حسن خلج) نشریات را میگرفتند و میفروختند و چند سالی بدین منوال گذشت و مساله پخش به لحاظ ترافیک شهر و گسترش
تهران وضع خاصی پیدا کرد. تا اینکه شرکتی به نام شرکت پخش مطبوعات از طرف این موسسه و موسسه کیهان در خیابان سوم اسفند تاسیس گردید که کلیه نشریات این دو موسسه و بعضی مطبوعات دیگر در آنجا توزیع شد.
#تهران_را_از_دریچه_کتاب_بخوانیم@Tehran_Wikibook@mirasbashi