بازگشت به خود|مینا نصیری

«تو، زیستن در لحظه‌ها را بیاموز. و از جمیع فرداها پیکر کینه‌توز بطالت را میافرین.»

از کتاب بار دیگر، شهری که دوست می‌داشتم ـ نادر ابراهیمی

آدم وقتی یک سیب را گاز می‌زند و از بو و مزه‌اش کیف می‌برد چه لازم دارد که پشت جعبه‌آینه باشد برای نمایش به دیگران که آی سیب خورده‌ام. کتاب چاپ می‌کنی و قصه می‌نویسی برای کیفِ خودت. همین فیلم می‌سازی برای کیفِ خودت و بعد برای نشان‌دادنش و این‌که بدانند چگونه کارهای دیگر هم می‌شود کرد و چیزهای دیگری هم می‌شود گفت. حتی تالار نمایش اجاره می‌کنی و آن را نمایش می‌دهی، و کیف می‌کنی که «آب در خوابگه مورچگان» ریخته‌ای. اصلاً انتظار تصویب و تائید نداری. نفسِ کار اصلِ کار است. اگر با دیگران فرقی داری چرا از دیگران تائید بخواهی، یا تائید دیگران را ارزش بدهی.

ابراهیم گلستان | نامه به سیمین

#جمله_درمانی

Shahinkalantari.com
@shahinkalantari

تکاپویی نوشتنی

در خط کلمه جمع کردن که میفتی، گویی وسواسی مریض گونه به جانت افتاده؛ هر چیزی را وسیله‌ای برای افزایش دایره‌ی لغات می‌بینی.

از کتاب‌های درسی، متون ادبی، داستان‌، نمایشنامه‌، مقاله‌ و شعر بگیر، تا گفت‌و‌گو با آنهایی که بیانی مختص به خود دارند. هر صفحه‌ و شخص برای تو، فرصتی است برای کشف واژه‌ای نو.

کلماتت را در گوشه و کنار کاغذهای اطراف یادداشت می‌کنی. نصف کاغذها را که در وقت یافتن واژه به زور پیدا کردی، گم می‌کنی. بعضی‌ لغات را آنقدر بدخط و با‌عجله نوشته‌ای که نمی‌توانی بخوانی، پس به ناچار، صبر می‌کنی تا دیدار بعدی.

هر‌ا‌زگاهی، کلمات تلنبار شده را در نرم‌افزار وارد میکنی و معنی‌شان را در وبسایت واژه‌دان می‌جویی. به وقت نوشتن، لیست واژه‌ها را زیر‌و‌رو می‌کنی تا ایده‌ای را در دل آنها بیابی و به قول استاد از کلمه به ایده برسی.

در این چرخش دیوانه‌وار بین کاغذ، کلمه و متن است که می‌یابی چقدر نمی‌دانی. و همین، دانستن نداستن است که آغاز مسیر دانایی است.

۲۶ آبان ۱۴۰۳

مینا نصیری

شروع‌های خوش‌یمن یا استمرار کسالت‌بار

رابرت* می‌گوید: «من زیاد جابجا می‌شم نه بخاطر اینکه دنبال چیز خاصی باشم. چون وقتی یه جا می‌مونم اوضاع بد پیش می‌ره. دنبال شروع‌های خوش‌یمن می‌گردم.»


منم زمانی مبتلا بودم. اوضاع که رخوت‌زا یا وخیم می‌شد، می‌گریختم. به خیالم با رفتن، بهبود می‌یابد همه چیز. غافل از آنکه منِ داغانم، هرجا باشد محیط را می‌پوساند. کم‌تحمل بودم و عجول.

حالا چند سالی است سر عقل آمده‌ام و پای استمرارهای کسالت‌بار می‌مانم. به تجربه دریافته‌ام؛ درست از همان‌جا که کار سخت می‌شود و ماندن دشوار، می‌بالی.

بیهوده پی آغازیدن دوباره نباش، پای شروع‌های قدیمی‌ات بمان. بار خواهند داد.

✍🏼 مریم کشفی

*شخصیت اصلی فیلم «پنج قطعه‌ی آسان» اثر باب رافلسون

➡️ @maryamkashfi290

#یادداشت

زیر ذره‌بین، این قسمت پیرمرد‌ها.

به فیش خرید زل زده بودم و داشتم لیست کارهای ادایی امروز را می‌شمردم: مدل بستن شالگردن، رژ لب زرشکی، تنهایی کافه رفتن و...
سرم را بالا آوردم. دو میز جلوتر در ردیف کناری، چهار پیرمردی که با فالوده بستنیشان عشق می‌کردند چشمم را گرفتند. نگاهم از کلاه‌های لبه‌دارشان سر خورد روی چین‌های خنده‌ی گوشه‌ی چشم و عینکی بودن هر چهار نفر. از جزئیتشان یادداشت برداشتم. صدای قهقه‌ای توجهم را جلب کرد. یکی از پیرمرد‌ها روی پا می‌کوبید و از خنده ریسه می‌رفت. در یک لحظه دلم خواست بروم کنارشان بنشینم و به روایت‌هایشان گوش کنم. رمز ورود به جمعشان چه بود؟ چند آهنگ شجریان، بیت‌هایی از سعدی، خاطره‌بازی با سینماهایی که حالا در‌های زنگ‌زده‌شان باقی مانده یا گلایه از حقوق بازنشستگی؟
حسرت خوردم که اگر دستی در طراحی داشتم، چهره‌‌شان را می‌کشیدم و تقدیمشان می‌کردم. به هرحال، چهار پیرمرد شیطون بلا که هر روز جلوی آدم، سبز نمی‌شوند.

۲۰ آبان ۱۴۰۳

مینا‌ نصیری

*به بزرگی خودتان ببخشید، ورژن فالوده بستنی‌ این تصویر گیر نیامد.

درختی که، شما باشی.

حواست هست؟ به آبی که در آن شب بارانی توی کفشت رفت، سه ربع ساعت یخ زدن در ایستگاه اتوبوس، غلغله‌ی جمعیت و ترافیک، قهقه‌ها در سالن تئاتر، گردش در بین قفسه‌های کتاب، تلخی قهوه و تجدید میثاق که دیگر لب به این زهرمار نمی‌زنی، خواب عصر پاییز و چای بعد از ظهری که دستت را می‌گیرد و تا نیمه شب چند لیوان دیگر به خوردت می‌دهد، عطر هل و دارچینی که در قوری می‌ریزی، کت پوشیدن و شالگردن بستن، درست مانند شخصیت‌هایی که داستانشان را روایت میکنی، راه رفتن در خیابان‌های خیس باران، لبخند زدن به راننده‌هایی که برای عابر پیاده بودنت می‌ایستند، خوشمزه‌بازی‌هایی که کارشان را درست پیش می‌برند و خنده‌ی جمعیت را می‌گیرند، گسی پوست خرمالو زیر دندان و صبرت هنگام دانه کردن انار.
یادآوری کردم چون نوشته بودی، ساز زندگیت کوک نیست. یکی در میان نت‌ها را جا‌‌ به‌ جا می‌زنی و فاتحه‌ی آهنگ را خواندی. راستش، گمان نمی‌کنم دیشلمه‌‌ی غم و اندوه را فوت کردن سخت تر از درآغوش کشیدن خوشی باشد. اما اگر مجوزی برای انتخاب نداشتی، باکی نیست. ارتفاع شادی میسر نمی‌شود تا زمانی که عمق غم را نداشته باشی.*

۱۸ آبان ۱۴۰۳

مینا نصیری

* «غم به شما عمق می‌دهد و شادی ارتفاع. غم ریشه‌هایتان را گسترده می‌کند و شادی شاخه‌هایتان را. هر دو مورد نیازند؛ و هرچه درختی بلندتر شود، هم‌زمان ریشه‌هایش عمیق‌تر می‌شوند.»

شورای نو‌واژه‌سازی، دست نجاتی برای ایده‌های ته کشیده.

جملات امروزم چنگی به دل نمی‌زد. حتی از متون پیشین هم چیز درخوری به بار نیامد. ناچار عقب نشینی کردم تا با تجدید قوا‌ به مصاف شیارهای مخ بروم و نوشته‌ای بیرون بکشم. یادم آمد کلمات بامزه‌ای در شورای نو‌واژه‌سازی به تصویب رسیده. دیدم تنور داغ است، یادداشتم را چسباندم به نوشتن با این واژه‌ها:


خارخاطره: خاطراتی که خار‌گونه می‌آزارند.
در بی‌ربط ترین شرایط ممکن، مثلا بالا کشیدن شلوار بعد از اجابت مزاج، ناگهان یادت می‌افتد فلان حرف را که زدی بدجور مسخره شدی. این خار‌خاطره راهش را باز می‌کند و با تمام توان زهرش را در شلوارت، ببخشید در جانت می‌ریزد.

شُل‌نویس: نویسنده‌ای که نثرش وا‌رفته و بی‌مزه است.
بعضی اوقات که صرفاً برای حفظ استمرار در انتشار می‌نویسی، از مرتبه‌ی نویسنده به شل‌نویس عزل می‌شوی. در آن لحظات در دو‌دلی رها کردن نوشته یا ادامه‌ دادن آن به دام می‌افتی.

داش‌تمام: کسی که به درجه‌ی بالایی از برادری کردن رسیده است‌.
دایی به مادر زنگ می‌زند، سخنش را با «خواهر جون» گفتن آغاز می‌کند و من پر شده از حسادتی که حاصل از برادر‌‌نداری است، با خودم می‌گویم از این داش‌تمامی‌ها هم چیزی گیرمان نیامد.

بوس‌باره: کسی که همه را بدون ملاحظه می‌بوسد.
خواهرم که لپ‌هایم را می‌چلاند و تف‌‌بوسه‌هایش را رویشان جا‌ می‌گذارد، حق بوس‌بارگی را کامل به جا می‌آورد.

خُلمولک: کسی‌ که درجه‌ی خلی‌اش خیلی کم است.
من در دید بچه‌های مدرسه خُلمولکی بیش نبودم. عینکِ غلط‌اندازِ خرخانی بر چشم، با جدیت تمام و بیزار از خوشمزه‌بازی های بی‌حساب و کتابشان، در جست‌و‌جوی صدای گمشده‌ی معلم بین آن همه شلوغی به سر می‌بردم.

کنج پرست: شیفته‌ی انزوا
بعد از هر مجلسی که در آن حضور نمی‌یابم، در قالب دفاعیه‌ای تمام قد یک پایان‌نامه، از مزایای کنج‌پرستی و باید‌ها و نباید‌‌های آن برای اطرافیانم بالای منبر می‌روم.


قهو‌ه‌آشام: کسی که همیشه نوشیدن قهوه را انتخاب می‌کند. (تغییر داده شده به چای‌آشام)
چای‌آشام: لیوان‌هایی که پی‌در‌پی از چای پر و خالی می‌شوند و دغدغه‌ی همیشگی اینکه چای را با چه بخورم تا تکراری نباشد، دلالت بر چای‌آشامی دارد.

زِرریز: کسی که مدام پرت و پلا می‌گوید.
فکری در کلّه‌ام می‌‌افتد و از شدت هیجان در بحث، از این شاخه به آن شاخه می‌پرم. چشمان خواب‌آلود حُضار، هشیارم می‌کند که‌‌ دوباره در چاه زِرریزی افتادم.

قصه‌کوب: مطلبی که تاثیر‌گذاریش به خاطر روایت‌گری قوی است.
نویسندگان و فعالان حوزه‌ی توسعه‌ فردی و روانشناسی بدانند که اگر محتوایشان بویی از قصه‌کوبی نبرد، اَخ و پیف امثال من نثارشان می‌شود.

جان‌واژه: کلمه‌ی امید‌بخش (می‌تواند حتی جان جمله باشد.)
مصرف یک جان‌واژه یا جان‌جمله در طول روز لبخندهایِ گشادِ نیشت را ببندی، برایتان به ارمغان می‌آورد.

شُل‌سخن: کسی که لحن حرف‌زدنش کش‌دار است.
کافری که ویس‌ها را با دور تند گوش می‌دهد و جوری صحبت می‌کند که گویی دنبالش کرده‌اند همه را به کِیش شُل‌سخنی می‌پندارد.


یبس‌نگاه: برابر نهاد پوکر‌فیس
زمانی که با نهایت تمرکز، سخن شخصی را گوش می‌دهید و یک‌دفعه شوخی بی‌مزه و مطلب نامرتبطی توسط گوینده وسط می‌افتد؛ عضلات صورتتان در حالت یبس نگاه قفل می‌کند.

۱۳ آبان ۱۴۰۳

مینا نصیری

مصوبات جدید شورای نوواژه‌سازی

@novajesazi

ستاد حمایت از نان ماشینی.

- : «آخه نوشتن هم شد نون؟ قسط و قبض و قرض رو لاش لقمه کنی، هم بخوای بخوری، پیچش وا میشه و همه چی از لاش می‌ریزه بیرون.»
+ : «می‌گی چیکار کنم؟»
- : «بگرد دنبال نون خوب. برو تو صف بیزنس، آنلاین شاپنس، بازارِ مالینس و اینا دیگه. نشد، تهش برو تو کار تاکسینس و اسنپنس.»
+ : «آره دیگه افسردگینس، اعتیادنس و..»
- : «باز این زد تو جاده خاکی. آدم حسابی، اینا نون بربری، سنگک و صبحونه انگلیسی میاره تو سُفرت. تو کی رو دیدی خوب نون بخوره و افسرده بشه؟ نون خوب نداشتنه که آدم رو افسرده می‌کنه. نوشتنْ چی، نونوایی داره؟ تهش خیلی بخواد بهت لطف کنه نون ماشینی می‌ذاره جلوت.»
+ : «خب، حالا شاید یکی نون ماشینی دوست داشت. تازشم ته‌دیگش خوشمزه است.»
- : «همین‌جوری مسخره و شوخی گرفتی وضعت اینه. بیا این آدرس نونوایی رو بگیر، اگر عقلت اومد سرجاش و خواستی نونت رو عوض کنی برو یک سری بزن. صفم بود ته صف وایستا. اون صف طولانیش تو سگ سرما به داغی و عطر نون توی دستت می‌ارزه.»
+ : «چه می‌دونم والا، شاید نونِ ماشین خوردنم بد نباشه.»
- : «ماشین، منظورت کارواش و تعمیرگاه بود دیگه؟ آره اونا هم نونش خوبه.»
+ : «البته من، ماشین تایپ رو عرض می‌کردم.»
- : «ای بابا. مثل این‌که از نون تو بخاری بلند نمی‌شه.»
+ : «ناراحت نشو حالا، یک ته‌دیگ بکشم واست؟»
ـ : « هی، چی بگم. حالا بکش ببینیم چه مزه‌ای هست این تهِ دیگ نوشتن.»

۱۱ آبان ۱۴۰۳

مینا نصیری

این همه «یسم»

سبک‌های نقاشی را ورق می‌زدم و می‌گفتم بله، امپرسیونیسم و نور، نئو امپرسیونیسم و خطوط پر احساس ون‌گوگ، سرعت قلم‌مو و حفظ حالت حرکت دست. آن همه پیچیدگی عواطف و احساساتی که در آثار قرن بیست، لای رنگ‌ها و نقوش خود را عرضه می‌کند؛ عاشقشان هستم.
و بعد برگشتم به نئوکلاسیسیسم و کلاسیسیسم. تعادل، تقارن، جزئیات و وضوح. خب، انگار اینها را هم دوست دارم.
می‌توانم این را تعمیم بدهم به کل زندگی. همواره در جست و جوی آنم که چیزی، در عین حفظ حالت، سرکوب نکردن احساسات درونی، بدون بیرون زدگی، با ظرافت تمام و رعایت تناسب، خودش را نشان دهد. نوشته‌ای که احساسات در آن موج بزند، اما لفاظی و پر از ترکیبات عجیب و غریبِ به ظاهر ادبی نباشد و سخن گفتنی، بدون تن صدای بالایِ حاصل از هیجان زدگی اما با حفظ شور درونی.
همین‌ها پاشنه‌‌ی آشیلم هستند. نمی‌توانم روی لبه‌ی دیوار بمانم و تعادل را حفظ کنم، همیشه به یک طرف خم شده و در نهایت سقوط می‌کنم.

۹ آبان ۱۴۰۳

مینا نصیری

آشنایی، خوب یا بد؟

اگر به همان نسبت که ژن‌های خاموش درون سلول‌هایمان وجود دارد، احساسات و افکار فعال نشده در ذهنمان هم وجود داشته باشد، چه؟ گویا این عواطف و ایده‌ها با حفظ کلیت خود، تنها ساده یا پیچیده‌تر می‌شوند و بعد دوباره خودشان را روی دایره می‌ریزند. و یا از دور کناره گرفته و در گوشه‌ای انتظار دوباره آشکار شدن را می‌شکند، اما هر بلایی که سرشان بیاید، هیچ گاه حذف نمی‌شوند. همین می‌تواند توجیهی بر یادآوری حالتی باشد که مدت‌هاست از آن خداحافظی کرده‌ایم و یا سبب پدیدار شدن اندیشه‌ای در ذهنمان شود، که پیش‌تر قیدش را زده‌ایم.
شاید این تکرار، به قدری قدرتمند باشد تا بتوان از دل این تداعی‌ها، مُلک آشنایی را بیرون کشید.

۸ آبان ۱۴۰۳

مینا نصیری

شلوار، نوشته می‌شود؛ آدم خوانده می‌شود.

مدیر فرهنگ: «مجبورم داستان اون خیاطی رو برای شما بگم که چندتا شلوار کهنه و پاره و یک شلوار نو و سالم داشت و مشکلش این بود که آیا شلوار سالم رو بدره و شلوارهای پاره رو وصله کنه یا به مجموع شلوارهاش بی‌اعتنا بمونه و به انتظار مشتری شلوار پاره بنشینه؟ نه این و نه اون. اگه شلوار سالم رو بدرید البته شلوارهای پاره به وصله‌یی می‌رسند و فعلا از شما راضی میشن، ولی متقابلاً این تصور براشون پیش می‌آد که اگه شلوار سالمی هم باشد، بعید نیست یه روزی به‌خاطر چندتا شلوار پاره دریده بشن. توجه می‌کنید که بروز این فکر به مراتب خطرناک‌تر از اونه که نقدا شلوارها پاره بمونن، ولی به تدریج، به طور جدی و با آرامش و متانت برای پاره‌هاشون وصله‌یی تهیه بشه. ضمناً با اتخاذ چنین روشی ما لااقل همیشه یک شلوار سالم داریم.»

مدیر پاسداری: «براوو!.. داریم می‌رسیم سر جای اول. ما سوگند خورده‌ایم در صورت اضطرار، حتی جامعه‌ی شلوارها را در پیشگاه یک شلوار قربانی کنیم. منتهی بسیار شرمنده‌ایم که این یک شلوار باز هم یک شلوار نوست و شلوارهایی که قربانی می‌شوند باز هم شلوارها‌ی پاره هستند.
ای همه شلوارهای روی زمین!..»

از نمایشنامه‌ی موش- بهمن فرسی

۳۶ نفر

«ولی باید محکم پیش بریم. همه دلشون می‌خواد می‌تونستن وایستن. ولی باید پیش رفت! پیش رفت! ما باید آغوشمون رو باز کنیم و پیش بریم. ولی لای و لجن ظلم و بی‌عدالتی، مثل چسب به پاهامون چسبیده. باید پیش بریم! می‌بینی، ما محکومیم که بزرگ‌تر از اونی باشیم که واقعا هستیم.»

از نمایشنامه‌ی صالحان- آلبر‌کامو

جمله‌ی گم‌گشته بازآید به ذهنت، غم مخور.

از دیشب بر فایل این ماه، دو هزار واژه افزوده شده اما تو هنوز در جست و جویی. تند تند روی کیبورد می‌کوبی تا بیابی و پی‌اش را بگیری و بنویسی، اما بیشتر گمش می‌کنی. ناچار رهایش می کنی تا بچرخد و برای خود جا باز کند؛ وقتش که رسید به آغوش یکدیگر باز می‌گردید.


۴ آبان ۱۴۰۳

مینا نصیری

بودِ به هست رسیده.

-: «راستی، چرا نوشتن را آنقدر دوست داشت؟»
+: «اوج نوجوانیش گره خورده بود به دوران کرونا. ارتباطات در فضای مجازی شکل می‌گرفت و همین دلیلی شد تا نوشتن را بیابد. چهار-پنج سالی از آن زمان گذشت. دانست که نوشتن، نه صرف عواطف دوران بلوغ بود و نه حاصل تقلیدی در جهت دیده شدن. نوشتن، اول از همه درمان‌گر و بعد راهنمایی برای کشف علاقه‌اش بود. نوشتن، برادر بزرگ‌تری بود که آرزوی داشتنش را داشت. نوشتن، عطر چای عصرگاهیش بود. نوشتن، لذت تحسین بعد از کلی جان کندنش بود. نوشتن، دستی برای پاک کردن اشک‌ها و بانی قهقه‌هایش بود.»
-: «و بعد از همه‌ی اینها، چرا باز هم نوشت؟‌ او که در عالم ساختگیش به همه چیز رسیده بود.»
+: « زیرا نوشتن، هست‌ همه‌ی بود‌هایش شد.»

۳ آبان ۱۴۰۳

مینا نصیری

از این کنکور لامصب

پارسال، تابع درجه‌ی سه اصالتاً لر بود. ترجمه و رونویسی وظایف سلول بود، نه تکالیف دانشجوی ادبیات. نیروی کنش و واکنش هم‌اندازه و خلاف جهت هم بودند، اما یکدیگر را خنثی نمی‌کردند. ماهیچه‌ی شعاعی چون «ش» داشت باعث گشادی مردمک می‌شد. سیاهرگ ششی، خون روشن داشت و سرخرگش خون تیره. گشنیز حاوی الکل بود. عدد اکسایش کاهنده زیاد می‌شد و اکسنده کم و درجه‌بندی سلسیوس و کلوین باهم فرق داشت اما تغییراتشان یکی می‌شد.
امسال از دنباله‌ی فیبونانچی رسیدم به مطالعات اسب داوینچی. شیطانک و خرک که می‌توانند شخصیت‌های یک داستان کودک باشند‌، اجزای سازهای زهی‌اند. دهخدا، ماسک را صورتک معنا کرده و هر وقت این لغت را می‌بینم «معلم دور نبود. صورتک به رو نداشت.» سهراب یادم می‌آید. کوئوموته، مسخره‌ بازیش گل کرده و با یک نورپردازی متفاوت به گریه می‌افتد. مردمان بومی استرالیا نقاشیِ اشعه ایکس می‌کشند و در عصر مس و سنگ، جراحی چشم انجام می‌شود.
نمی‌دانم، شاید من دلقک سیرک زندگیم و خود خبر ندارم.

۲ آبان ۱۴۰۳

مینا نصیری

آبان، کله خراب و دِلکَش.

لنگه‌ی جوراب لای در کمد گیر کرده، دو دانه‌ی انار در پیاله جا مانده، یادداشتی درخور انتشار نصفه رها شده، نمایشنامه‌های نخوانده روی هم قرار گرفته، چُرت عصرگاهی نچسبیده، شیرینی رویاها دل را زده و چای نوش جان نشده.‌
یک وقت خدایی نکرده کل آبان را وامانده نکن، باشه؟

۱ آبان ۱۴۰۳

مینا نصیری