با پژوهشگران گروه واژهگزینی فرهنگستان زبان و ادب فارسی در کشف دوبارۀ زیباییهای زبان و ادبیات فارسی همراه شوید.
سروش: cheshmcheragh
اینستاگرام: _cheshmocheragh_
فیسبوک: Persian Terminology
توییتر: persiantermino1
ایتا: cheshmocheragh2
جشن سده (صد = سد) را در دهمین روز بهمنماه برگزار میکردند. دربارهٔ آن افسانههای گوناگونی پدید آمده که برخی از آنها به این شرح است: 🔥 هوشنگ (شاهِ پیشدادی)، با یکصد تن از یاران، در کوه به ماری عظیم برخوردند. هوشنگ سنگی بهسوی مار پرتاب کرد که از برخورد آن با سنگِ دیگر، آتش پدید آمد و مار بسوخت. پدید آمدن آتش را جشن گرفتند و آن جشن را «سده» نامیدند. 🔥 چون کیومرث را یکصد فرزند آمد و به حد رشد رسیدند، جشنی برپا کردند و آن را «سده» نامیدند. این داستان را به آدم ابوالبشر نیز نسبت دادهاند. 🔥 چون جمع مشی و مشیانه (نخستین جفت بشر در اساطیر ایران) و فرزندان به صد رسید، آن را جشن گرفتند و آن را «سده» نامیدند. 🔥 ارمائیل، وزیر ضحاک، هر روز یکیدو تن از کسانی را که باید میکشت و مغزشان را به مارهای ضحاک میداد، آزاد میکرد. چون فریدون بر ضحاک پیروز شد، شمار آزادشدگان به صد رسیده بود. پس یکصد آتش بر کوه افروختند تا فریدون را آگاه کنند… سپس این پیروزی را جشن گرفتند و آن را «سده» نامیدند. (برگرفته از: #مهرداد_بهار. «دربارهٔ جشن سده»، در: نشریهٔ چیستا، بهمن ۱۳۶۰، شمارهٔ ۶، ص ۶۲۹–۶۳۰) @cheshmocheragh
براساس روایت #شاهنامه، جشن سده را هوشنگ، دومین شاه پیشدادی، نوادهٔ کیومرث، بنا نهاد. روزی هوشنگ بههمراه سواران خود به کوه رفته بود که ناگاه ماری بزرگ و سیاه و تیزرو از دور نمایان شد. هوشنگ بیدرنگ نام خداوند را بر زبان آورد و سنگی بزرگ بهسوی مار پرتاب کرد. آن سنگ به سنگی دیگر خورد و از برخورد آنها آتش پدید آمد. او آتش را، که تا آن زمان برای بشر ناشناخته بود، هدیه و جلوهای از خداوند دانست و دستور داد تا همگان آتش را پاس دارند. به این منظور، جشنی بزرگ و باشکوه برپا شد و نام آن جشن را، که به شکرانهٔ پیداییِ آتش بود، «سَده» نهادند. «جشن سده» در دهم بهمن برگزار میشود و برخی بر این باورند که چون پنجاه روز و پنجاه شب مانده به نوروز این جشن برگزار میشود، نامِ آن سده است. لفظ «سده» بهمعنای یکصد سال نیز همین نوشتار را دارد که صورت درست این نوشتار هم بهلحاظ تاریخی و هم براساس رسمالخط همین است. آنچه در این میان نوشتارش متفاوت است، لفظ «صد» است که نوشتار آن در روند خط فارسی دگرگون شدهاست و بهلحاظ تاریخی صورت اصیلِ عدد صد نیز «سد» است. @cheshmocheragh
جشن سده (صد = سد) را در دهمین روز بهمنماه برگزار میکردند. دربارهٔ آن افسانههای گوناگونی پدید آمده که برخی از آنها به این شرح است: 🔥 هوشنگ (شاهِ پیشدادی)، با یکصد تن از یاران، در کوه به ماری عظیم برخوردند. هوشنگ سنگی بهسوی مار پرتاب کرد که از برخورد آن با سنگِ دیگر، آتش پدید آمد و مار بسوخت. پدید آمدن آتش را جشن گرفتند و آن جشن را «سده» نامیدند. 🔥 چون کیومرث را یکصد فرزند آمد و به حد رشد رسیدند، جشنی برپا کردند و آن را «سده» نامیدند. این داستان را به آدم ابوالبشر نیز نسبت دادهاند. 🔥 چون جمع مشی و مشیانه (نخستین جفت بشر در اساطیر ایران) و فرزندان به صد رسید، آن را جشن گرفتند و آن را «سده» نامیدند. 🔥 ارمائیل، وزیر ضحاک، هر روز یکیدو تن از کسانی را که باید میکشت و مغزشان را به مارهای ضحاک میداد، آزاد میکرد. چون فریدون بر ضحاک پیروز شد، شمار آزادشدگان به صد رسیده بود. پس یکصد آتش بر کوه افروختند تا فریدون را آگاه کنند… سپس این پیروزی را جشن گرفتند و آن را «سده» نامیدند. (برگرفته از: #مهرداد_بهار. «دربارهٔ جشن سده»، در: نشریهٔ چیستا، بهمن ۱۳۶۰، شمارهٔ ۶، ص ۶۲۹–۶۳۰) @cheshmocheragh
براساس روایت #شاهنامه، جشن سده را هوشنگ، دومین شاه پیشدادی، نوادهٔ کیومرث، بنا نهاد. روزی هوشنگ بههمراه سواران خود به کوه رفته بود که ناگاه ماری بزرگ و سیاه و تیزرو از دور نمایان شد. هوشنگ بیدرنگ نام خداوند را بر زبان آورد و سنگی بزرگ بهسوی مار پرتاب کرد. آن سنگ به سنگی دیگر خورد و از برخورد آنها آتش پدید آمد. او آتش را، که تا آن زمان برای بشر ناشناخته بود، هدیه و جلوهای از خداوند دانست و دستور داد تا همگان آتش را پاس دارند. به این منظور، جشنی بزرگ و باشکوه برپا شد و نام آن جشن را، که به شکرانهٔ پیداییِ آتش بود، «سَده» نهادند. «جشن سده» در دهم بهمن برگزار میشود و برخی بر این باورند که چون پنجاه روز و پنجاه شب مانده به نوروز این جشن برگزار میشود، نامِ آن سده است. لفظ «سده» بهمعنای یکصد سال نیز همین نوشتار را دارد که صورت درست این نوشتار هم بهلحاظ تاریخی و هم براساس رسمالخط همین است. آنچه در این میان نوشتارش متفاوت است، لفظ «صد» است که نوشتار آن در روند خط فارسی دگرگون شدهاست و بهلحاظ تاریخی صورت اصیلِ عدد صد نیز «سد» است. @cheshmocheragh