به عقیده #کریستن_سن موضوع ریشه داستان #زال و #رستم از پیچیدهترین مسائل تاریخ #حماسههای_ایران است. #کریستن_سن در تحلیل عالمانهای که در کتاب «کیانیان» میکند، ریشه این داستان را در روایتهای #ملی که در مقابل روایتهای دینی، در زمان #ساسانیان، وجود داشته میداند. مقایسه #شجرهنامه#رستم در کتاب #فردوسی و نویسندگان دیگر اسلامی و اختلاف نظر آنها درباره هویت #گرشاسب، #سام و #نریمان این نظر را تصدیق میکند. مارکوارت با شباهتهایی که میان زندگی #گرشاسب و #رستم پیدا کرده، آن دو را یک شخصیت و #رستم را لقب #گرشاسب میداند(نظری که به حق از طرف کریستن سن رد شده است).
🔶همهی ما هنگامی که از اهمیت #شاهنامه سخن به میان میآید، در این نظر اتفاق داریم که #شاهنامه یکی از مفاخر #ملی ماست، ولی بنده مطمئن هستم که اگر از صدنفر نابرگزیده بپرسید که: چرا #شاهنامه یکی از مفاخر #ملی ماست؟ بیش از نود نفر آنها اهمیت ملی #شاهنامه را در تبلیغ میهن پرستی و شرح پیروزیهای ایرانیان بر دشمنان آنها میدانند که تازه در همینجا هم اغلب فراموش میگردد که #شاهنامه سرگذشت شکستهای ایرانیان هم هست و اصطلاحی که بر طعنه میگویند #شاهنامه آخرش خوش است، از همین جا برخاسته است. به سخن دیگر وقتی ما از اهمیت ملی #شاهنامه سخن میگوییم، غالباًَ تنها به اهمیتی که این کتاب برای ملیت ما دارد نظر داریم. ولی اهمیت ملی #شاهنامه خیلی بیش از این است.
🔶 نقش محوری #ادبیات_حماسی در ایجاد اتحاد، همدلی و یکپارچگی #ملی و تأثیرگذاری آن بر انواع ادبی دیگر انکارناپذیر است. اگرچه #ادبیات_حماسی ایران ـ با رویکرد ایران فرهنگی گذشته و ایران سیاسی امروز ـ بیشتر با محوریت #زبان_فارسی و #شاهنامه شناخته میشود، اما گسترۀ آن بسیار فراتر است، تا آنجا که میتوان #شاهنامه و آثار #حماسی_فارسی را تنها بخشی از #ادبیات_حماسی ایران و بخشهای دیگر را متعلق به زبانهای و گویشهای ایرانی دانست که حتی در مواردی دارای عناصری کهنتر از #شاهنامهاند و رویکردهای ویژۀ خود را دارند.
#دكتر_آرش_اکبریمفاخر؛ کارگروه دانش و پژوهش بنیاد فردوسی مشهد و کانون شاهنامه فردوسی توس