✳ باید وارد دستگاههای عظیم موسیقی شد
تلفیق شعر و موسیقی، نه کار عروض است نه کار موسیقی؛ کار خاکسترنشینانِ دستگاهِ سوختن و زندانِ بیباکِ مجلسِ طرب و عشاق سینهچاکِ بزم ادب است. نمیشود عمری را در گوشهای نشست و تنها به فراگیریِ گوشهها پرداخت. باید از گوشه بیرون آمد و وارد دستگاههای عظیم موسیقی شد...
دشتی، عشق عاشقان را دام میزند و شور جوانی را به سر میاندازد.
ماهور، ماه است و تپهماهورهایش پر از ایلیاتِ کُردِ بیات است. چراگاه آنان چارگاه و محل اُطراقشان نزدیکیهای ایل افشاری است. آنان به لهجه بیات ترکی حرف میزنند و مثل عشاق اصفهان، آواز میخوانند.
افشاری، روز خداحافظی است. بجز عراق که گلبانگ عاشقان است، سایر گوشههایش اشک خوانندگان را در میآورد. سهگاه، بعدازظهر خنک استغنا و چارگاه، میدان عربدهکشی مستان نیمهشب است.
هر روز صبح زود فاصله موسیقی تا نانواییِ شعر را با نواکنان پیمود. همایون، گود پهلوانان و مراسم گلریزانِ جوانمردان است. در همین مراسم است که کمانچهکشانِ ماهور، داد خاوران بستانند و باج خسروان گیرند.
دربِ شرقی عمارت همایون، دستگاه دلفکاران و ایوانِ محنتنصیبان است. دشتی، عاشقان را دیوانه میکند و شور عشق، دیوانگان را به صحرا میزند. اصفهان، تاجِ دستگاهها و تخت سلاطین است. اصفهان، ما را از کاشیهای مسجد شیخلطفالله، به وسط زایندهرود پرت میکند. عشاقِ اصفهان، شور شیرین و شوق فرهاد و شکر بزم خسروانند.
درآمد اصفهان از راه شوشتری تأمین میشود. شوشتریها دوبیتیهای خوب به عمل میآورند. فایز، مدتی نزد خوانین کرد بیات، شوشتری میخوانده است. باباطاهر
یک فایزِ تحصیلکرده و عارفمسلک بود. فاز باباطاهر بالاتر از نولِ فایز است...
ماهور، لرستانِ موسیقی ایرانی است. خرمآبادی است که در آن گلهای صدبرگ و مرغانِ صددستگاه میخوانند. ماهور، دستگاهِ فلکالافلاک است. ماهور، دستگاه والی پشت کوه است. ماهور، گلی است که در کوهپایههای لرستان میروید. مردم لرستان در ماهور آبتنی میکنند. عشایر لرستان در کوهستانهای ماهور آواز میخوانند. ماهور در لرستان، حکم برنو در میان عشایر دیگر را دارد. در تپهماهورهای این دستگاه، نعش سرداران چارلنگ و ردّ پای سواران ساکی به چشم میخورد. گُلِ بابونه، ترانه محبوب دختران ایل نابختیاری است؛ در ماهور صدای پنج تیر علیمردانخان میآید.
#احمد_عزیزی#شطح_فلسفی#یک_لیوان_شطح_داغ(چاپ چهارم، تهران: انتشارات کتاب نیستان،۱۳۹۰)
صفحات ۳۴۷ تا ۳۴۹.
@Ab_o_Atash