@WaterDiplomacyاین روزها در فضای مجازی مشابه چنین تصاویری به طور وفور در حال پخش است که مردم را تشویق می کند که در پویش معروف به نجات میان رودان و امضای یک شکایت نامه خطاب به دبیر کل سازمان ملل شرکت کرده و طی آن خواستار توقف احداث سد
#ایلیسو #ترکیه از سوی سازمان ملل شوند! در متن منتشر شده در فضای مجازی آمده است که "در صورت مشارکت گسترده در حمایت از این پویش، حتی می تواند به عنوان یک جنایت محیط زیستی و نسل کشی؛ در دادگاه
#لاهه هم قابل طرح باشد"!
ضمن تاکید بر این نکته که این حساسیت ها و اقدام صورت گرفته، در نوع خودش مناسب و قابل تقدیر است، اما شواهد مکرر متأسفانه باز هم موید آشفتگی و افراط و تفریط و همچنین عدم آگاهی کافی توسط کنشگران غیردولتی و حتی برخی مسئولان دولتی در سازمان های ذیربط در این خصوص است. در این خصوص چند نکته مهم قابل ذکر است:
یک- این تصور که در صورت مشارکت گسترده در حمایت از این پویش، می توان این مساله را به عنوان یک جنایت محیط زیستی و نسل کشی، در دادگاه
#لاهه قابل طرح دانست؛ ناشی از عدم آگاهي این عزیزان نسبت به رسيدگي دعاوی در مراجع بين المللي است كه ظاهراً با دادگاه هاي داخلي اشتباه فرض شده است. لذا باید دقت کرد که صلاحيت و ساختار اين نهادها با تصورات ذهنی ما متفاوت است.
علاوه بر این باید دقت داشت که
#دادگاه #لاهه! عبارت عمومی است و آنچه که به عنوان دادگاه لاهه شناخته می شود متشکل از دو دیوان بین المللی شامل: ديوان بين المللي دادگستري و ديوان بين المللي كيفري است. لذا باید مشخص شود که منظور از دادگاه لاهه چیست؟ ديوان بين المللي دادگستري يا ديوان بين المللي كيفري؟ چون هر دوی اینها دادگاه لاهه هستند و البته صلاحیت و عملکرد هر کدام نیز متفاوت و مجزا است.
دو- نکته مهم دیگر آنکه، شکایت از یک دولت در محاکم بین المللی باید یا رضایت دو طرف برای ارجاع به دیوان مطرح باشد و یا اینکه معاهده ای دوطرفه بین دو کشور در این خصوص وجود داشته باشد و با توجه به اینکه ما هيچ گونه معاهده اي با اين كشورها (
#ترکیه و
#عربستان) نداريم كه بتوانيم با توجه به انها، رضايت اين كشورها را از مراجعه به ديوان بين المللي دادگستري استخراج کنیم؛ بنابراین این راهکار و پیشنهاد, اجرایی و عملیاتی نیست.
سه- علت محدود کردن کلیه اقدامات کشورهای بالادست و موثر در ایجاد
#گردوغبار در غرب کشور (از جمله ترکیه و عراق) نه به کل اقدامات این کشورها، بلکه فقط تنها یک پروژه آن و آن هم تمرکز بیش از حد تنها بر سد
ایلیسو جای ابهام و سوال دارد. برای مثال، براساس اصلاحات صورت گرفته در پروژه گاپ یا آناتولی جنوبی ترکیه در سال 2005، این کشور ساخت بیش از 22 سد و 19 طرح برقابی و توسعه سیستم کشاورزی در حوضه های
#دجله و
#فرات تا سال 2023 را در دستور کار قرار داده است که تا کنون، نزدیک به 21 درصد از پروژه آبیاری و 74 درصد از طرح های برقابی ترکیه در این حوضه تکمیل شده است. علاوه بر اقدامات
#ترکیه، بدون شک، اقدامات سازه ای و سدسازی های
#عراق نیز در این مسأله به جد اثرگذار بوده که غفلت از اثرات آنها ناصواب است.
چهار- شکی نیست که هر یک از اقدامات کشورهای
#ترکیه و
#عراق در بالادست از جمله تکمیل سد
#ایلیسو، بر مناطق پایین دست به خصوص ایران اثرگذار است؛ اما بر اساس کدام مطالعه، اثبات شده است که اگر سد
ایلیسو ترکیه تکمیل شود کل ایران درگیر ریزگرد یا همان
#گرد وغبار خواهد شد؟ متأسفانه باوجود پیگیری های مختلف صورت گرفته، تاکنون هیچ مطالعه جامع و قابل استنادی در این خصوص توسط سازمان ها و نهادهای مسئول به خصوص سازمان محیط زیست صورت نگرفته است. بدون شک، این نوع تبلیغات و فعالیت ها که ظاهراً بیشتر بر جنبه احساس و هیجان زدگی استوار است تا منطق علمی و مطالعه شده، بیشترین ضررش متوجه کشور و فعالیت های مردمی محیط زیستی در آینده خواهد بود.
بنابراین حل این مساله با مراجعه بدین شکل به دیوان و این تصور اشتباه از دیپلماسی حقوقی و یا نامه نگاری با رییس سازمان ملل، نمی تواند از طریق مجاری حقوق بین الملل به فرجام اجرایی برسد و این مساله نیازمند یک
#دیپلماسی_چندلایه #فعال و
#پویای ملی و بین المللی در بخش های مختلف سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و به ویژه
#حقوق_بین_الملل است که راهکارهای اجرایی آن خارج از حوصله این متن و نیازمند واکاوی و تشریح مجزا است.
http://yon.ir/3fJhZ@WaterDiplomacy