هفته‌نامه تجارت‌فردا

مرگ مرداب‌ها

✅ آزاده چیذری طی یادداشتی به پیامدهای از بین رفتن تالاب‌ها پرداخته است.
چکیده یادداشت:

🔹تالاب‌ها اکوسیستم‌هایی منحصربه‌فرد، شامل زمین‌هایی هستند که به طور دائمی یا فصلی از آب پوشیده شده‌اند. برخی تالاب‌ها، از جمله باتلاق‌ها و مرداب‌ها، از پربار‌ترین اکوسیستم‌های این سیاره هستند.

🔹 از آنجا که تالاب‌ها زیستگاهی برای گونه‌های خشکی و آبزی فراهم می‌کنند، اغلب از تنوع زیستی بالاتری نسبت به سایر اکوسیستم‌ها برخوردارند. آنها همچنین به عنوان مخزن کربن و مواد مغذی مهم عمل می‌کنند.

🔹تالاب‌ها از نظر اقتصادی برای مردم بسیار مهم هستند. آنها مکان‌های محبوبی برای فعالیت‌های تفریحی مانند شکار، پیاده‌روی، قایقرانی و تماشای پرندگان به شمار می‌روند.

🔹بیش از ۷۵ درصد ماهی‌ها و صدف‌هایی که به صورت تجاری در سراسر جهان برداشت می‌شوند، با تالاب‌ها مرتبط هستند.

🔹در طول تاریخ زمین‌شناسی، در دسترس بودن آب بر اساس الگوهای آب‌وهوایی محلی و جهانی غالب، عرض جغرافیایی، ارتفاع، فصل و فاصله هم از بدنه‌های آبی و هم از آب‌های زیرزمینی، متفاوت بوده است. در نتیجه این تنوع، تالاب‌ها در نقاط مختلف جهان محصول شرایط مختلف هستند.

🔹تالاب‌ها به عنوان اسفنج‌های طبیعی عمل می‌کنند که آب‌های سطحی، باران، برف‌های ذوب‌شده، آب‌های زیرزمینی و سیل را به دام می‌اندازند و به آرامی آزاد می‌کنند. یک هکتار از تالاب‌ها می‌تواند بین یک تا ۵/۱ میلیون گالن آب سیل را ذخیره کند و در طول موج‌های طوفان به یک حائل طبیعی تبدیل شود و اثرات قدرتمند طوفان را کاهش دهد.

🔹سالانه ۱۰۰ میلیون هکتار از عرصه‌های طبیعی جهان به بیابان تبدیل می‌شود که سهم ایران از این میزان، یک میلیون هکتار است. بر این اساس، ۴۲ درصد تالاب‌های کشور خشک شده و این موضوع بستری را برای تولید گردوغبار فراهم آورده است.

🔹۳۰ سال پیش، تالاب Hadejia-Nguru، واحه‌ای بزرگ در لبه صحرا در شمال نیجریه، محل زندگی دو میلیون ماهیگیر، دامدار و کشاورز بود. سپس دولت دو رودخانه را که شبکه پیچیده دریاچه‌ها، بسترهای نیزار، کانال‌های طبیعی و مراتع مرطوب را تغذیه می‌کردند، سد کرد تا پروژه‌های آبیاری دوردست را پیش ببرد.

🔹پانتانال با وسعتی بیش از ۴۲ میلیون هکتار، بزرگ‌ترین تالاب استوایی در جهان و همچنین یکی از بکرترین تالاب‌هاست. این پهنه آبی در سراسر بولیوی، برزیل و پاراگوئه گسترده شده است و از میلیون‌ها نفر در آنجا و همچنین جوامع پایین‌دست حمایت می‌کند.

🔹در سراسر آفریقا، دریاچه‌ها، رودخانه‌ها، دشت‌های سیلابی، دلتاهای داخلی و سایر تالاب‌ها هنوز نقش مهمی در تضمین امنیت غذایی دارند؛ اما بسیاری از آنها قربانی شده‌اند.

🔹دنیای بدون تالاب، دنیای بدون آب است. ۱.۲ میلیارد نفر در جهان در مناطقی زندگی می‌کنند که آب از نظر فیزیکی کمیاب است و ۲.۷ میلیارد نفر -۴۰ درصد از جمعیت جهان- حداقل برای یک ماه در سال از کمبود آب رنج می‌برند. باید برای آب فکری کرد!

منبع: تجارت فردا، شماره ۵۷۵

⭕️ترس از هوش مصنوعی
آیا پیشرفت‌های سریع هوش مصنوعی تهدیدهای جدی برای بشریت ایجاد می‌کند؟

✍️حامد وحیدی / نویسنده نشریه

هوش مصنوعی (AI) به عنوان یکی از پیشرفته‌ترین فناوری‌های عصر حاضر، تحولی عظیم در بسیاری از حوزه‌ها ایجاد کرده است. این فناوری از بهبود کارایی در صنعت تا نوآوری در پزشکی و آموزش تاثیرات زیادی داشته است. با این حال، پیشرفت سریع و بی‌وقفه آن نگرانی‌هایی را درباره پیامدهای آن به وجود آورده است.

اریک اشمیت، مدیرعامل پیشین گوگل، به عنوان یکی از چهره‌های برجسته در صنعت فناوری، هشدار داده است که اگر هوش مصنوعی از کنترل خارج شود، می‌تواند تهدیدی جدی برای بشریت باشد. او تاکید کرده است که باید سیستم‌های هوش مصنوعی به گونه‌ای طراحی شوند که در مواقع بحرانی قابلیت خاموش شدن داشته باشند.

همچنین، اشمیت به چالش‌های اخلاقی و اجتماعی ناشی از استفاده گسترده از این فناوری اشاره کرده و بر لزوم ایجاد چهارچوب‌های قانونی و اخلاقی برای مدیریت هوش مصنوعی تاکید دارد. بدون این نظارت‌ها، استفاده بی‌ملاحظه از هوش مصنوعی می‌تواند تهدیدهایی برای ارزش‌های انسانی مانند آزادی، حریم خصوصی و عدالت به همراه داشته باشد.

او معتقد است که پیشرفت‌های چین در این حوزه نگرانی‌های جهانی را تشدید کرده است. اشمیت بیان می‌کند که این کشور با دسترسی به داده‌های عظیم، سرمایه‌گذاری‌های کلان و نیروی انسانی متخصص، به‌سرعت در حال رقابت با آمریکاست. این رقابت، اگرچه می‌تواند به پیشرفت‌های فناوری و نوآوری‌های جدید منجر شود، اما نیازمند نظارت دقیق و همکاری‌های بین‌المللی برای جلوگیری از پیامدهای منفی آن است.

📌متن کامل را در سایت تجارت فردا مطالعه کنید.

#تجارت_فردا
@tejaratefarda

⭕️زنگ خطر برای طبیعت ایران
تالاب‌ها در آستانه نابودی

تالاب‌ها اکوسیستم‌های باارزشی هستند که کارکردهای بسیاری در تغذیه سفره‌های آب زیرزمینی، بستر رویش گیاهان شناور و آبزی، ذخیره آب، ادامه روند چرخه مواد، کنترل سیلاب، حفاظت در برابر طوفان، فرسایش بادی، بادشکن و پناهگاهی برای انواع گیاهان و جانوران دارند. در اقلیم غالباً خشک و نیمه‌خشک ایران که میزان تبخیر به‌طور متوسط بیش از ۱۰ برابر بارش است، انتظار می‌رود که تالاب‌های بسیار کمی شکل گیرد اما پرشیب بودن ایران -که یکی از کوهستانی‌ترین کشورهای جهان به‌حساب می‌آید-، برخورداری از هزاران کیلومتر سواحل دریایی آب‌های گرم در جنوب و معتدل در شمال، وجود پهنه‌های وسیع بیابانی با خاک‌های شور و بالاخره موقعیت عرض جغرافیایی باعث شده که ایران جزو کشورهای دارای بیشترین تنوع تالاب‌ها در جهان باشد. در ایران ۱۵۴ تالاب وجود دارد که ۸۴ تالاب بین‌المللی و ۳۴ تالاب هم عضو کنوانسیون رامسر هستند. به گفته برخی از مسئولان 42 درصد تالاب‌های ایران خشک و با خشکسالی و تغییر اقلیم، 5 /1 میلیون هکتار از تالاب‌ها در ایران غبارخیز شده‌اند.

#تجارت_فردا
@tejaratefarda

⭕️ارثیه پدری
فقر چگونه در خانواده‌ها موروثی می‌شود؟

✍️آزاده چیذری / نویسنده نشریه

در اقتصاد، چرخه فقر یا تله فقر هنگامی رخ می‌دهد که به نظر می‌رسد فقر به ارث رسیده است و نسل‌های بعدی راه گریزی از آن ندارند. این وضعیت ناشی از سازوکار‌های خودتقویت‌کننده است که باعث می‌شود فقر، پس از به وجود آمدنش تداوم یابد، مگر اینکه مداخله‌ای از خارج صورت بگیرد. این فقر می‌تواند در طول نسل‌ها باقی بماند و هنگامی که در کشورهای در حال توسعه پدید آید، به عنوان یک تله توسعه نیز شناخته می‌شود.

خانواده‌هایی که در چرخه فقر به دام افتاده‌اند، منابعی اندک یا صفر دارند. بسیاری از معایب خودتقویت‌کننده وجود دارد که شکستن چرخه را برای افراد عملاً غیرممکن می‌کند. این امر زمانی اتفاق می‌افتد که افراد فقیر منابع لازم برای فرار از فقر، مانند سرمایه مالی، تحصیلات یا ارتباطات را ندارند. افراد فقیر به دلیل فقر به منابع اقتصادی و اجتماعی دسترسی ندارند. این کمبود ممکن است بر فقر آنها بیفزاید. این می‌تواند به این معنی باشد که فقرا در طول زندگی خود فقیر باقی می‌مانند.

روبی کی. پِین، روان‌شناس آموزشی و نویسنده کتاب «چهارچوبی برای درک فقر»، بین فقر موقعیتی، که عموماً می‌تواند در اثر یک حادثه خاص در طول زندگی فرد یا اعضای خانواده سبب ایجاد وضعیت فقر شود، و فقر نسلی، که یک چرخه است و از نسلی به نسل دیگر منتقل می‌شود، تمایز قائل می‌شود؛ و در ادامه استدلال می‌کند که فقر نسلی فرهنگ و الگوهای اعتقادی متمایز خود را دارد.

📌متن کامل را در سایت تجارت فردا مطالعه کنید.

#تجارت_فردا
@tejaratefarda

⭕️شورای عالی بی‌خاصیت
بیش از 100 شورای عالی در ایران

شورای عالی در اصطلاح به شورایی گفته می‌شود که یک مقام بلند مرتبه مانند رئیس‌جمهور یا معاون اول وی ریاست آن شورا را بر عهده داشته باشد. برای شوراهای عالی تعریف صحیح و یکسانی، چه از نظر قانونی و اجرایی و چه از نظر سازمانی، وجود ندارد. نتیجه‌ای که نبود تعریف دقیق، منطقی و قانونی از جایگاه و وظایف شوراهای عالی در پی دارد، این است که نه فرد یا دستگاه مشخصی به نمایندگان مجلس پاسخ‌گوی تصمیمات شورای عالی می‌شود و نه مجلس امکان مطالبه از شوراهای عالی را دارد. در حقوق ایران هیچ تمایز خاص و دقیقی میان مفهوم شورای عالی و شورای عادی وجود ندارد..

#تجارت_فردا
@tejaratefarda

مرگ معمار اقتصاد جدید هند
مانموهان سینگ که بود؟

✅ صدیقه نژادقربان به زندگی «معمار اقتصاد جدید»هند، یعنی «مانموهان سینگ»اقتصاددان و نخست وزیر سابق هند پرداخته است که ۲۶ دسامبر سال گذشته میلادی در ۹۲‌سالگی درگذشت.

🔹تاثیراتی که مانموهان سینگ، تکنوکرات هندی طی دو دهه بر اقتصاد هند برجای گذاشته، توانست هند را از یک اقتصاد بسته و کشوری ورشکسته، به کشوری با اقتصاد قوی تبدیل کند.

🔹برنامه‌های اقتصادی سینگ در هند از سال ۱۹۹۲ به بعد باعث شد این کشور در حال حاضر یکی از اقتصادهای نوظهور مطرح جهان به‌شمار بیاید که در رقابتی جدی با اقتصادهای پیشرو و برتر جهان یعنی ایالات‌متحده، چین و اتحادیه اروپا قرار گرفته است.

🔹سینگ شخصیتی متحول‌کننده در تاریخ هند بود. او نه‌تنها معمار اصلاحات اقتصادی این کشور بود، بلکه پس از جواهر لعل نهرو او دومین کسی بود که در تاریخ هند توانست دو دوره پیاپی به این سمت برگزیده شود و از سال ۲۰۰۴ تا ۲۰۱۴ نخست‌وزیری هند را عهده‌دار شود.

🔹مانموهان سینگ که در روستایی در شمال غربی پاکستان متولد شد، پس از سفر خطرناک خانوادگی به شهر سیک‌ها در امریتسار پنجاب مهاجرت کردند.

🔹او از دانشگاه پنجاب فارغ‌التحصیل شد و پس از آن در کالج سن جان در کمبریج ادامه تحصیل داد و اولین دانشجو در رشته اقتصاد این دانشگاه بود و پس از آن برای دریافت مدرک در کالج نوفیلد آکسفورد به بریتانیا بازگشت.

🔹این اقتصاددان برجسته، طی سال‌های ۱۹۹۱ تا ۱۹۹۶ در سمت وزیر دارایی هند، نقش مهمی در اصلاحات اقتصادی ایفا کرد که به رشد سریع تولید ناخالص داخلی این کشور منجر شد.

🔹سینگ در سال ۱۹۹۱ به‌عنوان وزیر امور مالی هند، اول از همه اقتصاد هند را از قید پروانه راج رها کرد و سپس اقدام به آزادسازی اقتصاد این کشور کرد. با آزاد شدن اقتصاد هند، سرعت توسعه به‌شدت افزایش یافت.

🔹 در سال ۲۰۰۷ هند به نرخ رشد ۹‌درصدی رسید که دومین رشد سریع در میان اقتصادهای بزرگ جهان بود.

🔹به‌طور کلی اصلاحات مانموهان سینگ حول محور آزادسازی، خصوصی‌سازی و جهانی‌سازی بود که به‌طور اساسی اقتصاد هند را تغییر داد.

🔹اصلاحات کلیدی سینک موجب کاهش ارزش روپیه و آزادسازی تجارت، لغو مجوزها در نظام بوروکراتیک حاکم، اصلاحات بانکی و مالی شد.

🔹سینگ با اصلاحات اقتصادی رشد اقتصادی پایدار را در هند نیز پایه‌گذاری کرد و با جذب سرمایه‌گذاری خارجی، موجب افزایش صادرات و شکل‌گیری صنایع جدید شد و با گسترش فرصت‌های شغلی، میلیون‌ها هندی از خط فقر خارج شدند.

🔹در واقع، سینگ ۲۰ سال به‌عنوان یک بوروکرات و بیش از ۳۰ سال در مقام یک سیاستمدار، نقشی حیاتی در تاریخ اقتصادی هند ایفا کرد.
رشد اقتصاد هند در دهه‌های ۱۹۷۰ و ۱۹۸۰ سالی سه تا چهاردرصد بود و به کنایه آن را «نرخ رشد هندو» نام‌گذاری کرده بودند، یعنی تا زمانی که این سیاست‌ها برقرار است نرخ رشد به همین منوال خواهد بود.

🔹آزادسازی سرمایه‌گذاری در صنعت و سرمایه‌گذاری خارجی بیشترین نقش را در رشد اقتصاد و خروج هند از بحران اقتصادی داشت.

🔹تا پیش از اصلاحات ۱۹۹۱، بالاترین تعرفه در هند ۲۰۰ درصد بود و به‌طور متوسط تعرفه برای کالاهای واسطه ۱۱۰ درصد و برای مواد اولیه ۹۵ درصد بود.

🔹چنین تعرفه‌ای در یک کشور بزرگ بی‌سابقه بود. واردات مواد مصرفی کلاً ممنوع بود. سه سال بعد یعنی سال ۱۹۹۴ بالاترین نرخ تعرفه کاهش یافت و به ۶۵ درصد رسید. تعرفه کالاهای واسطه به ۳۰ درصد و کالاهای سرمایه‌ای به ۳۵ درصد رسیده بود.

🔹هند تحقق اصلاحات اقتصادی را بیش از همه مدیون سینگ است که در تمام پنج سال دوره وزارت و ۱۰ سال دوره نخست‌وزیری‌اش لقب «معمار اقتصاد جدید هند» را دریافت کرده بود و توانست اقتصاد هند را «متحول» کند.

منبع: تجارت فردا، شماره 575

⭕️دوگانگی کاذب
بررسی مفاهیم منافع ملی و امنیت ملی در گفت‌وگو با رحمن قهرمان‌پور

✍️زهرا اکبری / نویسنده نشریه

منافع ملی یکی از کلیدواژه‌های پرکاربرد و در عین حال پرمحتواست که بارها از سوی سیاستمداران و دیپلمات‌ها به عنوان محور اصلی فعالیت‌ها و تصمیم‌گیری‌ها مورد اشاره قرار گرفته است. امروزه تمامی کشورها بر اساس تفسیر و برداشت خود از منافع ملی، برنامه‌ریزی کرده و چهارچوب‌های حرکت خود را تعیین می‌کنند. به این ترتیب، منافع ملی می‌تواند به عنوان یک قطب‌نما برای مشخص کردن اولویت‌ها و اهداف یک دولت-ملت در عرصه بین‌الملل و در برابر قدرت‌های دیگر عمل کند.

با این حال، فرهنگ سیاسی حاکم در کشور ما نشان‌دهنده وجود برداشت‌های متفاوتی از منافع ملی است. در چهار دهه پس از انقلاب، اختلاف نظرهای جدی در مورد مفاهیمی چون منافع ملی و امنیت ملی به وجود آمده است، به گونه‌ای که شاهد تفسیرهای متناقض و حتی متضاد از این اصطلاحات هستیم.

از این‌رو، درک ابعاد ماهیتی این اصطلاح به نظر سنگین و پیچیده می‌آید و به یک اصطلاح رایج اما غیرقابل تعریف تبدیل شده است. هرچند دلایل این تفاوت‌ها و تضادها در برداشت از منافع ملی خود سوال‌برانگیز است، نکته کلیدی‌تر این است که نبود یک تعریف واحد و جامع از منافع ملی در سیاست داخلی و خارجی کشورهایی که با بحران مواجه‌اند، مانند ایران، نشان می‌دهد که این منافع بیشتر حول محور منافع شخصی و حزبی می‌چرخد.

این در حالی است که در کشورهای دیگر با فرهنگ سیاسی نهادینه‌شده، منافع ملی معمولاً از منافع شخصی و گروهی مقدم‌تر شمرده می‌شود. در چنین شرایطی، حرکت‌های سیاسی تلاش می‌کنند تا منافع ملی را محور فعالیت‌های خود قرار دهند و هر اقدام، تصمیم و موضع‌گیری را با توجه به منافع ملی ارزیابی کنند، نه امنیت ملی. در همین زمینه گفت‌وگویی داشتیم با رحمن قهرمان‌پور، تحلیلگر مسائل بین‌الملل، تا خوانش او را از منافع ملی و امنیت ملی جویا شویم.

📌متن کامل را در سایت تجارت فردا مطالعه کنید.

#تجارت_فردا
@tejaratefarda

⭕️نردبان شکسته
ناترازی انرژی از زبان حسین عبده‌تبریزی

#تجارت_فردا
@tejaratefarda

🎥 سخنرانی انتهایی و جمع‌بندی انجام‌شده در همایش چالش‌های صنعتی‌شدن ایران را می‌توانید در این پست و یا کانال تلگرام اکوایران مشاهده نمایید.