پزشکی‌سازی یا علوم‌انسانی‌سازی: کدام مسیر بهتری برای جامعه است؟✍دکتر محسن محمودیدر دنیای امروز، دو رویکرد کاملاً متفاوت برای برخورد با مسائل انسانی در جریان است:
یکی، پزشکی‌سازی، که هر چالش یا مشکل انسانی را به بیماری یا اختلال تبدیل می‌کند و دیگری، علوم‌انسانی‌سازی، که با رویکردی عمیق‌تر، مسائل را از دریچه‌های فلسفی، اجتماعی و فرهنگی می‌نگرد.
🌍 پزشکی‌سازی: شمشیر دولبه
پزشکی‌سازی این امکان را فراهم می‌کند که مشکلات روانی یا اجتماعی جدی‌تر گرفته شوند و برای آن‌ها درمان‌های عملی ارائه شود. اما در کنار این مزایا، مخاطراتی نیز به همراه دارد:
مسائل طبیعی مانند غم یا استرس، به‌سرعت به «بیماری» تعبیر می‌شوند.
شرکت‌های تجاری با ایجاد نیازهای مصنوعی، بازار مصرفی گسترده‌ای برای داروها ایجاد می‌کنند.
از بین رفتن اهمیت عوامل ریشه‌ای مانند فقر، نابرابری یا فشارهای فرهنگی.
📚 علوم‌انسانی‌سازی: بازگشت به ریشه‌ها
در مقابل، علوم‌انسانی‌سازی تلاش می‌کند تا مشکلات را در بافت اجتماعی، فرهنگی و تاریخی آن‌ها تحلیل کند:
به‌جای دیدن غم و اندوه به‌عنوان بیماری، آن را تجربه‌ای انسانی می‌داند که می‌تواند با هنر، فلسفه یا ارتباطات انسانی مدیریت شود.
به‌جای تجویز دارو برای اضطراب، بر تحلیل شرایط زندگی و ایجاد تغییرات ساختاری تأکید دارد.
به‌جای درمان فردی، جامعه را به بازسازی ارزش‌ها و نهادهای حمایتی دعوت می‌کند.
🇮🇷 جایگاه این رویکردها در ایران:
در فرهنگ ایرانی، علوم انسانی و فلسفه همیشه جایگاه ویژه‌ای داشته‌اند. اما با ورود رویکردهای پزشکی‌سازی، بسیاری از مسائل بومی مانند بحران‌های خانوادگی، فشارهای شغلی یا مشکلات اجتماعی، به بیماری‌هایی تبدیل شده‌اند که نیازمند «درمان پزشکی» هستند.
این در حالی است که راهکارهای بومی ما، از شعر و ادبیات گرفته تا ارتباطات خانوادگی و حمایت‌های اجتماعی، ظرفیت بالایی برای مدیریت این مشکلات دارند.
🔑 چه باید کرد؟
۱.تعادل برقرار کنیم:
پزشکی‌سازی و علوم‌انسانی‌سازی نباید در تضاد باشند. هر دو می‌توانند مکمل یکدیگر باشند، به شرطی که در جای درست به کار گرفته شوند.
۲. به علوم انسانی اعتماد کنیم:
بازگشت به آموزه‌های فرهنگی و اجتماعی، و استفاده از هنر، فلسفه و ارتباطات انسانی، می‌تواند راهی مؤثر برای درمان روح جمعی باشد.
۳. از تجربه‌های بومی بهره ببریم:
ترویج نگاه بومی و تقویت رویکردهای فرهنگی ایرانی، مانند تقویت مناسبات اجتماعی، صبر و امیدواری، می‌تواند راه‌حل‌هایی پایدارتر ارائه دهد.
📢 دعوت به تفکر:
پزشکی‌سازی، علوم‌انسانی‌سازی، یا ترکیبی از هر دو؟ شما چه رویکردی را برای جامعه امروز مؤثرتر می‌دانید؟
🩺📚 #پزشکی‌سازی#علوم‌انسانی‌سازی#سلامت_اجتماعی#فرهنگ_ایرانی#راهکارهای_نوین@Mahmudi_mohsenn
