تاریخ و فرهنگ دره شهر

#واکاوی_ریشه نام #ماژین و کوه #مانِشت

چنان¬که در پیش گفته شد یکی از مباحث بسیار مهم و جالب در تحقیقات فرهنگی و جغرافیایی تاریخی، ریشه¬یابی (Etymology)، نام شهرها و مناطق مختلف جغرافیایی می¬باشد. چون ایرانیان به ویژه در دورة باستان به این مسألة بسیار مهم، توجه خاصی داشته و کوشش می¬کردند مظاهر دینی، فرهنگی، طبیعی، جغرافیایی و قومی را به نشانة تقدیس و احترام در نامگذاری شهرها و آبادی¬ها و کوههای سرزمین خود جلوه دهند. از این رو نامهایی که بر روی شهرها و مناطق مختلف گذاشته شده است، به هیچ وجه اتفاقی و خود به خودی نبوده و از نظر تاریخی و فرهنگی ارزشمند می¬باشد و در صورتی که درست ریشه¬یابی شوند، برخی از گوشه¬های تاریک و نهفته¬ی تاریخ و فرهنگ ایران بازشناخته و روشن خواهد شد. در این جستار کوتاه نگارنده قصد واکاوی ریشه¬ی نام ماژین و مانِشت را دارد.
@ceymarian
بر اهل تحقیق پوشیده نیست که منطقة سیمره، ماژین، ایلام، لرستان، کردستان، کرمانشاه و....، بخشی از قلمرو #مادها بوده¬اند. ناحیه کوهستانی پهناوری که یونانیان آن را مدیا (ماد) می گفتند از غرب به میان رودان (= بین¬النهرین) و از شمال به کویر بزرگ ایران محدود بود. بعدها جغرافی نویسان عرب به آن نام جبال دادند و پس از آن به غلط آن را عراق عجم نامیدند! باری، می¬دانیم که کلمة «ما» یا «ماه» به عنوان پیشوند برخی نامها با نام مادها در پیوند است (رجوع شود به ایزدپناه، بن¬شناسی چند واژه قدیمی). بنابراین می¬توان پیشوند «ما» را در ابتدای نام ماژین و مانشت در پیوند با مادها دانست و اینگونه ماژین و مانِشت (نام کوهی در ایلام) را ترجمه کرد: ماژین= #محل_ژیایِن یا زندگی کردن مادها؛ چون ژین در زبان پهلوی به معنای زندگی کردن است (امروزه در زبان کردی و لکی نیز ژین به معنای زندگی کردن است) و مانِشت را #محل_نشستنِ_مادها و یا تخت¬گاه مادها ترجمه کرد. از این رو ریشة نام ماژین و مانِشت به عصر مادها برمی¬گردد.
تاریخ و فرهنگ دره شهر
@ceymarian
در یک دوره از تاریخ ایران قدیم به مناطق سیمره، همدان، کرمانشاه، دینور، نهاوند و... کشور «ماه» یا همان ماد قدیم می¬گفتند. که بعدها نزد اعراب به ماه کوفه و ماه بصره مشهور شدند. چون مثلاً سیمره و نهاوند که خراج خود را به بصره می¬دادند به ماه بصره و دینور و کرمانشاه که خراج به کوفه می دادند، به ماه کوفه مشهور شدند. در داستان ویس و رامین که مربوط به عهد اشکانی می¬باشد و توسط فخرالدین اسعد گرگانی به نظم پارسی درآمده است، بارها از کشور «ماه» که همان ماد قدیم است نام برده شده است. در واقع ویس معشوقه رامین دختر شاه قارن است که شاه کشور ماه یا ماد است. بنابراین داستان ویس و رامین نیز به طریقی با مناطق غربی از جمله سیمره و کرمانشاه و دینور و... در ارتباط است:
به شوهر بود شهرو را یکی شاه
بزرگ و نامور از کشور ماه (ویس و رامین).
ترا دارم چو جام خویشتن شاد
زمین ماه را همواره آباد (ویس و رامین).
زمین ماه یکسر باد ویران
چو دشت ریگ و چون شور بیابان (ویس و رامین).

دکتر #نجم_الدین_گیلانی

کانال تاریخ و فرهنگ دره شهر 👇👇
https://telegram.me/joinchat/B0nZgT4zXAV1FXbI03MGog