تاریخ و فرهنگ دره شهر

دنباله خاطرات محمود میرزا قاجار از صیمره:

@ceymarian
چندان شدت دارد اب ان رود [صیمره] که ازکثرت در وقت تطبیق به دریا . ۴ فرسنگ اب بحر . باجمله تلخی وشوری شیرین می گردد .
بقعه ایست دراین دشت . ازبقاع مشهوره این ملک . مشهوربه فلک الدین
‌گویند یکی ازنوادگان سلاطین روم است .که دروقت استیلای ان قوم . ملک ایران را . اوسردار وسرکاربود .
این ملک . عمرش سپری شدودرانجا مدفون گشت .
درمیان بقعه ی او . به قرب ۱۰۰۰ سنگ است که جای حجاری برا اوموجود نیست . اما درنهایت صفا است . اکثر از #هندوانه کوچک وبعضی هم اندازه ان به بزرگی تاچه باشد . وچه حکمتی دروی بوده است . مرا قطعه ای درنیکوئی این منزل به خاطر رسید ایراد شد:


هان ای #صیمره . بینی هان
پایت زپایه رسیده به کیوان

هرسو درتو امیری به پویه
هرسودرتو .دلیری به جولان

صحنت نه گلشن . ولیک گلشن
دشتت نه بستان . ولیک بستان

هم مرتعی به گلشن جنت
هم منبعی . به چشمه ی حیوان

ساریزلال خضر . به خاکت
جاری فرات عذب .دران هان

انبازتست جنت موعود
همرازتوست . ساحت رضوان

خاکت به پایه . نیک زعنبر
ابت به مایه . خوب زحیوان

سبزه به صحن تو . یازمرد
لاله به دشت تو . یاکه رمان

خاک به سرمیکندهماره
سنگ به سر می زند . اندرکان

دربرخاک تو. مشک تتار
دربرسنگ تو . لعل رخشان


زمین صیمره چنان قابل زراعت است که یک خروارازتخم #شلتوکش ۱۰۰ خرواربه عمل می اورد ، ۵۰ جوی اب دارد وهرجوئی ۱۰ خروار تخم افکن زمین دارد . وهم دراین منزل فرخنده . ازطرف پادشاه عالم . خلعتی ازبرایم امد وروز شیلانی . نهار یاشام ۵۰۰۰ نفربرسرخوان طعام حاضربودند...

ازجانب حسن خان والی احمدخان خلف او باعریضه وپیشکش واردشد .وازجانب میرها ۵۰ نفرشتر . و ۳۰۰۰ گوسفند .که ازعرب ها یغما کرده بودند پیشم رسید حسب الامرپادشاهی طرح باغی درانجاریختم . مسما به بوستان شاه فرستادم ازخاک روم . باغبان ونهال مرکبات ودرخت خرما اوردند دروی غرس شد .
امیدکه چون آمال هواخواهان به ثمرنشیند . ۳۰ پارچه ده قرار شد درانجا احداث شود .

ازاتفاقات نامعروفی از ادم های عالیجاه حسین علی خان ایروانی که به اجابت مهمی ازتختگاه کی وملک ری . نزدمن امده بود .اسبی رابرلب رودبردکه اب دهد دست اسب به گور اندر درامد
بیت
زبالا به زیر اندر انداختش
کفن سینه ماهیان ساختش

راکب به اب افتاد . ابروی هستی را اب برد واتش ارزوخاک به سرکرد وهوای مهتری ازمهتر وکهترچنان پنهان دراب شد . که دیگر به خوابش هم نتوان دید .
رسم الوار . است که اگر احدی دراب غرق شود . دهلی را برداشته کنار رودروند وچوب به دهل زنند تا جسد غریق روی اب افتد . ازغرایب است .

پایان یاد داشتهای شاهزاده محمود میرزا قاجار درسفرش به صیمره .

درپایان لازم دانستم به اشعار شاهزاده محمود که دروصف صیمره سروده این حقیر نیز درپاسخ به او اشعاری چنین سرودم .


پور شه ، محمودمیرزا، وقت سیر درصیمره
وصف بنموده است زیبا . کوه دشتش تا دره

گفته او . این ملک هستی ثانی رشک برین
نیست انبازش . بود . باروضه رضوان قرین

بن ابش . بیش پنجاه . هریکی رودی روان
ساری وجاری دران . هریک چه رودی درجنان

کشت شلتوکش . دهدهرتخم صدتا بازده
دشت وکوه و دمنش . هریک بود بهتر زبه

گویمی . شهزاده را . اکنون سرازقبرت در آر
تابه بینی . فرق ان دوران . با این روزگار

قله ی برزو بلند فیلمان را رفته ای
وصف زیبائی ان . زیبا به نظم اورده ای

هان بیا بین فیلمان . چون دوش نیستش برگ بار
بترازان روکبیرکوه بین . بالیت انار

رخت بربسته صفا . ازکوه و دشت این دیار
لاله اش دیگر نروید . درزمین فصل بهار

رود و رودخانه همه خشکیده جمله چشمه سار
شیهه ی اسبی . نخیزد . زیرزین یک سوار

نی امیری بینی ازسوئی . به جولان نی دلیر
نی نشان ازجنگل و خرس و پلنگ و . نره شیر

نی زاسبان رسد آثار . نی رسد سوار
نی به چشم اید کسی را کوچ ایلی دربهار

شاهزاده . انچنان دیدو . جوان . هم این چنین
کس نداند بعد ازین . چونان شود این سرزمین

علی اصغر هاشمی متخلص به . جوان .
تاریخ و فرهنگ دره شهر
@CEYMARIAN

توصیف طبیعت دره شهر در اوایل
دوره قاجاریه از زبان یکی از شاهزادگان قاجار :

@ceymarian
در سال ۱۲۴۲ هجری قمری (اوایل قاجاریه) یکی از شاهزاده های قاجار به نام #محمود_میرزا که حاکم لرستان بوده است، برای دیدار والی پشتکوه از صیمره (دره شهر) عبور می کند و ظاهرا طبیعت این منطقه به مذاق ایشان خوش آمده وی حتی از قله های فیلمان و لیت انار نیز بالا رفته و کلا عاشق طبیعت این دیار شده است و در کتاب خاطرات خود صیمره (دره شهر) را اینگونه توصیف نموده است:

در این منطقه چندین رودخانه جاریست که از کبیرکوه سرچشمه می گیرند پنجاه بند آب بر آن بسته اند تا زمین را مشروب نمایند #شلتوکش تخمی یکصد تخم بازدهی دارد ..
سرزمینی است پر از گل و لاله و ..
@ceymarian
و آن را به نظم در آورده است :

هان ای سیمره بینی هان
پایت ز پایه رسیده به کیوان

هر سو در تو امیری به پویه
هر سو در تو دلیری به جولان

صحنت نه گلشن ولیک گلشن
دشتت نه بستان ولیک بستان

هم مرتعی به گلشن جنت
هم منبعی به چشمه حیوان

ساری زلال خضر به خاکت
جاری فرات عذب در آن هان

انباز توست جنت موعود
همراز توست ساحت رضوان

سبزه به صحن تو یا زمرد
لاله به دشت تو یا رمان
@ceymarian
خاکت به پایه نیک ز عنبر
آبت به مایه خوب ز حیوان

خاک به سر می کند هماره
سنگ به سر می زند اندر کان

در بر خاک تو مشک تتار
در بر سنگ تو لعل رخشان
@ceymarian
و #علی_اصغر_هاشمی #جوان* جوابیه برای شعر ایشان سروده است:

گویمی شهزاده را اکنون سر از قبرت درار
تا ببینی فرق آن دوران با این روزگار
@ceymarian
قله برز و بلند فیلمان را رفته ای
وصف زیبایی آن زیبا به نظم آورده ای

هان بیا بین فیلمان چون دوش نیستش برگ بار
بتر از آن رو کبیر کوه بین با لیت انار

رخت بربسته صفااز کوه و دشت این دیار
لاله اش دیگر نروید در زمین فصل بهار

رود و رودخانه همه خشکید جمله چشمه سار
شیهه اسبی نخیزد زیر زین یک سوار
@ceymarian
نی امیری بینی از سویی به جولان نی دلیر
نی نشان از جنگل و خرس و پلنگ و نره شیر

نی ز اسبان رسد آثار نی رسد سوار
نی به چشم آید کسی را کوچ ایلی در بهار

شاهزاده آن چنان دیده *جوان* هم این چنین
کس نداند بعد از این چونان شود این سرزمین

نکته جالب وجود #برنجکاری در آن دوره در این دیار بوده است ...
@ceymarian
عضویت در کانال تاریخ و فرهنگ
دره شهر👇👇
https://telegram.me/joinchat/B0nZgT4zXAV1FXbI03MGog