تاریخ و فرهنگ دره شهر

کاسی ها،ییلاق و قشلاق

قسمت دوم
@CEYMARIAN
زمین وکشاورزی و چراگاه نیز احتمالا،بصورت مشترک،در مسیر ییلاق و قشلاق مورد استفاده ،
قرار می گرفت.اینجا میخواهم
یک پرانتز باز کنم ،و آن اینست که
کشت مشترک کشاورزی و آبیاری
و چراگاه،بحث مهمی در مبحث جامعه شناسی روستایی است بطوریکه درسایرنقاط ایران ،این زندگی جمعی تولیدی نیزوجود داشته ،در قزوین و ورامین این
بهره برداری ،بنام بنه و بنه بندی معروف بودیا در خراسان ،بنام حراثه ،شناخته میشد( کتاب
روستا شناسی،دکتر ازکیا موسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی دانشگاه تهران) در آبدانان تا قبل
از یک قرن اخیر این نوع زندگی جمعی تولیدی احتمالا ،وجود داشت کاسیها در مسیر ییلاق و قشلاق بخصوص از هزاره چهارم قبل از میلاد در خانه های زیر زمینی که شباهت به غار زیر زمینی داشت زندگی میکردندواین یک نوع مسکن فصلی بود که به آن_زمگه میگفتندو این یک اصطلاح محلی بود به قدمت تاریخ اسیها.غارها یا خانه های زیر زمینی.را ،سیس می نامیدند که با سنگ و ملاط ساخته میشد ،گاهی هم آنرا ،زاخه یا زاغه میگفتند،این کلمات که در گویش کاسی متداول بود امروزه در گویشهای لری نیزتکلم میشود.
#زمگه خانه های کوچکی بودند
بودند که سقف آن با چادر سیاه
که از پشم بز ساخته میشد پوشانده میگردید.و این نیز یک فرهنگ زندگی کردن است که از زمان کاسی ها به ارث رسیده شرایط کوچ،آن هم به فاصله دور و مشکل حمل و نقل وسایل و بچه ها باعث گردیدکه کاسیها حیوانات را اهلی کنند.و این یک انقلاب در زندگی اجتماعی بود،اهلی کردن اسب رادر تاریخ به کاسی ها نسبت میدهند اسب تحرک عجیبی به زندگی این قوم داداهلی کردن اسب شروع یک تمدن بود/تاریخ ماد -دیا کونف ص ۱۶۵ )کاسی ها سوار کاران کم نظیری بودند .داشتن اسب باعث شد که آنها به سر زمین های دیگر هجوم ببرند و علاوه بر تسخیر ایلام ،آشور و بین النهرین را نیزتصرف کنند،و این یک اغازی بود برای فرا گیری خط و
زبان آشوریان به خود میبالیدندکه ازاسبهای کاسی استفاده میکردند(ایزد پناه ص ۳۷)
کاسیها سگ و گرگ را هم برای کوچ اهلی کردند. احترام به سگ جزو باورهای کاسیها بود .واین یکی از وجوه مشترک کاسیها ودین زرتشت بود. همچنین قراردادن جسدمردگان دربرابر پرندگان و حیوانات برای
خوردن آن نیز وجهه مشترک
کاسیان با دین زرتشت بود .و آنها بعداستخوانها راطی مراسمی دفن میکردند(دیاکونف ص۴۶۵ به بعد)
بهر رو مادها در اواخر قرن هشتم قبل از میلاد سرزمین.کاسیها را تصرف کردندو دوره مفرغ کاسیها و لرستان پایان یافت و تمدن آریایی جای آن را پرکرد

#علی_اکبر_هاشمی
تاریخ وفرهنگ دره شهر
@CEYMARIAN

"کوچ عشایر لر و لک"
@ceymarian

@ceymarian
بَرد در #بَرد
#کُچک
سنگلاخ
کوچ نزدیک است
سفر باید کرد
و #زمگه را خبر باید کرد
از کوچی دوباره
با موسیقی #زنُگل ها

*
#چاوو میرسد
هَوار هَوار
نشسته بزرگ ایل
بر اسب چوبی زمان
و #سُرنا ناله می دهد
در هق هق گلو
برپا می شود چمرگاهی
در رقص مرگ
و خاموش میشود تژگاهی
با #هوره_ی_درد
@ceymarian
سبزه در سبزه
کوچ نزدیک است
گل داده دشت
سبز گشته #تره و #پینامه بر بام کؤر و گرین
و #دوار دشت را تسخیر کرده است
می نوازد #مالار
موسیقی مشک را
در سرود زنان ایل
#هی #مشکه_مشکه
و مرد ایل کوه را ندا می دهد
در دشمنی گرگ و میش
با برنوی کُل
*

روشن میشود تژگاهی
با آتش عشق
و رقص #چوپی در دایره شادی
به بار نشسته است
*
بر دهل زنید
که #کِل در گلومان به گُل نشسته است
و زنان ایل
می خوانند سرود #سیت_بیارم را

@ceymarian
۱-بَرد : سنگ
۲-کُچِک.: قطعه سنگی قابل حمل


۳-زمگه : منزلگاه موقت عشایر که در کوچک ییلاق و قشلاق از آن استفاده می کنند.

۴-چاوو : خبر مرگ کسی را اوردن


۵- اسب چوبی :منظور تابوت است.

۶-چمرگاه: مکانی که مراسم عزا در آن برگزار می شود.
@ceymarian
۷-تژگاه :آتش دان ،اجاق اتش

۸-هوره :سرودی غمناک که لرها و لک ها در مرگ عزیزانشان می خوانند ،همچنین نوعی سرود باستانی کُوردی‌-لکی .

۹-تَره : ‌گیاهی کوهی که خوراکی است .

۱۰-پینامه : گیاهی خودرو که خوراکی می باشد.
@ceymarian
۱۱-کؤَر: کبیر کوه
۱۲-گرین:کوهی در لرستان
۱۳-دَوار : سیاه چادر
۱۴-مایار:سه پایه ای که هنگام مشک زدن مشک را به آن اویزان می کنند .
۱۵-هی مشکه مشکه:اشعاری که زنان لر هنگام مشک زدن می خوانند .
۱۶-کل(به ضم کاف): کوتاه، برنوی کل: برنوی کوتا۶ه.
۱۷-کل(به کسر کاف): هلهله

۱۸- سیت بیارم: سرودی شاد که زنان لر و لک در جشن عروسی می خوانند.

دکتر #احمد_زینی_وند

تاریخ و فرهنگ دره شهر
https://telegram.me/ceymarian