تاریخ و فرهنگ دره شهر

#چم_نمشت روستایی که روزگاری مرکز اقتصادی دره شهر بود

نویسنده متن : #رمضان_کاظمی :

گذری برروستایی که درقدیم درزمان خودش ازلحاظ اقتصادی برای مردم روستا ،وحتی روستاهای دیگردره شهرحائز اهمیت بود

روستای چمنمشت یاچم نمش درچهارفصل سال به دلیل نعمت خدادادی آب فراوان سرسبز وخرم بود ...

درختان یاروئیدنی های دیگری که خود رو بودند درروستاوجود داشت که هم برای روستا وهم برای روستاهای دور ونزدیک ازلحاظ اقتصادی به صرفه بود:

۱— #لاونی(حصیر)
گیاهی خودرو که استفاده های مناسبی از آن انجام میگرفت
آداب ورسوم و زمان #لاونی_برو (حصیربریدن) را بزرگ روستا مرحوم میرجهانگیرهاشمی به کدخدای روستا مرحوم صیدجعفرجمالی اعلام میکرد...
کدخدا دربلندترین نقطه مشرف برباغ حصیر (لاونی) قرار میگرفت وباصدای بلندصدا میزد:
مردم شروع کنید به حصیربریدن،
مردم اعم از زن ومرد ، دختر وپسر، باصفا وصمیمیتی که باهم داشتندهرکس ازمسیرخودش واردباغ میشدند
ازقبل هرکس فامیلی ،آشنایی ازروستایی داشت راخبرمیکردند
البته روستاهای دورکه می آمدندآنچه که برجامانده بودیاهمان که به زبان محلی( #هوشه، یا حوشه) میگفتند را درو میکردند...

این حقیر که دانش آموز ابتدایی بودم حتی دراول راهنمایی یادم هست، ازروستاهای عباس آباد، وحدت آباد (خانپری)، قلعه تسمه چمکلان، سوره میری (غلام آباد) ارن، چم ژاب برای خرید لاونی(حصیر) می آمدند
حصیرها دسته بندی (بافه بندی) می شد و هربسته بین۱۵ریال تا ۲۵ریال نرخ گزاری میشد..

کاربردهای لاونی(حصیر):
درخت ماده آن برای درست کردن زیرانداز از آن استفاده میشد چون نرم بودوبرای زیرگلیم یا لِه یا فرش، همان قالی استفاده میشد

از نوع ،نر، آن که حالت چوبی باریک وبلندبود، چیت درست میکردند.. که برای روی پنجره هاودربها کاربرد داشت
البته ازبیرون برای جای مشکهای آب(مشکلو)استفاده میکردند
ازبرگه های نرم آن #تک،و، #تکله ازنوع بزرگ وکوچک بجای سفره نان #درب_طاس_خمیر، #درب_پاتیل و،،، استفاده میشد..

ازداخل روستا تا نزدیک آب سیمره سبزی های خوردنی خودرو بنام تره تیزه یاکُلشک محلی، شویت، رازیونه، به وفور وجودداشت

۲-گیاهان دیگری با خواص پزشکی بنام،، بَلَه،و، کِرف،یا شیرین بیان وجودداشت که خاصیت دیگری برای مردم داشت و برای درست کردن وسیله ای بنام #هَلونه، یا انبارهای کوچکی برای جو وگندم بکارمیرفتند...
نحوه انبارکردن این بود که کندم یاجو را داخل هلونه میریختندبا مقداری کاه روی آن ریخته وبا گل یاخری میپوشاندند..

ازروستاهای دورونزدیک دره شهربه چم نمشت می آمدن برای درو کردن روئیدنی های ذکر شده وبرای امورات خود..

درخت زَل یا ژل یا گور که نام علمیش رانمیدانم ونی برای ساخت کپراستفاده میشد،باآن تَکَه درست میکردند..
وقتی اسکلت چوبی کپرآماده میشدتعدادی ازاهالی می آمدن همه باهم بایاعلی یاعلی گفتن تکه رروی اسکلت مینداختندوکپرشکل میگرفت..

۳-اهمیت کشت پاییزه ،،ازروستاهای چمکلان وهمجوارازجمله سوره میری(غلام آباد)فصل پاییز چون چمنمشت آب کشاورزی داشت با خانواده به روستا می آمدندوخانه های موقتی بانام کولا درست میردندوبصورت شراکتی ماش،لوبیا،کنجی یاکنجد ،
خیارپاییزه میکاشتندوامرارمعاش میکردند.‌

شمال روستا مله کوه است پل معروف باستانی بنام #کاسیلو وجوددارد که هنوز آثارش هست که (به زبان محلی #قله بهش میگویند )ارتباط بین ایلام ولرستان بوده اگراشتباه نکنم پل معروف باستانی کاسیلو یا قله،قله،چمنمشت قدمت تاریخی اش از پل معروف باستانی گاومیشان بیشترمیباشد..

شغل اصلی مردم روستا کشاورزی، ودامداری بود ولی درآن زمان خربزه پوست کاغذی، هندوانه، طالبی ، خیار، گوجه، پیاز، بادمجان، پنبه(گُش)، ماش، کنجد، لوبیا، کشت میشدحتی ازچم تی وسرگچله ،اهالی که هم اکنون درجهادآباد(جمشیدآباد)مستقر
هستندالبته ازحضوربزرگان روستای مذکوربرادرحاج علی آقایی بیشتردرجریانند
امادرقبرستان روستا ازطوایف مختلفی بغیرازچم نمش ازجمله،زرین چغایی،، بیرانوند، بازگیر، بازوند، کله می، کولیوند، ،زینیوند و،،،،دفن شده اند...

خودروستادرقدیم باغهای گلابی، انار، انگور، گیلاس، آلبالو، زردالو، وهلوداشتندکه به مرورزمان ازبین رفتند...

روستا دارای یک آسیاب سنگی بودکه اون هم ازبین رفته رسم دیگری که حاکم بود وقتی ماه گرفتگی بوجودمی اومدمردم با تفنگهای ساچمه ای،ونواختن بر پوتها(محلی) یا حلبیهای جای روغن ومیگفتندکافرهاماه راگرفته انداین تیراندازیها وسروصداهای مردم بخاطراین بودتاماه آزاد شود..
ماکوچک بودیم طوری به ماتلقیین میشد احساس میکردیم افرادی دورماه راگرفتن،،درضمن من بخاطر دارم که آثار دوباب آسیاب قدیم ،یکی بالی تپه جنب باغ مرحوم کدخدا صیدجعفرجمالی ویکی درکنارزمین کشاورزی جوان هاشمی درچم ریال یا #چم_ردار وجوداشت که اثرآنها ازبین رفته...👇👇

نمایی زیبا از #تِک_تِکاو
عکاس: #روح_الله_گیلانی

✍ @CEYMARIAN
┈••✾•🌿🌺🌿•✾••

#تُک تُک آو
دامنه کبیرکوه در حوالی روستای ورکمره بخش ماژین ، دره شهر
بسیار زیباست 👌👌
@CEYMARIAN

#ارسالی
@ceymarian
به کانال دیارسیمره سری زده باشم ،پنداشتم که روا نباشد دست خالی ،برگ سبز تحفه درویشان است، چند سطری نوشتن تحفه معلمان ،امید است که مقبول و موجب طیب خاطر شود.
این بار می خواهم از اداب زن وزنخواهی در گذشته نه چندان دور دیار سیمره بگویم ، سرکه های چهل ساله همه خم گشته اند ویاد گذشته مرور زندگی ویاد تلخ وشیرینها است.وبرای جوانان امروزی اعم از اناث وذکور تازگی وشاید جالب بنظر برسد به هر صورت مراحل ا زدواج قدیم بدینصورت بو د .
۱- #سراجه_ا_گرتن:
واژه لکی است یعنی دیدن دختر وپسند کردن ان،ابتدا چند زن از نز دیکان داماد به خانه دختر می رفت ومحاسن وخصوصیات دختر مورد نظررا بر اورد می کردند وانها را به پدر پسر می گفتند دیگر عقیده پسر در رد ویا قبول چندان موثر نبو د .
۲- #کدخدایی:
مرحله بعد ازسر اجه گرتن کد خدای بو د دراین قسمت کار، داماد چند نفر رابه خانه پدر دخترمی فرستاد پدر ومادر دختر در همان لحظه یا بعد از مشورت با خویشا وندان نزدیک اعلام نظر می کردند . مثل کدخدای را به شما دادند یا ندادند در محا ور ات ویا مناقشات لکی و لری از همین لفظ و رسم کدخدایی گرفته شده است .
۳- #نواشیرینی:
بعد ا ز کد خدای بود. یعنی شیرینی جلوتر واین عبارت بو د از یک قاطر ، اسب ،گاو ،که در وهله اول که از طرف پدر داماد به خانه پدر دختر فرستاده می شد اگر طرفین هم ثروتمند بودند دوربین وتفنگ هم جز این شیرینی بشمار می امد
[ ] ۴- #تک_دس:
در این وهله شیرینی مختصری بوسیله چند زن از خانواده داماد وعروس خورده می شد وهیچ مراسم خاص در این قسمت انجام نمی گرفت این کار برای دختر وپسران کوچک و شش ماه تا ده ساله بو د که اگر خیلی کوچک ودر بدو تولد بودند نافه بر ونه هم می گفتند
[ ] ادامه دارد
[ ] بقلم #علی_آقایی
تاریخ و فرهنگ دره شهر
@CEYMARIAN