عصر دلفان

‍ ‍ "شوم توم"

بچّه که بودیم بارها در روزهای نرسیده به پاییزمی‌دیدیم که پدر"دارو برگ" کهنه را بررسی می‌کرد و با تیشه‌ی "گٌل دَمی" که تا آن هنگام با پارچه ‌ای بسته  شده بود، خیش کهنه را تیمار می‌کرد.در آن زمان "دار الرزنه" کار هرکسی نبود.او همه ی لوازم کار را وارسی می کرد "سیمکه ها وگلا"ازجمله ابزارهای مورد نیاز بودند که گلا می بایست هرساله توسط آهنگر #تیژ"می شد.

نسبت گلا به کٌره ی دار مانند نسبت کفش به پا بود وزمین توسط همین کفش آهنی دریده می شد. پدردراین مدّت آن قدردر فکر شخم پاییزه بود که شب هنگام هم از بیان آن خسته نمی‌شد .گاهی از نداشتن یک قاطردیگروگاه هم از نبودن کسی که سر چهارپایان را بکشد "وِروِیم"می‌کرد.به هر صورت ما می‌دیدیم که او از پیش"  #گنم_قلوونی" را در " #هور " بزرگی نگه می‌داشت و گاهی هم آن را در محل‌های دور دست " #چال" می‌کرد.

#چالگه محلی بود که مردم با مشورت چال‌های گندم و جو خود را درآن احداث می‌کردند و چال خود دیواری دایره‌ای شکل بود که با سنگ و گل تا حدود یک متر بالا می آوردند و برای جلوگیری از رخنه  آب  وموریانه کف آن را با کاه می‌پوشاندند و آنگاه آن را از گندم پر می‌کردند و پس از آن هم روی آن را ابتدا با کاه و سپس با کاه و گل می‌پوشاندند.
آن روزها از کود و ضد " #دغا "خبری نبود آنان از وزیدن باد شمال وحرکت اَبرها و برای درازمدت از روی بارش های پاییزی سال آینده را تشخیص می‌دادند.آنان اوّلین باران پاییزی را #پاییز_پله "می‌گفتند پله سّدی بر روی رودخانه بود که درتابستان برای انحراف آب آن جهت آبیاری شالیزار درست کرده بودند که در اولین باران پاییزی این سد فرو می‌ریخت که  به آن پاییز پله می‌گفتند.آنان پاییز پله خوب را یکی از نشانه‌های سال پرباران می‌دانستند...
در این بود که آن‌ها #حسن_گایار را بیشترمی طلبیدند و او را با گفتن
"حسن گایار-سربیار اٌ دیار"
را به یاری می خواستند. شوم و توم در آن زمان مصائب خود را در پیش روی داشت.ریشه‌های گیاهان هرز همانند" #لوسک" و " #کرف"و شب‌های متمادی در کوه ماندن و ده‌های دیگر از سختی‌های آن بود و سختی های دیگر هم این بود که تا آن‌ها  شخم زدن را به پایان می‌رساندند از بسیاری از کارها که بیشتر به کوچ و دامداری مربوط می‌شد عقب می‌افتادند.

آنان پس از چند باران، بسته به دوری یا نزدیکی کشت به سراغ آن می‌رفتند و چون باز می گشتند، می‌گفتند" #لیکا"لیکه روییدن و بالیدن محصول بود و پس از آن می‌گفتند : " ای توراس که گاه بِکری دِه" .آنان هر مدت یک وقت به کشت خود سر می زدند  تا زمان #زویرده"فرا می‌رسید و عاقبت آن محصول هم درو می‌شد اما خوشا به درو کردن با داس یا #کیشه" کردن با "پشته" نه #حوله" کردن  آن هم با بستن چندین قاطربرروی خرمن واز صبح تا غروب بر روی آن چرخیدن تا آن زمان که محصول" #تَرت"شود  لذا روز خرمن کوبی از سخترین کارهای کشاورزی بود و به همین خاطر شاعرمی گوید"کارهر بز نیست خرمن کوفتن-گاو نر می خواهد و مرد کهن" سپس پدران بیچاره‌ی ما می‌بایست آن را " #شن_یاری "کرده و آن همه کاه را از گندم جدا کنند.

این چرخه‌ی شوم توم هر ساله وجود داشت وهم اکنون که این کار صنعتی شده است بیشتر آن زحمت کشان به دیار حق شتافته اند و حاصل آن همه  سخت کوشی آنان ،ما و زندگی  امروزی ماست. باشد که با ذکر فاتحه‌ای قدردان زحمات آنان باشیم.



@asredelfan

پاییز واگیژَت دارَه مَکَنی
کُرتَه شِرّ إی وَر ژارَه مَکَنی

تُویلْ تازَه چُوکیا پارَه مَکَنی
ناخونِت ساروج خارَه مَکَنی

تو کلماکره لُرسونِت بِرد
پاییز آبروی زِمِسونِت بِرد

#عزیز_بیرانوند
#پاییز #شعر_لکی

@asredelfan

🔴 سال آبی خشک کشور با کاهش ۸۸/۵ میلی متر نسبت به نرمال بلندمدت

بنابر آخرین آمار، متوسط بارش کشور

◾️ از ابتدای سال زراعی تا کنون ۱۳۸/۷ م.م
◾️در مدت مشابه سال قبل ۲۸۳/۷ م.م
◾️ در دوره بلندمدت ۲۲۷/۸ م.م

است که این امر کاهش ۵۱/۱ درصدی نسبت به سال قبل و دوره بلندمدت ۳۹/۱ درصد را نشان می دهد.

💠🔸 #خشکسالی در تمامی استان‌های کشور مشهود است و اقسام خشکسالی از ضعیف تا متوسط و بسیار شدید در کشور وجود دارد.

◾️مدل‌های #اقلیمی نشان می دهد که در اکثر مناطق بارش در فصل #پاییز با تاخیر آغاز می‌شود و احتمالاً در ۲ ماهه ابتدای پاییز، بارش چندانی در اکثر مناطق کشور نداریم که این موضوع بر #کشت_دیم مناطق غرب و شمال‌غرب اثر گذار است.

🔟 ده رتبه خشک‌ترین استان‌های کشور (میلی‌متر):

🔸کرمانشاه ۲۵۰/۲-
🔸چهارمحال‌وبختیاری ۲۲۵/۵ -
🔸لرستان ۲۲۳/۱-
🔸گیلان ۱۷۵/۱-
🔸ایلام ۱۵۶/۸-
🔸کردستان ۱۵۶-
🔸گلستان ۱۵۱/۸
🔸فارس ۱۱۸/۹ -
🔸زنجان ۱۱۷/۴ -
🔸خورستان ۱۱۵/۹ -


@asredelfan

‼️ #کنکور_دلفان و #مسئولان

✍ کنکور آزمونی حساس است که امسال با وجود بیماری همه‌گیر کرونا حساسیتی مضاعف می‌یابد، اما گویا در دلفان برخی مسئولان این حساسیت را درک نکرده بودند، که نماینده شهرستان در جمله‌ای وضعیت حوزه‌های دلفان و سلسله را این‌گونه تشریح کرده: «متاسفانه ضعف زیرساختی و عدم‌رعایت پروتکل‌ها در برگزاری کنکور امسال دلفان کاملاً مشهود است».

⁉️ اگر صعف ساختاری و عدم‌رعایت پروتکل‌ها، واقعیت دارد، پرسشی که متبادر به ذهن می‌گردد این است که مسئولان مستقیم و دخیل در این امر از جمله فرماندار و روسای آموزش‌ و پرورش و شبکه بهداشت‌، #در_ماه‌های_قبل_چه_کرده‌اند که هنوز زیرساخت‌ها آماده نیست؟!

‼️ اگر زیرساخت‌ها آماده نبوده، چرا در فرصت چندماهه پیگیری نکرده‌اند❓و اگر پیگیری‌ای داشته‌اند، مستندات را منتشر کنند.

‼️ در حالی‌که حوزه‌های کنکور بیش از ده حوزه نیست، و مکان‌های مورد استفاده بهترین مدارس و سالن‌های شهر هستند، نتوانستند استانداردهای لازم را داشته باشند، در صورت بازگشایی مدارس وضعیت صدها مدرسه که تعداد زیادی از این مدارس #کانکسی، #مدارس_تخریبی و #کپری می‌باشند چگونه خواهد بود؟!

#پاییز_مدارس

@asredelfan

💥 افزایش تعرفه مشترکان پرمصرف #آب و #برق تا آخر پاییز

🔸 وزیر نیرو: افزایش تعرفه مشترکان پرمصرف آب و برق در دستورکار هیات وزیران قرار دارد و پیش‌بینی می‌شود، تا آخر فصل #پاییز این مصوبه نهایی و به مردم اطلاع‌رسانی شود.

@asredelfan

#سلامت

🔴 بچه های متولد #هر_فصل چه ویژگیهایی دارند و مستعد چه بیماریهایی هستند؟

✅ #بهار: متولدان بهار، بارداری سختی را پشت سر گذاشته‌اند. تابستان و تشدید ویار و تهوع، پاییز و آفتاب کم و بالاخره زمستان و محدودیت در تحرک، مانع دریافت بعضی از مواد لازم در جنین می‌شود. با وجود این بعد از تولد، این نوزادان بیشتر از دیگران می‌توانند از نور خورشید و گرمای هوا استفاده کنند. به جز این، متولدان بهار به خاطر قرار گرفتن در ابتدای سال، چند نکته مثبت و منفی قانونی و سنی هم دارند. بیشترین متولدان، مربوط به بهارند. بهاری ها نیمه دومی نیستند. پسران متولد بهار، فرصت بیشتری برای اعزام به سربازی دارند! فرصتی که متولدان اسفند بدجوری از آن محروم می‌مانند! ضمنا مادران نوزادان متولد بهار تا مدتی مشکلی برای پوشاندن لباس گرم به کودک ندارند. می‌توانید راحت لباس سبک تن نوزادتان کنید و از گرمای تابستان لذت ببرید. تا رسیدن پاییز و زمستان هم کودک‌تان آنقدر بزرگ شده که بشود برایش لباس گرم خرید. 6 ماهگی تا یک سالگی کودکان متولد بهار، در پاییز و زمستان میگذرد، بنابراین آن‌ها تنوع غذایی کمتری را در ابتدای سن غذای تکمیلی نسبت به متولدان پاییز دارند. این موضوع می‌تواند ذائقه این کودکان را از ابتدا محدود کند و در آینده نیز بدغذاتر از بقیه باشند.
✅ #تابستان: خوبی تابستانیها این است که مادر در اواخر بارداری از هوای خوب و نور کافی بهره میبرد و پس از تولد هم نور زیادی را دریافت میکند. کودکان تابستان قد بلندترند و تن سالم‌تری دارند. متولدان تابستان بیشتر با احتمال افسردگی فصلی در پاییز و زمستان مواجهند. آن‌ها به خاطر قرار گرفتن در معرض نور و آفتاب زیاد در ابتدای تولد و تشکیل سیستم عصبی بر اساس آن به گرما عادت کرده‌اند و احتمالا در آینده زودتر سرما میخورند و سرمایی اند. متولدان تابستان در معرض اختلالات گوارشی هستند. هم در 3 ماهه اول که گرما می‌تواند موجب آلودگی‌های گوارشی شود و هم در یک سالگی که کودک تازه به سن غذا خوردن رسیده، احتمال ابتلا به بیماری‌های شایع تابستان مثل اسهال خیلی زیاد است و ابتلا به این بیماری‌ها در کودکی می‌تواند سیستم گوارشی را ضعیف کند. متولدان تابستان از همه بیشتر عمر می‌کنند! در مدرسه از همه همکلاسی هایشان کوچک‌ترند. به همین دلیل اغلب در ابتدایی دچار افت تحصیلی می‌شوند(اما در دوره راهنمایی و دبیرستان میدرخشند) و در دوستی سخت گیرند.
✅ #پاییز: متولدان پاییز، اولین نیمه دومی‌ها هستند و ماه‌های ابتدای تولدشان همراه با نور کم و تنوع غذایی کم مادر است. از نظر طول عمر، متولدان پاییز بعد از تابستانی‌ها بیشترین طول عمر را دارند. کودکان دوست داشتنی پاییز در 4 ماه اول زندگی وزن‌گیری کمتری نسبت به متولدان فصل‌های دیگر دارند پس نگران نشوید. احتمالا کم‌نوری و تنوع غذایی کم برای دوران شیردهی مادر، دلایل این موضوع هستند. نی نی پرارین پاییزی‌ها معمولا در بزرگسالی آدم‌های شادتر و باحال تری هستند و هرگز دچار افسردگی نمی‌شوند. چون با شرایط سخت در 6 ماهه اول تولد دست و پنجه نرم کرده اند. متولدان پاییز اولین دوره نیمه دومی‌ها هستندو از تمام هم‌کلاسی‌های‌شان بزرگ‌ترند. پس اعتماد به نفس بالا دارند و معمولا سرگروه هستند.
✅ #زمستان: زمستانی ها نیمه دومی هستند. احتمالا حسابی گرمایی می‌شوند. کودکانی که در زمستان متولد شده‌اند، اواخر دوران بارداری مادر را در فصل‌های سرد سال تجربه کرده‌اند که در آن مادر از نور کافی خورشید محروم بوده است و به همین دلیل احتمال ابتلای آن‌ها به آسم، اوتیسم و حتی ام‌اس و آلرژی بیشتری دارند و باید دقت کرد. نی نی پرارین یک تحقیق گسترده در آمریکا نشان می‌دهد متولدان زمستان، بسیار باهوش و ایده آل گرا هستند و چون زیر بار هر کاری نمیروند ممکن است در آینده درآمد کمتری هم داشته باشند اما غرورشان را نابود نمیکنند. مادران کم‌سن و سال بچه‌های‌شان را بیشتر در زمستان به دنیا می‌آورند، برعکس مادران مسن‌تر بچه‌های‌شان در تابستان به دنیا می‌آیند. پسرتان اگر در زمستان به دنیا آمده باشد، کمترین مهلت را برای اعزام به سربازی دارد، چون باید با همه متولدان همان سال به سربازی برود.

تهیه و تنظیم #مهندس_آریایی

@asredelfan

#پاییز زیبا دلفان

📸 سامان مرادی

@asredelfan

🍁🍂#پاییز فصل تلالو رنگ‌های آتشین و خودنمایی دامن پر چین طبیعت در راهست.

🌼هرفصلی زیبایی‌های منحصر بفردی دارد

🌸از زیبایی های #پاییز لذت ببریم

@asredelfan