گلگشتی در صور خیال صائب ۴ نشاط دهر به زخم #ندامت آغشته است شراب خوردن ما #شیشه_خوردن است اینجا #صائب #شیشه_خوردن در گذشته‌ی ادب فارسی به‌جز دیوان #صائب به ندرت یا اصلا به اصطلاح شیشه خوردن برنمی‌خوریم. شیشه عموما به معنی جامی شیشه‌ای بوده که در آن می یا گلاب یا هر مایع دیگری می‌ریخته‌اند و به همین معنی در شعر شعرا به کار رفته است. شیشه‌گر و شیشه‌ساز نیز به کسانی گفته می‌شد که کارشان ساختن جام‌های شیشه‌ای بوده است. به نظر می‌رسد مراد صائب از خوردن شیشه، خوردن قطعه‌های شکسته‌ی شیشه است که به قول او، موجب ایجاد آسیب و خراش در جگر می‌شود و کنایتا به مفهوم #حسرت و #ندامت و ترکیباتی از این دست است. ترکیباتی چون «شیشه در جگر شکستن» نیز به مفهومی نزدیک به این به کار رفته است. در بیتی می فرماید: جگرخراش تر از شیشه است باده ی عشق بشوی دست ز جان لب برین پیاله گذار یا: نگاه تشنه.لبان شیشه در جگر شکند ازین سفال می ناب را دریغ مدار اما معنای بیت مورد نظر: نشاط دهر به زخم ندامت آغشته است شراب خوردن ما شیشه خوردن است اینجا شادمانی در زندگی دنیوی همواره با زخم حسرت و ندامت همراه است؛ همچنان که به ظاهر شراب می‌نوشیم اما درحقیقت خورده‌های شیشه است که می‌خوریم و نهایتا موجب #حسرت و #ندامتی #جگرسوز خواهد شد. شاید لازم نباشد تاکید کنم که خوردن شراب ساعاتی بعد یا روز بعد موجب سردرد ناشی از خمار می‌شود و گاه پشیمانی به دنبال دارد. صائب به این معنی نظر دارد. نظیری نیز بیت بی نظیری دارد که در آن می‌گوید شراب به اندازه‌ی پشیمانی می‌خورم: کنم نشاط به پیمانه‌ی میان دوری خورم شراب به اندازه‌ی پشیمانی ابیات زیر نمونه های دیگری است که صائب با این ترکیب و این مضمون ساخته است: چه خون که در جگرم می‌کند پشیمانی شراب‌خوردن من کم ز شیشه‌خوردن نیست و شاید به گونه‌یی دیگر این بیت: چون شیشه می‌خلد به دلم می ز جام زر تا آب خورده‌ام ز سفال شکستگی #دکتر_محمدعلی_شیوا @saebtabriziresearch @zhazh_o_vazh