مکتب نگارگری تبریز

✅ هنر جلوه زیباشناسانه یک معناست و نه صرفا صورت و سیمایی فاقد معنا.
ذات هنر ریشه در نورافکنی روح و شورانگیزی خیال دارد و از طیران و جولان روح ناآرام هنرمند در هزار بطن تودرتوی عالم اکبر (که آدمی خود تمثال اصغر آن است) سرچشمه می گیرد. تا توسن سرکش روح در دشت بی انتهای خیال به رقص درنیاید و روح انسان از کالبد خویش فرقت نگیرد، هیچ اثری خلق نمی شود، هیچ شعری در ستایش زیبایی سروده نمی شود و هیچ ردپایی از عروج روح انسان به مراتب روحانی و فوقانی وجود، که این عالم نظیر نازل آن است، بر پهنه عالم شکل نمی گیرد.
هنر بدون خیال هیچ است و خیال بدون حکمت، هیچ اندر هیچ.
✍دکتر حسن بلخاری قهری
_______________________

🖼نگاره " مجمع مرغان"، از نسخه منطق الطیر عطار نیشابوری، 1493م. ، واقع در کتابخانه بادلیان، دانشگاه اکسفورد

🔸مجمعی کردند مرغان جهان
آنچه بودند آشکارا و نهان

🔹پرواز خیال مطهر عطار نیشابوری از عروجگاه اندیشه حکمت زای درون خویش به عالم علوی جمال حق و بازنمایی تنزیل شده آن عالم مثال به شعر آهنگین مثنوی و نقوش رنگین "نگار"گری

#فلسفه_هنر
#عالم_مثال
#حسن_بلخاری_قهری
#عطار
#منطق_الطیر


@tabrizschoolofpersianpainting

ایزد که فلک به قبضه قدرت اوست
دادست ترا دو چیز و کآن هر دو نکوست

هم سیرت آنکه دوست داری کس را
هم صورت آنکه کس ترا دارد دوست
(رباعی از ابوسعید ابوالخیر)

🖼 نگاره " سروش " یا "فرشته ای در میان شاخه های گل " واقع در کتابخانه بریتانیا ، ۱۵۵۵ م.

🔹سُروش یکی از ایزدان باستانی ایران است که بر نظم جهان مراقبت دارد(ویکی پدیا).
از او به فرشته پیام آور نیز تعبیر شده است که در شاهنامه جایگاه ویژه ای دارد و چهارمین موجود شناخته شده در آین منظومه حماسی است. اما در میان عرفای شاعر، پیک‌ایزدی و حامل وحی و به تعبیری جبرئیل بوده و از آن به "هاتف غیب" نیز تعبیر می شود و گاها در اشعار بزرگانی چون حافظ استعاره از پیر و مرشد و عارف کامل و داننده‌ی اسرار یا همان "پیر می فروش" است:

تا نگردی آشْنا زین پرده رَمزی نشنوی
گوشِ نامحرم نباشد جایِ پیغامِ سروش

✍آدمین

@tabrizschoolofpersianpainting

دیده شکیبد ز تماشای باغ
بی گل و نسرین به سر آرَد دماغ

ور نبوَد بالش‌ِ آکنده پَر
خواب توان کرد خَزَف زیرِ سَر

ور نبوَد دلبرِ همخوابه پیش
دست توان کرد در آغوشِ خویش

وین شکمِ بی‌هنر‌ِ پیچ‌پیچ
صبر ندارد که بسازد به هیچ

( گلستان سعدی؛ باب سوم: در فضیلت قناعت، حکایت شماره ۲۸)

🖼 دیتیلی از اثر استاد جنید سلطانی ، نسخه دیوان خواجوی کرمانی، مکتب جلایری

@tabrizschoolofpersianpainting

🖼 نگاره " شاه عباس و جوان" دارای رقم محمد قاسم تبریزی ، به شیوه مکتب اصفهان، دوره صفوی ، واقع در موزه لوور ، فرانسه

متن کامل رقم استاد محمد قاسم تبریزی چنین است:

" هو

برآرد روزگارت از سه لب کام
لب یار و لب جوی و لب جام

بتاریخ یوم الجمعه، بیست چهارم جمادی الثانی
صورت و تحریر یافت

سنه ۱۰۳۶ ق

رقم‌ کمینه خاکسار
محمد قاسم
مصور "

@tabrizschoolofpersianpainting

🖼 تصویر کامل چهره و پرتره جوان در نگاره "شاه عباس و جوان" اثر محمد قاسم تبریزی که بصورت نمادین در افتتاحیه المپیک ۲۰۲۴ به نمایش درآمد

🔸آیا این چهره جوان، همانطور که برخی اعتقاد دارند ساقی شاه عباس بوده؟
🔹صرفنظر از مجادله ها و مباحث مختلف مبنی بر جنسیت این چهره و یا انتسابش به ترکمانان و... ،  آیا منظور نگارگر شخصیتی تیپیک از قشر خاصی بوده یا مصداقی هم در کار بوده است ؟
🔸آیا نگارگر به تاسی از متون ادبی، شمایی از " شاهد مجسم" را نقش زده؟
🔸 یا بمانند بسیاری از نگاره های مشابه ،  یک برداشت تمثیلی مدنظر بوده و حتی تاویلی از یک مفهوم مجرد در میان است؟!
🔹در نهایت ، منظور برگزار کنندگان المپیک از انتخاب این پرتره و نوع ارائه آن چه بوده است؟

🔻دیدگاه های خود در این موضوع را با ما در گروه ذیل کانال در میان بگذارید

@tabrizschoolofpersianpainting

✅ باز هم نگارگری ، باز هم نمایندگی فرهنگ و هنر ایران

📡 نیم پرتره ای از دوران صفوی بر رودخانه سن پاریس : اقتتاحیه المیپک ۲۰۲۴

در مراسم افتتاحیه المپیک ۲۰۲۴ پاریس ، یکی از المانهای به نمایش درآمده در طول رودخانه سن پاریس ، دیتیلی از نگاره " شاه عباس و جوان" اثر استاد محمد قاسم تبریزی بود که به عنوان بخشی از آثار شاخص هنری ملل و به عنوان طرحی نمادین و مفهومی به نمایش درآمد و بار دیگر این هنر نگارگری بود که به عنوان نماینده و معرف فرهنگ و هنر این سرزمین در بزرگترین آوردگاه جهانی بازشناسانده می شد.

زهی نگار نگار و زهی نگارگری

@tabrizschoolofpersianpainting

✅ دخترجوان با جامه فاخر و زربفت خود نشسته و بر پای راستش که به روی انبوهی از برگ‌ها قرار دارد حنا می گذارد. موضوع انتخاب شده توسط این هنرمند ناشناس بسیار نادر است و نشان دهنده علاقه روزافزون نقاشان این دوره صفوی، اواخر سده 10 خورشیدی در به تصویر کشیدن افراد و رویدادهای روزمره می باشد.

🔹 جویش و جستار در پیشینه و رویشگاه کشت و کار حنا سخت و دشوار است. شواهد چنین نشان میدهد انسانهای دوره نو سنگی  (هزاره هفتم پیش از میلاد) در کتل هیوک(در ترکیه فعلی) از حنا برای رنگ کردن دست و پایشان به هنگام برگزاری آیین ها و مراسمی که وابسته به الهه باروری بوده، استفاده می کردند. آشوریان، بابلیان، سومری ها، کنعانی ها و اوگاریت ها از نخستین مردمانی بودند که در روزگار باستان از حنا بهره می بردند.
✍عباس دمشهری
به نقل از : Persian painting

@tabrizschoolofpersianpainting

🖼 نگاره " بانویی در حال حنا گذاشتن" ، نگارگر ناشناس، اواخر سده ۱۶ میلادی، احتمالا اصفهان، دوره صفوی، ابعاد : ۳۶/۷ × ۲۲/۹ cm

🔹ابیات پیرامونی بدون ارتباط مضمونی با نقش تک چهره نگاره از شاهنامه هست

@tabrizschoolofpersianpainting

📗روجلد چاپ سوم کتاب هنر نگارگری ایران (1313-1896/751-1350)

مؤلفان: بزیل‌ویلیام رابینسون
ناشران: مولی، فیض دانش
مترجم: یعقوب آژند
زبان: فارسی
رده‌بندی دیویی: 709.55
سال چاپ: 1390
نوبت چاپ: 3
تیراژ: 1100 نسخه
تعداد صفحات: 166
قطع و نوع جلد: رقعی (شومیز)
شابک: 9789645996152

@tabrizschoolofpersianpainting

📌 نسخه pdf کتاب مرجع و ارزشمند هنر نگارگری ایران به ترجمه دکتر آژند_ نسخه چاپ اول

@tabrizschoolofpersianpainting

📚 کتابشناسی
۱۲_هنر نگارگری ایران

از سری کتابهای تاریخ هنر ایران؛ شماره ۱۱: هنر نگارگری ایران (1350 - 1896 / 751 - 1313)

مؤلف: بزیل‌ویلیام رابینسون
ناشر: مولی
مترجم: یعقوب آژند
زبان: فارسی
رده‌بندی دیویی: 709
سال چاپ: 1376
نوبت چاپ: 1
تیراژ: 1500 نسخه
تعداد صفحات: 176
قطع و نوع جلد: رقعی (شومیز)
شابک 10 رقمی:9645996155
شابک 13 رقمی: 9789645996152


@tabrizschoolofpersianpainting

تابلوی " سیمرغ " اثر استاد محمود فرشچیان، اقتباس از مثنوی منطق الطیر عطار نیشابوری
این اثر در سال 1393و با ابعاد 90×100 cm کشیده شده و تکنیک کار استفاده از اکرلیک میباشد
@tabrizschoolofpersianpainting

✅ ماجرای توبه عطار و آغاز تحول روحی وی از زبان مولانا عبدالرحمن جامی

گویند سبب توبه ی عطار آن بود که روزی در دکان عطاری مشغول و مشعوف به مطالعه بود.
درویشی به آنجا رسید و چند بار " الله " گفت، وی به خدمت درویش نپرداخت.

درویش گفت:
" ای خواجه تو چگونه خواهی مرد ؟ "

عطار گفت :
"چنانکه تو خواهی مرد! "

درویش گفت :
" تو هم چون من توانی مرد ؟ "

عطار گفت :
" بلی "

درویش کاسه ای چوبین داشت ، زیر سر نهاد و گفت:
" الله"
و جان داد .

حال عطار دگرگون شد و دکان بر هم زد و به این طریقت در آمد.

@tabrizschoolofpersianpainting

✅ شرح سعدی از حال باغ و بوستان در فروردین ماه

وقت آنست که داماد گل از حجلهٔ غیب
به در آید که درختان همه کردند نثار

آدمی‌زاده اگر در طرب آید نه عجب
سرو در باغ به رقص آمده و بید و چنار

باش تا غنچهٔ سیراب دهن باز کند
بامداد‌ان چو سر نافهٔ آهوی تتار

مژدگانی که گل از غنچه برون می‌آید
صد هزار اقچه بریزند درختان بهار

باد گیسوی درختان چمن شانه کند
بوی نسرین و قرنفل بدمد در اقطار

ژاله بر لاله فرود آمده نزدیک سحر
راست چون عارض گل‌بوی عرق کردهٔ یار

باد بوی سمن آورد و گل و نرگس و بید
در دکان به چه رونق بگشاید عطار‌؟

خیری و خطمی و نیلوفر و بستان افروز
نقش‌هایی که درو خیره بماند ابصار

ارغوان ریخته بر دکه خضراء چمن
همچنان‌ست که بر تختهٔ دیبا دینار

🔹و در ادامه چه دلربا این زیبایی ها را به شگفتی های بیشتر ماه نیسان و اردیبهشت وعده می دهد:

این هنوز اول آزار جهان‌افروزست
باش تا خیمه زند دولت نیسان و ایار

🖼 دیتیلی از یک نگاره از مرقع گلشن واقع در کاخ _ موزه سعدآباد تهران

@tabrizschoolofpersianpainting

خیز و غنیمت شمار جنبش باد ربیع
ناله موزون مرغ بوی خوش لاله زار

برگ درختان سبز پیش خداوند هوش
هر ورقی دفتریست معرفت کردگار

روز بهارست خیز تا به تماشا رویم
تکیه بر ایام نیست تا دگر آید بهار
(سعدی)

🖼دیتیلی از نگاره " سلطان حسین میرزا در باغ" اثر استاد کمال الدین بهزاد، برگی از مرقع گلشن ، واقع در کاخ موزه گلستان ، تهران

✅ آدمی نیست که عاشق نشود وقت بهار
هر گیاهی که به نوروز نجنبد ، حطب است


@tabrizschoolofpersianpainting

✅ باسلام و عرض تبریک و شادباش ایام نوروز خدمت همه عزیزان همراه

بسیار خرسندم که سال نوی دیگری را در همراهی شما عزیزان جان، آغاز نموده ایم و انشاا... که در کنار شما و به همت همه دوستان همچنان بر همان عهدی خواهیم ماند که حدود ۷ سال قبل بسته ایم.

علیرغم همه مشکلاتی که گریبانگیر عموم مردم میهنم بوده و بنده کمترین نیز به نوعی خاصی مواجه هستم اما حضور فعال و دلگرم کننده شما عزیزان مانع از توقف فعالیت کانال به مانند بسیاری از کانال های عمومی شده است، فلذا خدمت بی منت و بدون چشمداشت را توفیقی الهی بر خود میدانم، باشد که ذخیره آخرت و چراغ حیاتم باشد.

عزیزان دل، بمنظور ارتباط با آدمین علاوه بر آیدی بنده که ذیلا می آید، می توانند نقطه نظرات و نکات علمی و تحقیقی خود در مورد هر مطلب و عکس را در باکس زیر هر پست اعلام بفرمایند ضمن آنکه از طریق همان باکس زیر پست ها، باعضویت در " گروه ذیل مکتب نگارگری تبریز" با دیگر اعضای فرهیخته کانال در موضوع هنر نگارگری مباحثه علمی داشته و یا هرگونه درخواست ارسال محتوای خاص از آدمین را مطرح نمایند تا در صورت امکان همانجا نیز دریافت کنند. ایامتان بکام

آدمین: محمودی نژادی
@Mmn_tab51

سخن گوی دهقان چه گوید نخست
که نامی بزرگی به گیتی که جست

که بود آنکه دیهیم بر سر نهاد
ندارد کس آن روزگاران به یاد ...

پژوهندهٔ نامهٔ باستان
که از پهلوانان زند داستان

چنین گفت کآیین تخت و کلاه
کیومرث آورد و او بود شاه

چو آمد به برج حمل آفتاب
جهان گشت با فر و آیین و آب

بتابید ازآن سان ز برج بره
که گیتی جوان گشت ازآن یکسره

کیومرث شد بر جهان کدخدای
نخستین به کوه اندرون ساخت جای

🖼 نگاره " به تخت شاهی نشستن کیومرث" ، برگی از شاهنامه واقع در مجموعه خصوصی دیوید ، کپنهاگن

@tabrizschoolofpersianpainting

✅ نوروز و آغاز نگارش تاریخ و مفهوم فروردین از نگاه حکیم عمرخیام در کتاب نوروز نامه ایشان

درین کتاب که بیان کرده آمد در کشف حقیقت نوروز که بنزدیک ملوک عجم کدام روز بوده است و کدام پادشاه نهاده است و چرا بزرگ داشته اند آن را و دیگر آیین پادشاهان و سیرت ایشان در هر کاری مختصر کرده آید ان شاء الله تعالی

🔸اما سبب نهادن نوروز آن بوده است که چون بدانستند که آفتاب را دو دور بود یکی آنک هر سیصد و شصت و پنج روز و ربعی از شبانروز باول دقیقه حمل باز آید بهمان وقت و روز که رفته بود بدین دقیقه نتواند آمدن، چه هر سال از مدت همی کم شود، و چون جمشید آن روز را دریافت نوروز نام نهاد و جشن آیین آورد، و پس از آن پادشاهان و دیگر مردمان بدو اقتدا کردند، و قصه آن چنانست که چون گیومرت اول از ملوک عجم بپادشاهی بنشست خواست که ایام سال و ماه را نام نهد و تاریخ سازد تا مردمان آن را بدانند، بنگریست که آن روز بامداد آفتاب باول دقیقه حمل آمد، موبدان عجم را گرد کرد و بفرمود که تاریخ ازینجا آغاز کنند، موبدان جمع آمدند و تاریخ نهادند...

🔹بفرمان ایزد تعالی حالهای عالم دیگرگون گشت، و چیزها، نو بدید آمد، مانند آنک در خورد عالم و گردش بود، چون آن وقت را دریافتند ملکان عجم، از بهر بزرگ داشت آفتاب را و از بهر آنکه هر کس این روز را در نتوانستندی یافت نشان کردند، و این روز را جشن ساختند، و عالمیان را خبر دادند تا همگنان آن را بدانند و آن تاریخ را نگاه دارند، و چنین گویند که چون گیومرت این روز را آغاز تارخی کرد هر سال آفتاب را (و چون یک دور آفتاب بگشت در مدت سیصد)و)شصت و پنج روز) بدوانزده قسمت کرد هر بخشی سی روز، و هر یکی را از آن نامی نهاد و بفریشته ای باز بست از آن دوانزده فرشته که ایزد تبارک و تعالی ایشان را بر عالم گماشته است، پس آنگاه دور بزرگ را که سیصد و شصت و پنج روز و ربعی از شبانروزیست سال بزرگ نام کرد و بچهار قسم کرد، چون چهار قسم ازین سال بزرگ بگذرد نوروز بزرگ و نوگشتن احوال عالم باشد، و بر پادشاهان واجبست آیین و رسم ملوک بجای آوردن از بهر مبارکی و از بهر تاریخ را و خرمی کردن باول سال، هر که روز نوروز جشن کند و بخرمی پیوندد تا نوروز دیگر عمر در شادی و خرمی گذارد، و این تجربت حکما از برای پادشاهان کرده اند:

🔸فروردین ماه، بزبان پهلوی است، معنیش چنان باشد که این آن ماهست که آغاز رستن نبات در وی باشد، و این ماه مر برج حمل راست که سر تا سر وی آفتاب اندرین برج باشد

منبع: نوروز نامه خیام، مقدمه ؛ در آغاز کتاب

@tabrizschoolofpersianpainting