هر روز یک مطلب در مورد تالشان امروز  پیشینه ادبیات آذری، تاتی و تالشی قسمت دوازدهم تات و تالش در طول دو دهه ی ۸۰ ،۹۰ ،در باره ی تالش ،کتب و مقالات فراوانی نوشته و منتشر شده است . اکنون عموما می دانند که تالشان یک قوم مسنجم اند که در یک حوزه ی جغرافیایی مشخص  واقع در جنوب غربی دریای کاسپین سکونت دارند و. به  گویش های مختلف یک زبان سخن می گویند . از زمان عقد پیمان ننگین ترکمنچای (۱۸۲۸ میلادی ) منطقه قومی تالش دو نیمه شد و نیمه شمالی آن شامل ولایات آستارا ، لنکران ،لریک ، جلیل آباد ، ماسللی و مغان شرقی  به اشغال روس در آمد . این قوم بازمانده ی مردمی است که در زمان باستان نام و آوازه ای بلند  داشتند و در  منابع یونانی از آنان به نام کادوس ها یاد شده است . اما جماعتی که امروز خود را تات می نامند مشخصات دیگری دارند ،تا جایی که تات ها را با معیارهای علوم اجتماعی نمی توان یک قوم خواند  و گویش های مختلفی هم که به آن سخن می گویند در چهار چوب یک زبان قرار نمی گیرد . چنانکه پیشتر آمد  تات نامی است که به بخش گسترده ای از جامعه ایران بزرگ اطلاق  شده است ،تات ها نه یک قوم اند ،نه یک طایفه و نه یک ایل ،بلکه  جماعات مختلفی از ایرانی زبانان هستند که اطلس پراکندگی آنها از داغستان و شیروان و آذربایجان و قزوین و زنجان و سمنان و خراسان را در بر می گیرد . زبانی که جماعات موسوم به تات به آن سخن می گویند آنچنان متنوع و متفاوت از همند که با وجود ایرانی بودن و وجوه اشتراک فراوانی که جابجا با هم پیدا می‌کنند گویش‌های یک زبان به شما نمی‌آیند . به طور مثال لهجه که تات های  بخش جرگلان از توابع بجنورد و برخی روستاها خط مرزی ترکمنستان با آن سخن می‌گویند با لهجه تات های  تاکستان و بویین زهرا از یک طرف و با تاتی اطراف مرند و خلخال از طرف دیگر ،همه این‌ها با تاتی قفقاز همان قدر متفاوتند که هر یک از این‌ها آن تفاوت را با فارسی و کردی دارند. از این رو نام تات با منشا قومی و زبانی این بخش از جامعه ایرانی ارتباطی ندارند و بی‌تردید در گذشته‌های دور نام‌های دیگری داشته و در ترکیب قومی و زبانی مختلفی قرار داشته اند . چنان که پیشتر آمد تات نامی است که در سده های میانه اسلامی و مشخصا  از زمان ورود ترکان به ایران بر جماعات ایرانی زبان نهاده شده است .به سبب اینکه آن جماعات ،زبان و گویش مختلفی داشتند . نام تات بیانگر هویت زبانی واحد همه گویش های تاتی نیست  ، آن  گویش ها از نگاه زبان شناسی با هم تفاوت دارند و در چهارچوب یک زبان قابل جمع نیستند . اینجاست که در هر بررسی کلی زبان و ادبیات تات ،باید مرز بین تاتی آذربایجان ،اراک ،قزوین،سمنان،و خراسان مشخص شود . پایان قسمت دوازدهم منبع کتاب سفینه پهلوی صفحه ۱۸,۱۹ نویسنده استاد زنده یاد دکتر علی عبدلی انتخاب متن گروه تالشه خله مجید نعمتی سیاهمزگی 🌺کانال تالشستان🌺اولین کانال تلگرامی تالشان،از آبان 1394 با شما @taaleshestan