کندوکاوی درباره سرچشمه‌های نگاه عرفانی شاه اسماعیل همانطور که پیشتر اشاره کردیم "دیوان خطائی" بناگاه از آسمان بر روی زمینِ جامعه ایران فرود نیامده است بل مفاهیم و تصورات و استعارات موجود در دیوان خطائی بخشی از طریقت صفویه می‌باشد که خود جزیی از سنت قویم تصوف و مبتنی بر مفاهیم عرفان ‌و حکمت در شرق و جهان اسلام و ایران می‌باشد. البته هنگامیکه از مفاهیم عرفانی در سنت پیشا-اسلامی در ایران سخن می‌گوییم یا به مباحث حِکمی در شرق و گنوسی در جهان به صورت عام اشاره می‌کنیم باید در نظر داشته باشیم که ارتباط این مفاهیم عام گنوسی و حکمی و عرفانی با تصوف در جهان اسلام و سنت شیعی و طریقت صفویه به صورت "خطی" نباید تلقی گردد بل ما با صور پیچیده مناسبات روبرو هستیم که نیازمند تفسیر و تاویل و تدقیق می‌باشند. سیر مطالعاتی پس از تدبر در باب "خیال" و "وجود" و "تفکر انتولوژیک" در نگاه هایدگز ما را به تسبت مانویت و تصوف رساند تا مبتنی بر آن بتوانیم سرچشمه‌های "سنت خطائی" را مورد بازخوانی قرار دهیم. سیدجواد میری #تفکر_ذوقی #شاه_اسماعیل @seyedjavadmiri