#زنان_افغانستانی در ایران؛ در منگنه قوانین زن ستیز ایران و کابوس طالبان
22 جولای 2020
✍الهه امانی
جهان در قرن بیست و یکم به طور فزایندهای شاهد آن است که انسانها خواسته و یا با تحمیل شرایط ناخواسته وطنشان را ترک میکنند. بر اساس پروژهی تحقیقی که بنیاد جمعیت و توسعه برلین در سال ۲۰۱۹ منتشر کرد حدود ده درصد از جمعیت جهان تمایل دارند تا وطنشان را ترک کرده و در جای دیگری مستقر شوند. تعمیق شکاف فقر و ثروت در کشورهای جهان و همچنین تعمیق شکاف بین آن چه اصطلاحاً کشورهای شمال و جنوب گفته میشوند، ناامنی محیط زیست، جنگها، عدم امنیت اجتماعی و سیاسی و دلایل دیگر سبب شده که امروز ۷۰٫۸ میلیون نفر در جهان خانه و کاشانهی خود را اختیاری و یا بر اثر فشارهای وارده از جانب دولتها، ترک کنند. از این تعداد در پایان سال ۲۰۱۸ سی میلیون پناهجو بودند که نیمی از آنان را افراد زیر ۱۸ سال یعنی کودکان تشکیل میدهند. از این رو اگر جمعیت
زنان پناهجو را به کودکان بیفزاییم ۷۰ الی ۷۵ درصد پناهجویان جهان را
زنان و کودکان تشکیل میدهند.
۸۰ درصد پناهجویان در کشورهای مجاور خود زندگی میکنند. ایران پس از پاکستان بیشترین تعداد
افغانستانیها را داشته و بر اساس گزارش کمیساریای عالی حقوق پناهندگان یک و نیم تا دو میلیون
افغانستانی در ایران بهسر میبرند اما وزیر خارجه افغانستان در خرداد ۹۷ این تعداد را دو میلیون و ۴۰۰ هزار نفر برآورد کرده که بیش از یک میلیون آنها «فاقد هر گونه مدرک قانونی و هویت فردی» هستند. به عبارتی بیش از یک میلیون نفر در دو سال گذشته از حق زندگی محروم بودهاند. اکثر
افغانستانیهای ساکن ایران از قوم هزاره که یکی از اقلیتهای قومی افغانستان است، هستند. هزارهها ۲۰ درصد جمعیت افغانستان را تشکیل میدهند و قدرت سیاسی چندانی هم ندارند. هزارهها شیعه هستند و ترک وطن به قصد ایران برای آنان به دلایل مذهبی امیدی به همراه داشت. نخستین موج
افغانستانیهای مهاجر و پنانده در ایران بعد از حضور نظامی شوروی در افغانستان صورت گرفت. از این رو
افغانستانیهای مهاجر و پناهجو در ایران متجاوز از چهار دهه است که در ایران ساکن بوده و بسیاری از
افغانستانیها در ایران به دنیا آمده و بزرگ شدهاند.
رفتار دولت ایران با
افغانستانیهای مقیم ایران در خلال چهار دهه گذشته مورد انتقاد نهادهای حقوق بشری بوده است.
زنان و مردان
افغانستانی عمدتاً در بخش غیر رسمی اقتصاد ایران حضور دارند، با دستمزدهای پایین، کارهای نیمهوقت و موقتی، در کنار تحقیر، توهین و ملالآورترین برخوردها بهویژه با آنان که فاقد مدارک قانونی هستند.
مهاجران در واقع بخش فرودست و یا «زیرطبقه» جامعهی ایران را تشکیل میدهند.
زنان افغانستانی در کنار مردان، نه تنها حقوقشان به دلیل پناهجویی نقض میشود با تکیه بر تئوری تقاطعی یا میانبرشی به دلیل زن بودن نیز لایههای مضاعفی از ستم و استثمار را به لحاظ جنسی و جنسیتی تجربه میکنند.
بر اساس کنوانسیون حقوق پناهجویان در سال ۱۹۵۱ از حقوق زیر برخوردارند:
۱- حق اخراجنشدن به استثنای شرایط خاص ماده ۳۱
۲- حق مجازاتنشدن به خاطر ورود غیرقانونی به کشورهای امضاکننده کنوانسیون ژنو (ماده ۳۱)
۳- حق کار (ماده ۱۷ تا ۱۹)
۴- حق سرپناه (ماده ۲۱)
۵- حق تحصیل (ماده ۲۲)
۶- استفاده از امکانات و کمهای عمومی (ماده ۲۳)
۷- حق آزادی دین (ماده ۴)
۸- حق دسترسی به محکمه (ماده ۱۶)
۹- حق جابجایی آزادانه در قلمرو کشور میزبان (ماده ۲۶)
۱۰- حق داشتن مدارک هویت و اسناد سفر (ماده ۲۷ و ۲۸)
ادامه ور آدرس زیر
https://www.peace-mark.org/111-11