زن و جامعه (زن کارگر)

#تاریخ


(از اواخر سلسله قاجار تا سال 1357)
#حافظه_تاريخي
#فصل_يکم

#نگاهي_کوتاه_به_عصر_قاجار

#جنبش_زنان_در_عصر_قاجار_و_پهلوي

     اما با ظهور انقلاب مشروطيت، نسبت به گذشته، تا اندازه کمي، مدافعان ناآگاهي و عقب مانده‌گي، کمي عقب نشيني کردند:
      «در تربيت بنات و دوشيزه‌گان وطن بکوشيم و به آن‌ها لباس علم و هنر بپوشيم، چه تا دخترها عالم نشوند، پسرها به خوبي تربيت نخواهند شد. »( ناظم‌الاسلام کرماني،  تاريخ بيداري ايرانيان... ج 1 ص 4)

      گروهي از زنان خطاب به مخالفين مدارس دخترانه نوشتند که:
      «...آخر ما جماعت اناثيه مظلوم ايران مگر از نوع شما نبوده و در حقوق نوعيه با شما شريک نيستيم؟ مگر ما بيچاره‌گان در رديف انسان‌هاي عالم به شمار نمي‌آييم و در جرگه حيوانات باركش بايد محسوب باشيم؟ از شما انصاف مي‌خواهيم تا كي ما بايد از فرمان طَلَبُ العِلمِ فَريضَةٌ عَلى كُلِّ مُسلِمٍ و مُسلِمَةٍ خارج باشيم؟...»( روزنامه‌ي مساوات، 2 فروردين 1287، شماره 18 ص 6)
      سيدعلي شوشتري:
      «واي به حال مملکتي که در آن مدرسه دخترانه تأسيس شود.»( پيشگامان فرهنگ گيلان، سيدابراهيم مروجي...ج اول.ص275)

      آيت‌الله نائيني که گويا از هواداران مشروطه بوده فتوايي از او در اسناد آرشيو کتابخانه ملي، هست که در آن کليه مدارس جديد را کارخانه‌هاي بي‌ديني مي‌داند و مي‌نويسد:

      «...مکاتب و مدارسي که با دراج مباني طبيعي مذهبان در اصول تعليمات، تخم بي‌ديني و لامذهبي را در ضمائر ساده ابنا مسلمين کاشته...و علي هذا بردن اطفال بي‌گناه که مواهب و ودايع الهي‌اند به چنين کارخانه‌هاي بي‌ديني و اعانت و ترويج آن‌ها باي وجه کان و صرف يک درهم مال بر آن‌ها از اعظم کبائر و محرمات و تيشه زدن به ريشه اسلام است...» اين سند مربوط به 1302 خورشيدي است.

به قول هايده مغيثي، استاد ممتاز بازنشسته و پژوهشگر ارشد مطالعات زنان و جامعه‌شناسي در دانشگاه يورك در تورنتو کانادا، «به‌رغم گذشت يک صد سال تحولات ساختاري اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي در ايران، زنان ايران در پايان قرن هنوز همان خواسته‌هايي را دارند، که در آغاز قرن براي دسترسي به آن‌ها آغاز به مبارزه کردند. اين واقعيت شايد بيانِ ضرورت تلاش براي به انجام رساندن روند تجدد باشد که يک قرن پيش آغاز شد و ناتمام ماند.»

به نوشته‌ي خانم مغيثي « در دوران قاجار زنان گاه همراه مردان، گاه بدون آنان، اما تقريباً پيوسته با تأييد مردان، در شورش‌گري‌هاي عمدتاً اقتصادي مربوط به کمبود نان، افزايش ماليات‌ها و تعدي حکومتيان فعالانه شرکت داشتند. اما زنان شورشي نه آگاهي و خواسته‌هاي برابري‌طلبانه‌ي جنسيتي داشتند و نه با توجه به محروميت اقتصادي و اجتماعي‌شان مي‌توانستند به آگاهي و فعاليت جنسيت-محورکه مستلزم حدي از فراغت از نان و آب روزانه است، دست يابند. پس از مشروطيت است که براي نخستين بار زنان فعال در تشکيلات کوچک، مسئله‌ي برابري جنسيتي را مطرح ¬کردند و بر ضرورت اصلاحات حقوقي و اجتماعي براي بهبود کيفيت زندگي زنان تکيه نمودند.»( https://wp.me/p2GDHh-4BE)

همان‌طور که قبلا" اشاره کرده‌ايم شکل‌گيري انقلاب مشروطيت علاوه بر عوامل داخلي، تحت تاثير انقلاب‌هاي قرن هجده و نوزده و بيست اروپا شکل گرفت که برابري حقوقي زن و مرد در برابر قانون يکي از خواسته‌هاي اصلي آن بود. به نوشته خانم هايده مغيثي «تأثير انقلاب بلشويکي در روسيه در ۱۹۱۷/۱۲۹۵ خورشيدي و اعلام برابري حقوق زن و مرد در زنده‌گي اجتماعي، اقتصادي و سياسي به‌عنوان نخستين اقدامات دولت نوبنياد شوروي [مي‌توان] نام برد و به‌خصوص فرمان‌هاي متعددي که با هدف آزادي زنان درجمهوري‌هاي آسيايي شوروي صادر شد.
ادامه دارد ...

#تاریخ


(از اواخر سلسله قاجار تا سال 1357)
#حافظه_تاريخي
#فصل_يکم

#نگاهي_کوتاه_به_عصر_قاجار

#جنبش_زنان_در_عصر_قاجار_و_پهلوي

     اما با ظهور انقلاب مشروطيت، نسبت به گذشته، تا اندازه کمي، مدافعان ناآگاهي و عقب مانده‌گي، کمي عقب نشيني کردند:
      «در تربيت بنات و دوشيزه‌گان وطن بکوشيم و به آن‌ها لباس علم و هنر بپوشيم، چه تا دخترها عالم نشوند، پسرها به خوبي تربيت نخواهند شد. »( ناظم‌الاسلام کرماني،  تاريخ بيداري ايرانيان... ج 1 ص 4)

      گروهي از زنان خطاب به مخالفين مدارس دخترانه نوشتند که:
      «...آخر ما جماعت اناثيه مظلوم ايران مگر از نوع شما نبوده و در حقوق نوعيه با شما شريک نيستيم؟ مگر ما بيچاره‌گان در رديف انسان‌هاي عالم به شمار نمي‌آييم و در جرگه حيوانات باركش بايد محسوب باشيم؟ از شما انصاف مي‌خواهيم تا كي ما بايد از فرمان طَلَبُ العِلمِ فَريضَةٌ عَلى كُلِّ مُسلِمٍ و مُسلِمَةٍ خارج باشيم؟...»( روزنامه‌ي مساوات، 2 فروردين 1287، شماره 18 ص 6)
      سيدعلي شوشتري:
      «واي به حال مملکتي که در آن مدرسه دخترانه تأسيس شود.»( پيشگامان فرهنگ گيلان، سيدابراهيم مروجي...ج اول.ص275)

      آيت‌الله نائيني که گويا از هواداران مشروطه بوده فتوايي از او در اسناد آرشيو کتابخانه ملي، هست که در آن کليه مدارس جديد را کارخانه‌هاي بي‌ديني مي‌داند و مي‌نويسد:

      «...مکاتب و مدارسي که با دراج مباني طبيعي مذهبان در اصول تعليمات، تخم بي‌ديني و لامذهبي را در ضمائر ساده ابنا مسلمين کاشته...و علي هذا بردن اطفال بي‌گناه که مواهب و ودايع الهي‌اند به چنين کارخانه‌هاي بي‌ديني و اعانت و ترويج آن‌ها باي وجه کان و صرف يک درهم مال بر آن‌ها از اعظم کبائر و محرمات و تيشه زدن به ريشه اسلام است...» اين سند مربوط به 1302 خورشيدي است.

به قول هايده مغيثي، استاد ممتاز بازنشسته و پژوهشگر ارشد مطالعات زنان و جامعه‌شناسي در دانشگاه يورك در تورنتو کانادا، «به‌رغم گذشت يک صد سال تحولات ساختاري اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي در ايران، زنان ايران در پايان قرن هنوز همان خواسته‌هايي را دارند، که در آغاز قرن براي دسترسي به آن‌ها آغاز به مبارزه کردند. اين واقعيت شايد بيانِ ضرورت تلاش براي به انجام رساندن روند تجدد باشد که يک قرن پيش آغاز شد و ناتمام ماند.»

به نوشته‌ي خانم مغيثي « در دوران قاجار زنان گاه همراه مردان، گاه بدون آنان، اما تقريباً پيوسته با تأييد مردان، در شورش‌گري‌هاي عمدتاً اقتصادي مربوط به کمبود نان، افزايش ماليات‌ها و تعدي حکومتيان فعالانه شرکت داشتند. اما زنان شورشي نه آگاهي و خواسته‌هاي برابري‌طلبانه‌ي جنسيتي داشتند و نه با توجه به محروميت اقتصادي و اجتماعي‌شان مي‌توانستند به آگاهي و فعاليت جنسيت-محورکه مستلزم حدي از فراغت از نان و آب روزانه است، دست يابند. پس از مشروطيت است که براي نخستين بار زنان فعال در تشکيلات کوچک، مسئله‌ي برابري جنسيتي را مطرح ¬کردند و بر ضرورت اصلاحات حقوقي و اجتماعي براي بهبود کيفيت زندگي زنان تکيه نمودند.»( https://wp.me/p2GDHh-4BE)

همان‌طور که قبلا" اشاره کرده‌ايم شکل‌گيري انقلاب مشروطيت علاوه بر عوامل داخلي، تحت تاثير انقلاب‌هاي قرن هجده و نوزده و بيست اروپا شکل گرفت که برابري حقوقي زن و مرد در برابر قانون يکي از خواسته‌هاي اصلي آن بود. به نوشته خانم هايده مغيثي «تأثير انقلاب بلشويکي در روسيه در ۱۹۱۷/۱۲۹۵ خورشيدي و اعلام برابري حقوق زن و مرد در زنده‌گي اجتماعي، اقتصادي و سياسي به‌عنوان نخستين اقدامات دولت نوبنياد شوروي [مي‌توان] نام برد و به‌خصوص فرمان‌هاي متعددي که با هدف آزادي زنان درجمهوري‌هاي آسيايي شوروي صادر شد.
ادامه دارد ...

#حافظه_تاريخي

احمد کسروی و مسئله حقوق زنان

یکی از مردان سکولار، منتقد روحانیت و در عین حال سنتی در رابطه با حقوق زن، مورخ نامدار #احمد_کسروی بود. او در سال ۱۳۲۳ شمسی در جزوه‌ای تحت‌عنوان «خواهران و دختران ما» ، در انتقاد از حجاب به‌عنوان سنتی پیشااسلامی که در جوامع اسلامی رواج یافته - می‌نویسد که این سنت اشرافی پیش از اسلام اعتقادات و اعمال خرافی را در میان زنان شیوع داده و افق دید آنها را نسبت به مسائل خانه و خانواده محدود ساخته. با این حال، با آنکه کسروی در مخالفت با حجاب و چندهمسری با زنان همراه بود، اما دیدگاه بسیار محافظه‌کارانه و جنسیت‌گرایی درباره‌ی ورود آنان به سیاست، حرفه‌ی قضا و حتی خدمت در دولت داشت. او بر این باور بود که خدا زن و مرد را برای وظائف متفاوتی خلق کرده و کار خارج از خانه کار زن نیست. زنان حتی نباید وارد آموزش مباحث فلسفی شوند.
او مشخصا زنانی را که به قول او صبحِ سحر به طرف اداره می‌دوند، مورد انتقاد قرار می‌دهد و می‌گوید: «مگر شما کار و زندگی و وظیفه‌ی نگهداری از شوهر و بچه‌تان را ندارید؟»
به‌ نظر کسروی طبیعت، زن را برای زائیدن و پرورش فرزند خلق کرده. مرد به لباس تمیز و غذا احتیاج دارد.
کسروی به دانش آموختن و مشارکت کردن زنان در فعالیت‌های سیاسی در راه اهداف ملی (مردان) معتقد بود، اما هواداران حق‌رأی زنان را مورد انتقاد قرار می‌داد که «نغمه ناموزون ساز می‌کنند.»
او همچنین زنانِ "آزادشده" را به‌خاطر زیاده‌روی در مصرف لوازم آرایش و لباس و رفتار نامناسب در میهمانی‌ها و مجالس رقص سرزنش می‌کرد. در حال و هوای سال‌های ۱۳۲۰ در این گفته‌ها کم‌ترین حسن‌نیتی وجود نداشت.

🖍 هایده مغیثی
#حقوق_زنان
#ستم_جنسیتی
#ستم_طبقاتی
#جنبش_زنان
#علیه_سرکوب
#علیه_اعدام
@zan_j

از :آموختن

https://youtu.be/fHN0RLhh8a8

On the anniversary of the massacre of political prisoners in Iran by the Islamic Republic in the summer of 1988, we dedicate this work to all who stand up for humanity, empathy, solidarity, integrity, and freedom.
In memory of Reza Ghoreyshi, who was executed on August 31, 1988, in Gohardash prison. This was his favorite song.

در سالگرد قتل عام زندانیان سیاسی در ایران به دست جمهوری اسلامی در تابستان ۱۳۶۷، این اثر را تقدیم می کنیم به تمامی آنانی که برای انسانیت، همدلی، همبستگی، یکرنگی، و آزادی می ایستند.
به یاد رضا قریشی که در ۹ شهریور ۱۳۶۷ در زندان گوهردشت به دار آویخته شد. این ترانه، ترانه ی محبوب او بود.
#عطیه_قریشی
#khavaran
#freedom
#1988massacre
#freeiran

#خاوران
#آزادی
#قتل_عام_۱۳۶۷
#حافظه_تاریخی

https://youtu.be/fHN0RLhh8a8?si=8V7Doy8YRgz-aK62

@zan_j

🔴 افزایش قیمت نان، رهبری زنان  و رسالت تاریخی ما


🖊 خبر از این قرار است که نان در ۱۳ استان گران شد. حال بر سر سفره‌ی مردمی که این قوت غالب را هم نتوانند بخورند چه خواهد آمد؟
این در شرایطی است که پرداخت همین قیمت کنونی هم از سر ناچاری و نیاز به این ماده‌ی خوراکی است.
پرسش این است آیا «گرانی نان» می‌تواند آتشی بر انبار باروت خشم مردم ناشی از انواع فشارهای سیاسی و اجتماعی باشد؟
برای این موضوع خوب است تاریخ را به‌یاد آوریم و از پس این تبار تاریخی رسالت مردمی خویش را بازشناسیم.

☑️ اولین باری که در تاریخ معاصر ایران، «مسئله‌ی نان» بدل به عاملی برای خیزش مردم علیه حکومت می‌شود، به سال ۱۲۳۹ ه.ش برمی‌گردد. افزایش قیمت نان به سبب نرسیدن غله به شهرها در اثر احتکار مسئولان حکومتی و غارت های ناشی از قحطی، صف‌های طویلی را در برابر نانوایی‌ها بوجود آورده بود. زنان به عنوان گردانندگان اصلی اقتصاد خانوار، بیشترین مواجهه و درگیری را با بحران مذکور داشتند. درگیری‌های متعدد مردم با یکدیگر در صف‌های نان، ضرب و شتم نانوایان و ... از جمله‌ی نابسامانی‌های ناشی از بحران غله بود. اوج این ماجرا تا به حدی رسید که در یک از اعتراضات شهر تهران، چند هزار زن جلوی كالسكه ناصرالدين شاه را كه از شمال برمی‌گشت می‌گيرند و از او مصرانه می‌خواهند تا به وضع بی‌سر و سامان نان، سر و سامان بدهد. اما با بی‌اعتنایی شاه قاجار، زنان پیش چشمان وی، دکان نانوایی‌ای را غارت می‌کنند و خدمه‌ی نانوایی را تا سر حد مرگ می‌زنند. این ماجرا با اعدام کلانتر شهر و بریده شدن گوش چند نفر در مسجد موقتا می‌خوابد.


☑️ داستان مشابهی در ۱۲۳۸ ه.ش در تبریز به وقوع پیوسته بود که در جریان آن 16 تن کشته می‌شوند اما دست آخر انبارهای غله به تصرف مردم درمی آید. گزارش‌های کنسولگران خارجی در ایران گواهی می‌دهد که به سبب ممنوعیت شرعی بالا زدن حجاب معمول زنان آن دوره (برقع و نقاب)، زنان پیشگام مبارزه علیه‌ی احتکار نان بودند و در چندین شورش و اعتراض اقدام به اعدام گندم داران، در تنور افکندن نانوایان کم فروش و ضرب و شتم  رؤسای انبار غله کردند. چهره‌ی برجسته‌ی این اعتراضات، زنی بود به نام «زینب پاشا» که به همراه 3000 هزار زن دیگر چوب به دست در بازار راه افتاده و کسبه را مجبور به راهپیمایی کرده بودند.


☑️ اما سومین جلوه ی سیاسی «نان» در تحولات ایران معاصر به آذر ماه 1321 برمی‌گردد. تورم پول ناشي از چاپ بی‌رويه اسكناس، ارسال غله محصول ايران به شوروی جنگ زده و سودجويی چند معامله گر با احتكار خواربار مورد نياز مردم و افزودن موادی ديگر به آرد و نامرغوب شدن نان مصرفی، تهران را در 17 آذر 1321 دچار یک شورش بزرگ کرد به «شورش نان» شهرت یافت. در جریان این شورش مردم به داخل مجلس ریختند، تعدادی از نمایندگان را کتک زدند و حتی منزل نخست وزیر وقت (قوام السلطنه) را نیز از غارت در امان نگذاشتند. شعار معروف «نون و پنیر و پونه، قوام ما گشنمونه» ورد زبان مردم پایتخت بود. سرانجام به دستور قوام، سپهبد امیر احمدی دست به سرکوب گسترده ی مردم زد و تمامی روزنامه های پایتخت بسته شدند تا امکان انعکاس این ماجرا را نداشته باشند.

🖊 دیدیم که در جریان این شورش‌ها به سبب ساختار خانواده‌ی ایرانی و محوریت نقش زنان در آن به عنوان تأمین‌کننده‌ی غذا، آنچنان که شاید پنداشته می‌شود که آنان نقش یک عنصر ستم‌پذیر را درونی کرده باشند، مبادرت به مبارزه‌ی رادیکال کرده و حکومت را به‌عقب نشاندند.
باری این حضور زنان در عرصه‌ی مبارزه بر سر «نان» شاید از آن درس‌های تاریخی است که مفهوم «شورش نان» را از بار منفی جامعه‌شناسانه‌اش به معنی هجوم کور و وحشیانه‌ی فرودستان به قصد غارت و ویرانی به‌درآورد و از آن همچون یک واکنش حساب‌شده‌ی مردمی به فشار روزافزون حاکمیت اعاده‌ی حیثیت کند.

#نان
#گرانی_نان
#شورش_نان
#زنان
#تاریخ
#مبارزه
#حافظه

@sarkhatism
@zan_j