هو [خواجه نظام‌الدین اولیاء] لغزشِ این راه را (سلوک) بر هفت قسمت بیان فرمود: اعراض، حجاب، تفاصل، سلبِ مزید، سلب قدیم، تسلّی، عداوت. این قسمت را به تمثیل تفصیل فرمود: که دو دوست باشند عاشق و معشوق، مستغرق محبت یکدیگر. در این میان اگر از عاشق حرکتی یا سکنتی یا قولی یا فعلی در وجود آید که نه پسندیده‌ی دوست او بود، آن دوست از او اِعراض کند، یعنی روی بگرداند. پس عاشق را واجب است که در حال به استغفار مشغول شود و به معذرت بپیوندد و هر آینه دوست او از او راضی شود آن اندک اعراضی که بوده باشد ناچیز گردد، و اگر محبّ هم بر آن خطا اصرار کند و عذرِ آن نخواهد آن اعراض به حجاب کشد، معشوق حجابی در میان آرد... پس محبّ را واجب آید که در اعتذار کوشد و به توبه گراید، و اگر در آن باب هم آهستگی کند آن حجاب به تفاصل کشد، چه شود؛ یعنی آن دوست از او جدایی گزیند. پس اول اعراضی بیش نبود، چون عذر نخواست حجاب شد، و چون هم بر آن ناپسندیدگی مُصرّ ماند تفاصل شد، پس اگر هم آن دوست مستغفر نشود سلبِ مزید شود، مزیدی که او را بود در اوراد و ذوق طاعت و عبادت و غیر آن مزید از او باز ستانند. پس اگر هم عذر آن نخواهد و بر آن بطلان بماند سلبِ قدیم شود طاعتی و راحتی که پیش از مزید داشته است آن را هم بستانند. پس اگر اینجا هم در توبه تقصیری رود بعد از آن تسلّی شود، تسلی چه باشد؛ یعنی دوست او را بر جداییِ او، دل بیاراید. پس اگر باز هم در انابت اهمال رود عداوت پیدا شود و آن محبّت که بوده باشد به عداوت مبدّل شود نعوذ بالله منها. فوائد الفؤاد (ملفوظات خواجه نظام‌الدین اولیاء) خواجه حسن دهلوی به کوشش محسن کیانی @yarekhaksar