🏛 تاریخ درترازو 🏛 Date in the balance

‍ تاریخ‌پژوهِ متفاوت

🔹 #فریدون_آدمیت را نخستین تاریخ‌نگار دوره معاصر ایران دانسته‌اند که با شیوه‌های جدید تاریخ‌نگاری به #انقلاب_مشروطه ایران پرداخته است.  امروز از وداع با او، چهارده سال گذشت. به همین بهانه، بخشی از مدخلی با نام او در دانشنامۀ تهران بزرگ نگارش #عبدالحسین_آذرنگ را می‌خوانیم. 🔻

🔸«فریدون آدمیت در سنت تاریخ‌نگاری و رایج ایران تاریخ‌پژوهی متفاوت بود و ازاین‌رو، آثارش فصل تازه‌ای را در شیوۀ نگارش تاریخ ایران معاصر گشوده است. او به دقت و وسواس در کار شهرت داشت. از روش تحلیل تاریخی استفاده می‌کرد و تحلیل خود را بر پایۀ مدارک اصیل و تا جای ممکن، همۀ اسناد قرار می‌داد. نگاهش به مدارک و منابع، مطالعۀ شکاکانه و انتقادی بود، تا جایی که اعتبار آنها بر او مسلم می‌شد. از منابع دست‌اول استفاده می‌کرد و در کار پژوهشی، عمیق، متأمل و بی‌شتاب بود. به محیط اجتماعی موضوع تحقیق و عوامل مؤثر بر آن توجه داشت. از کسی تقلید نمی‌کرد و راهی را می‌جست و دنبال می‌کرد که او را به واقعیت رویدادها و شناخت حقیقی شخصیتها رهنمون کند.
آدمیت بر این باور بود که تاریخ‌نگار باید صاحب اندیشه باشد. تاریخ‌نگار واقعی را #معمارفکر  می‌دانست، نه #مدرس_افکار».

🔸آدمیت به سبب مطالعات گسترده‌اش دربارۀ تاریخ مشروطه و ریشه‌ها و زمینه‌های آن با آثار نظریه‌پردازان اندیشه‌ورزان، ادیبان و سایر کسانی که با آثارشان در زمینه‌های مختلف تأثیرگذار بودند، به‌خوبی آشنایی داشت. گاه در نوشته‌هایش دربارۀ آنها نظر و تحلیل هم ارائه می‌کرد. آنچه دربارۀ آخوندزاده، طالبوف، میرزا آقا خان کرمانی و چند تن دیگر گفته است، هم به عرصۀ تاریخ اندیشۀ ایرانی در عصر جدید و هم به عرصۀ نقد ادبی جدید راه یافته است....

🔸شماری از کسانی که دربارۀ آثار آدمیت اظهار نظر کرده‎اند، به شیوۀ نثرنویسی او هم اشاره داشته‌اند؛ از جمله هما ناطق می‌گوید که آدمیت می‌خواست ساختار جمله‌هایش به‌گونه‌ای باشد که قابلیت برگردان بی‌کم‌و‌کاست به هر زبان دیگری را داشته باشد. او در پی واژگان، زبان و بیانی رسا و دقیق بود؛ درعین‌حال، به آهنگ واژه‌ها هم توجه داشت. مطالبش را با دقت و پاکیزگی تمام می‌نوشت. او را بهره‌مند از #قدرت_قلم و «استحکام نثر» هم وصف کرده‌اند.»

t.center/tarikhdartarazoo 🏛

‌ آیارضا شاه را انگلستان به قدرت رساند؟


انگلستان نمی توانست پایان دهنده قاجار و به قدرت رساننده رضا شاه باشد....به دلیل حقایق غیر قابل اشتباه و یا غیر قابل انکار زیر :

۱)انگلستان با تحمیل #قرارداداستعماری ۱۹۱۹ به احمد شاه قاجار ادامه سلطنت آن خاندان همیشه وابسته به روس و انگلیس را تضمین کرد و این گونه کاپیتولاسیون روسی را که از قرارداد ترکمنچای به ایران تحمیل شده بود را به کاپیتولاسیون انگلیسی تبدیل نمود.

۲)رضاخان سردار سپه در سال ۱۹۲۱ یعنی دو سال پس ازعقد قرارداد ننگین ۱۹۱۹ علیرغم تضمین انگلیس، درحکومت قاجار از طریق یک کودتای نظامی در ایران به قدرت رسید و عملا قرارداد ۱۹۱۹ را لغو کرد.

۳)دو سال بعد رضا شاه تصمیم گرفت که علیرغم قرارداد ۱۹۱۹ رژیم جمهوری مستقل ایران را تشکیل دهد که با مخالفت روحانیون مواجه شد.

۴)در نتیجه رضا شاه تصمیم گرفت که علاوه بر دولت(پست وزارت جنگ و نخست وزیری)سلسله قاجار را منحل و حکومت را هم به خود منتقل کند.

۵)انگلستان که به همراه روسیه ازجدایی طلبان خوزستان، گیلان و کردستان حمایت می کرد طبیعتا از این اقدام رضا شاه ناراضی بود.

۶)رضا شاه در اولین گامش پس از کودتای ۱۹۲۱ به خوزستان حمله کرد و #شیخ_خزعل عربی را که با داشتن قرارداد تحت الحمایگی با انگلیس، خوزستان را یک شیخ نشین خود مختار انگلیسی اعلام کرده بود از آنجا اخراج نمود.

۷)رضا شاه برای تحکیم ملی این تحول در شکل حکومت ایران خواهان تشکیل مجلس موسسان ملت ایران شد.

۸)انگلستان عوامل شناخته شده خود مانند #مصدق السلطنه قاجاری و سید حسن #مدرس را واداشت تا در مجلس موسسان ملت ایران از انتقال سلطنت از قاجار به پهلوی جلوگیری کند و این دو مبارزات شدیدی را علیه رضا شاه و انتقال سلطنت از قاجار به پهلوی را شروع کردند.

۹)سید حسن مدرس در این مخالفت ها، با انتقال سلطنت از قاجار به پهلوی را علنا دنبال می کرد و ارتباط کاملا علنی را با سفارت انگلیس برقرار کرده بود و مصدق هم با عضویت یافتن در گراند لوژ اسکاتلند فراماسون انگلیس نمی توانست ارتباط با انگلیس را به گونه کامل منکر شود و عضویت او در لوژ آدمیت فراماسون و ریاستش بر لوژ انسانیت فراماسونر انگلیسی بودن مصدق را علنی و آشکار نمود.

۱۰)در گام بعدی رضا شاه قرارداد اولیه نفت ایران را پاره کرد و مقدمه خارج کردن نفت ایران از انحصار انگلیس را گذاشت که سر انجام در سال ۱۳۲۹ نفت ایران ملی شد.

۱۱)انگلستان سرانجام به بهانه جنگ جهانی دوم کشور ایران را اشغال کرد و رضا شاه را مجبور به استعفا از پادشاهی ایران نمود و او را از ایران تبعید نمود.

۱۲)بعد از تبعید رضا شاه از ایران، بریتانیا (انگلیس) شاهزاده #حمیدمیرزا_قاجار را که زیر عنوان کاپیتان "دیوید درومند David Drumond" در نیروی دریایی انگلستان خدمت می کرد را به تهران آورده و در سفارت انگلیس در تهران وی را تحت عنوان "سلطان حمید میرزا قاجار" پادشاه ایران اعلام نمود.

۱۳)ولی میهن پرستان ایرانی آن روز مانند #فروغی مخفیانه محمد رضا پهلوی ولیعهد قانونی را به مجلس شورای ملی بردند تا در آنجا سوگند پادشاهی را قرائت نماید.

۱۴)این جلسه مجلس شورای ملی و قرائت سوگند پادشاهی محمد رضا شاه پهلوی مورد استقبال جمعی نمایندگان مجلس قرار گرفت و بریتانیا را مجبور کرد که شاهزاده درموند قاجار را به سرعت از کشور خارج کند.

۱۵)ولی انگلستان در تلافی این شکست دو نیروی قاجاری را در سیاست ایران تقویت کرد : نیروهای به اصطلاح ملی (بعدا با انشعاب هایی مانند ملی - مذهبی و نهضت آزادی و غیره) به ریاست محمد مصدق السلطنه، و حزب توده به ریاست قاجار زاده هایی مانند ایرج اسکندری پسر شاهزاده اسکندر میرزا فیروز میرزا قاجار و کیانوری همسر شاهزاده مریم فیروز (دختر فیروز میرزا قاجار) و به دست این دو نیرو سر انجام موفق شد که محمد رضا شاه را هم از ایران بیرون کند و به پادشاهی دودمان پهلوی پایان دهد.

#پیروز_مجتهدزاده


t.center/tarikhdartarazoo 🏛

با افزایش ترافیک ناشی از ازدیاد خودروها در تهران، مسئولان شهرداری وقت تصمیم به ساخت یک بزرگراه (اتوبان) گرفتند و به همین منظور اولین بزرگراه با نام فعلی بزرگراه #مدرس(شاهنشاهی) در سال ۱۳۴۹ و به طول ۹ کیلومتر ساخته شد.

@tarikhdatarazoo 🏛