📚 سخن پروران🖋

#حافظ
همهٔ لحظاتِ ماست.


▪️در روزگار کودکی من در خراسان در روز گفته می‌شد «نَمَک» و در شبِ دیگر «طعام» نام داشت و یک ترس حرمتی وجود داشت که اسم نمک را نمی‌آوردند. این همان #تابو است یا اینکه فردی نام همسر خود را نمی‌آورد بلکه می‌گوید «خواهرِ نوروز‌علی».

در تاریخِ یک جامعه هرچه آگاهی و #قانون بیشتر باشد تابوها در آن کمترند. تاریخ ما تاریخِ طلوع و غروب تابوهاست.
همهٔ آنچه به دلیل پرهیز یا به دلیل احترام تابو شده ترسی در دلِ انسان ایجاد می‌کند. بخش مهمی از تابوها زیر مجموعهٔ #خرافات محسوب می‌شود.

👈 قدرت، پشت سنگر این تابو‌ها ایجاد می‌شود. جامعهٔ بشری همیشه گرفتار آن است و هرچه #دموکراسی و قانون رشد کند این تابو‌ها کمتر می‌شود.

این کار هنر است که تسخیر می‌کند و خلع سلاح می‌کند. غیرت و ناموس هم از همین تابو‌ها است. مثلاً بخش اعظم دیوان سنایی مصادیق تجاوز به تابو‌های اجتماعی است، از جمله کلمهٔ محتسب یا کلمهٔ شیخ که مقابل رند است.
محتسب شیخ شد و فسقِ خود از یاد ببُرد
قصهٔ ماست که در هر سربازار بماند

خود زهّاد از این شعر لذّتی می‌برند که من و شما نمی‌بریم.
در کنار #عقل_فردوسی که صدای #اعتزال است و #عشق_مولوی که صدای #اشعریت است یک صدای #حیرت هم هست که بلندترین صدای آن را #خیام سر می‌دهد.

چه بهتر که به آن ادبیات خیامی بگوییم. حافظ در پایان دورهٔ کلاسیسیسمِ ادبیات فارسی هر سه صدا را با خود دارد. به همین دلیل هیچ‌یک از دواوین، به اندازهٔ دیوان حافظ مورد توجه همهٔ لحظات ما نیست.

✍ #محمدرضاشفیعی_کدکنی
📘این کیمیای هستی،
[دربارهٔ شعر حافظ]
جلد سوم، ۳۱۲–۳۰۹

t.center/sokhansarayann 🎻