مدرسه نویسندگی|شاهین کلانتری

نوشتن برای دوست داشتن

پوشه‌یی دارم برای گردآوریِ جالب‌ترین جمله‌ها در باب نوشتن. (پاره‌یی از این نقل‌قول‌ها از کتاب‌هایی برگزیده ‌شده‌اند که در کل ربطی به نوشتن ندارند.) مرور این سخنان همیشه اشتهای نوشتنم را تیز می‌کند. در کنار مطالب تازه، محتاج تکرار آموخته‌های پیشینیم.
باری، امروز برخوردم به این حرف کتایون شهرزاد در همان دولابچه‌ی یادشده:

«مدتی است تصمیم گرفته‌ام که بنویسم و این خود نوعی نیاز آگاهانه برای مقابله با زوال و روزمره‌گی است. فکر می‌کنم این کار منشاء درک و دوست داشتن زندگی است. نوشتن برای من دستیابی به نوعی آرامش درونی است. برای مثال وقتی به شما فکر می‌کنم، نوشتن درباره‌‌ی شما تصویرکردن‌تان را برایم آسان‌تر می‌کند. گسستن بخشی از زندگی ماست که آنرا از لحظه‌ی تولد مانند هدیه‌ای ناخواسته با خود حمل می‌کنیم. غریزی زیستن روشن‌ترین مثال این گسستن است. پیوستن ما زمانی آغاز می‌شود که به دنیا و اطراف خود نگاه کرده و روش‌های تازه‌ای را برای ارتباط با یکدیگر کشف کنیم. برای من نوشتن کاتالیزور پروسه است.*»

نوشتن برای دوست داشتن زندگی. خودش است؛ یگانه دلیل نوشتن، حتا اگر در نوشته‌هایت به زندگی نفرت بورزی.


*پارسوا، صدای زن ایرانی، کتایون شهرزاد، ص ۳۳

شاهین کلانتری

#تردیدار
@Shahinkalantari @Tardidar

واژه‌ها

بازیگوشانه صید می‌کنند
پروانگان را از هوا
کودکان
و نیز واژگان ما را.
فسوسا اگر
از لبان ما
نه پروانه
که زنبوری گزنده پرگیرد!

©️میرزا آقا عسگری (مانی)، ترانه‌های جاده‌ی ابریشم، ۱۳۷۳

#شعر
@shahinkalantari

تجربه‌سازی برای ایده‌یابی

شدنی باشد و قابل تکرار با نتایجی متفاوت. این شرط اصلی بود. با همسفران وبینار «نویسنده‌ساز» فهرستی ساختیم از تمام کارهایی که می‌توانند به ایده‌های نو بینجامند.

۱. پروژه‌های تازه
پروژه می‌تواند هر نوع فعالیتی باشد، اما در اینجا مقصود ما بیشتر فعالیت‌های شغلی و تخصصی است. پروژه باید در زمان معینی انجام شود، با مراحلی روشن.

۲. یادگيری
از یادگیری فیزیک تا لوله‌کشی. مهم این است که ذهنمان را در معرض تجربه‌یی ناشناخته قرار بدهیم.

۳. تجربه‌ی شغلی جدید
حتا انجام کارهای داوطلبانه و بی‌دستمزد. شغل‌ها منبع پایان‌ناپذیر ایده‌های تازه‌اند.

۴. مشاهده‌ی هدفمند
برای مثال برای مدتی فقط چشم بدوزیم به درِ خانه‌های شهر. نتیجه: دست‌یافتن به چیزهایی که پیشتر به چشممان نمی‌آمدند.

۵. ملاقات با دوستان قدیمی
زنگ می‌زنی به همکلاس دوران دبیرستانت و می‌بینی نه او آن آدم قبل است و نه تو. چی بهتر از این برای درنگیدن؟

۶. دیدار از مکان‌های جدید
موزه و خرابه هر دو به یک اندازه ارزشمندند، اگر اهل دیدن باشی.

۷. صحبت با غريبه‌ها
کودک و سالمند، فرادست و فرودست، امن و ناامن، همه شایسته‌ی معاشرتند اگر همدلانه گوش بسپاریم.

۸. مهمانی
‌نه از آن پارتی‌های پرهیاهو، دورهمیِ ساده‌ی بازنشسته‌ها در پارک هم نوعی مهمانی‌ست.

۹. خريد
نه خرید مایحتاج روزمره، خریدی که به بازدید از جاهای جالب و چانه‌زدن با آدم‌های متفاوت منجر شود.

۱۰. بازی
جسمی و فکری فرقی ندارد، مهم آن است که چنان به چالش بکشدمان که تجربه‌یی بکر بزاید.

۱۱. آشپزی
پختن چیزی که هرگز نپخته‌یی، حتا اگر دست‌پختت سر از سطل آشغال دربیاورد.

۱۲. سفر
نه فقط جاهای دور، بلکه متروسواری و پرسه در همین هشتگرد هم نوعی سفر است، اگر مسافر خوبی باشی.

۱۳. پوشش و آرایش دیگرگونه
همین که لباسی می‌پوشی متفاوت از تمام پوشاک پیشینت، پنداری آدم دیگری جان می‌گیرد و حالا بیا و تماشا کن.

۱۴ پرهیز هدفمند
مثلن روزه‌ی سکوت. یعنی برای مدت محدودی از کاری معمول و ضروری دست بکشی.

۱۵. عادت‌سازی
تبدیل کاری دشوار به عادتی روزمره.

۱۶. عادت‌زدایی
درهم‌شکستن عادتی سنگی.

۱۷. استفاده از دست مخالف
می‌گویند برای تقویت مغز خوب است. چه باک از کج‌وکوله‌نگاری و حلزونی مسواک‌زدن؟

۱۸. پرورش گل و گیاه
من یکی صلاحیت گفتن از این قضیه را ندارم. البته که دورادور مخلص جنگل‌منگل هم هستم.

۱۹. پیش‌بینی
داده‌ها را بسنجی و حدس بزنی درباره‌ی وضع سیاست و اقتصاد و ورزش و هنر در ماه‌ها و سالیان آینده. حاصلش دیدنی‌ست و شاید مایه‌ی شرمساری، اما می‌ارزد اگر تجربه‌یی نو بسازد.

۲۰. هیچ‌کارگی
طاقت میاوری دو ساعت تمام زل بزنی به یک تابلوی نقاشی و مطلقن هیچ کار دیگری نکنی؟

شاهین کلانتری

#تردیدار
@Shahinkalantari @Tardidar

نانقل‌قول

لابه‌لای کتاب‌ها گاه جمله‌هایی می‌بینی که قشنگند اما نه قابل نقل؛ مثلن:
«می‌نشینیم به انتظار.»*
خب این جمله واقعن چه مضمون خاصی دارد؟ هیچی. اما شکل شوق‌انگیزی دارد، و آیا، می‌توان ریختش را نادیده گرفت؟
پس، از این پس، گهگاه، فهرستی از این قبیل جملات را منتشر می‌کنم، شاید نگاه ما به «نحو» را قدری دگرگون سازند:

«طعمِ ترس را می‌چِشَم و بی برادرم و هیچ غَبنی ندارم.»
-کاظم رضا، آه و دم

«زنده نمانده بودیم تا از مرده‌ها حرف بزنیم، زنده مانده بودیم تا در یک شهرستان لعنتی عاشق شویم.»
-شمیم بهار، دهه‌ی چهل و مشق‌های دیگر

«در آن‌جا زنی را دیدم، رو به میان‌سالی می‌رفت.»
-مدیا کاشیگر، خاطره‌یی فراموش‌شده از فردا

«دیگران هم دخترانی داشتند که مثلِ پروین خانم،‌ در ملحفه‌یی از رؤیا می‌خوابیدند شفاف و رنگین‌کمان‌وش.»
-فریده لاشایی، شال بامو

«صاحب‌خانه مهندسی بود ایرانی که همسری بلژیکی داشت و آپارتمانی مجلل.»
-مهشید امیرشاهی، در سفر

«دیده بودند و دیدیم که اگر هزاران چشم نیز چون چشم اختران هزاران سال روشنایی، بر گونه‌گونی این جهان رنگین خیره باشد هیچ دَمی را چون دَم دیگر نمی‌یابد.»
-میهن بهرامی، هفت شاخه سرخ

«کلاس درس بود، در فضای باز، بر دامنه‌ی کوهستان.»
-ناصر زراعتی، بیرون پشت در

«تابستان‌ها مسافرخانه‌های نیشابور شلوغ هستند و دم‌کرده، ولی مسافرخانه‌‌ای که ما در آن بودیم خلوت بود و خنک.»
-شیوا ارسطویی، من و سیمین و مصطفی

«بی‌اختیار به خنده افتاد، آیینه در برابرش می‌گریست.»
-عباس حکیم، عیسی می‌آید

«که وحشت و دلهره‌یی سخت درونم را آشفت.»
-ک: تینا، شرف و هبوط و وبال

«از آینه دور شد، نگاهش تیرگی گرفت.»
-غزاله علیزاده، ملک آسیاب

*ناصر شاهین‌پر، عطر مرده‌گان

شاهین کلانتری

#تردیدار #نانقل‌قول
@Shahinkalantari @Tardidar

مو لای درز داستان

روی بیلبورد برای تبلیغِ رنگ مو نوشته‌اند: «موی تو، داستان ماست.»

لابد شنیده‌اند داستان‌سرایی مهم است، و به سیاق صمدآقا در «صمد و قالیچه‌ی حضرت سلیمان» که از طرف سرکار استوار مأمور شد برود تهران و اطلاعات جمع کند اما با یک وانت روزنامه‌ی «اطلاعات» برگشت- تبلیغشان را به داستان آراسته‌اند.
غافل از آنکه «داستان» معنای منفی هم دارد. مثلن همین اوس می‌تیِ ما فرمود: «داداش، این گندی که یارو زده، داستان نشه واسه ما.». در این‌جا داستان یعنی مسئله‌ی ناجور.

تبلیغ تو، سوژه‌ی ‌ماست. هار هار هار.

شاهین کلانتری

#تردیدار
@Shahinkalantari @Tardidar