مانی و "سنت خطائی" در شرق در بزنگاه‌های مهمی به نام مانی برخورده‌ام. تفکر ذوقی یکی از آبشخورهایش مانویت است که یقینناً بر تفکرات گنوسی هم بر جریانهای یهودی و هم بر جریانهای مسیحیت و هم بر جریانهای اسلامی تاثیرات عمیقی گذاشته است. به عنوان مثال، "رند" در زبان حافظ ارتباط عمیقی با مانی و مانویت دارد و سنت درویشی در جهان اسلام یکی از آبشخورهایش مانی بوده است. تاملات و پژوهش‌های ما برای فهم جایگاه "سنت خطائی" تدریجاً ما را به "سنت مانوی" به عنوان یکی از آبشخورهای بینش حِکمی رسانده است. این سه کتاب امروز بدستم رسید و به نظرم در کنار این جریان باید به هند و چین و ماوراء النهر و ترکستان و حبشه هم نظر بیفکنیم. داستان شاه اسماعیل و سنت خطائی بمانند سلسله‌ی "موی دوست" است که "حلقه دام بلاست" و البته بلاء از مایه ابتلاء و آزمایش است که در آن یادگیری و تعلیم نهفته است. سیدجواد میری #شاه_اسماعیل @seyedjavadmiri