گِزِنُفون، حکیم و مورّخ یونانی (۳۵۵_۴۳۰پ.م) دو کتاب راجع به ایران نوشته است که یکی از آن دو «کوروشنامه» است. در این اثر شرحی راجع به نوع تربیّت جوانان ایران در دورهی هخامنشی آورده و از جمله مینویسد: «
تقویٰ و فضیلت به فرزندان خود میآموزند، همان گونه که دیگران خواندن و نوشتن را... در قوانین ایران کوشش میشود که افراد تربیّتی پیدا کنند که آنان را پیشاپیش از دست یازیدن به کارهای ننگین و شرارتآمیز باز دارد.» آنگاه مواردِ آموزش به کودکانِ خانوادههای اعیانی را برمیشمارد:
دادگری، اعتدال و قناعت، آیینِ رزم و شکار، خــو گـرفتن به سختی، پرورشِ تن و روان هر دو...
در شاهنامه نیز از نظیر همین نوع تربیّت یاد میشود. گزنفون یکی از علّتهای اقتدارِ هخامنشیان را که در زمانِ خود بزرگترین کشور جهان بودند، همین
توجّه به تربیّت جوانان میداند، یعنی سختکوشی، انضباط و استحکامِ اخلاقی، امّا هم او در پایان کتاب خود از انحطاط همین سلسله نیز حرف میزند که در غرور و غفلت غرق شدند و سرانجام مقهورِ چهل هزار سرباز مقدونیهای گردیدند.
بدیهی است که دورهی ما با دورهی هخامنشی خیلی فرق دارد. مسئولیّتِ ما پیچیدهتر و سنگینتر است، زیرا آموزش و تربیّت به میانِ گروهِ انبوهی کشیده شده است و علاوه بر آن، ما با یک دنیای پر از رقابت و کِشِش و کوشش سـر و کار داریم و توقّعِ مردمِ ما آن است که یک زندگیِ آرام و آبرومند برای آنان فراهم شود. اکنون دربارهی یک کشور اگر پرسیده شود که آیندهی آن چگونه خواهد بود؟ در یک کلمه باید جواب داد بسته به آن است که جوانانش چگونه تربیّت شوند.
#هشدار_روزگار
💎کانال دکتر محمّدعلی اسلامی نُدوشن
🆔 @sarv_e_sokhangoo