ادامۀ بخش نخست
🔼انتقادی بیجا، نکتهای تکراری (بخش دوم)
برای روشن شدن سخن، اطلاعات ذکرشده را در شش شماره دستهبندی میکنم:
۱. مصحح
لطایف الخیال متوجه نشده که منظور از عارف الحی در نسخۀ کتاب همان عارف ایجی است. اما این نکته بر دیگران (گلچین معانی و سپس بنده) مخفی نمانده و آن را در نوشتههایی ذکر کردهاند.
۲. اینکه در نسخۀ
لطایف الخیال نام عارف ایجی به صورت عارف الحی صفهانی آمده تصحیفی بوده که برخی را گمراه کرده است. نگارنده در مقالۀ «عارف ایگی» متذکر این تصحیف شدهام.
۳. نویسندۀ مطلب کوتاه منتشرشده در
گزارش میراث مطلبی را که دیگران نوشتهاند (نکتۀ شمارۀ ۱) بار دیگر به شکلی نادرست (یعنی با این تصور غلط که مصحح
لطایف الخیال دچار بدخوانی نسخه شده) تکرار کرده است.
۴. نویسندۀ مذکور در خواندن نسخه دچار لغزش شده و گمان کرده چون بر اساس نوشتههای دیگران میداند «ایجی» درست است، میتواند خطای کاتب و خط نسخه را که «الحي» بوده ایجی بخواند. اما خط آشکارا «الحي» است و بر اساس اطلاعات دیگر باید آن را تصحیف دانست و به «ایجی» اصلاح کرد، نه اینکه بگوییم نسخه هم «ایجی» است.
۵. نویسندۀ یادشده «صفهانی» را به معنی اصفهانی دانسته و چون توجیهی برای اصفهانی خواندن عارف ایگی نیافته این خطا را به ناآگاهی مؤلف
لطایف الخیال نسبت داده و دقت نکرده که حتی خودش مدعی شده در این کتاب عارف، «ایجی» خوانده شده است. پس مؤلف
لطایف الخیال میدانسته این سخنور اهل ایج است و معنی ندارد که او را بلافاصله اصفهانی بخواند. گره این مشکل پیشتر به حدس بنده گشوده شده است و احتمالاً «صفهانی» تصحیف «اصطهبانی» است.
۶. نویسندۀ یادداشت که نکتۀ صحیحِ ذکر شدن اشعار عارف ایجی در
لطایف الخیال را از مطلب دیگران از جمله مقالۀ بنده برداشته، به علت خطای خود در خواندن نسخه، بر خوانش صحیح بنده که مطابق خطِ نسخه است خرده گرفته است.
مجلۀ
گزارش میراث با چاپ این مطلب به کار عجیبی دست زده است. اولاً ذکر بدخوانی یک کلمه را آنقدر مهم تصور کرده که مطلبی مستقل را به آن اختصاص دهد. ثانیاً توجه نکرده که نتیجۀ این مطلب (ذکر اشعار عارف ایگی در
لطایف الخیال) را کسان دیگر قبلاً متوجه و متذکر شدهاند و این مطلب مکرر و بیارزش است. ثالثاً متوجه اشکال ادعای نویسنده و نادرستی خوانش او نشدهاند و مطلبش را به همان صورت غلط چاپ کردهاند.
بدین ترتیب در نوشتۀ مذکور یک نکتۀ صحیح (به شکلی نادرست) و یک نکتۀ غلط مطرح شده است. نکتۀ صحیح مأخوذ از نوشتههای پیشینیان (ازجمله مقالۀ بنده است) و نکتۀ غلط خردهگیری بیجا بر نوشتۀ صحیح بنده است.
https://t.center/roshananemehr