Ozarbayjonning Boku shahrida sodir etilgan qirg'in — 1990-yilning yanvarida sobiq Sovet Ittifoqi armiyasi tomonidan Boku shahrida sodir etilgan zo'ravonlik holatlarini anglatadi. Bu voqea "Qora Yanvar" nomi bilan ham tarixga kirgan. Voqealarning kelib chiqish sabablari: • Tog'li Qorabog' mojarosi: 1980-yillarning oxirida Ozarbayjon va Armaniston o'rtasida Tog'li Qorabog' hududi bo'yicha kelishmovchiliklar kuchaygan edi. Bu mojaro ikkala xalq o'rtasidagi munosabatlarni keskinlashtirdi. • Milliy harakat: Ozarbayjonda mustaqillik va milliy o'zlikni anglash harakatlari kuchaygan. Bu harakatlar Sovet Ittifoqi hukumatiga qarshi norozilik namoyishlariga aylangan. • Sovet Ittifoqining munosabati: Sovet Ittifoqi rahbariyati mintaqada o'z ta'sirini saqlab qolish va milliy harakatlarni bostirish maqsadida kuch ishlatishga qaror qilgan. Qirg'inning borishi: • Bokuga qo'shin kiritilishi: 1990-yil 19-20-yanvar kunlari Sovet Ittifoqi armiyasi Boku shahriga kiritilgan. Harbiylar tinch aholiga qarshi kuch ishlatgan va norozilik namoyishlarini yahshiyona bostirishga uringan. • Qurbonlar: Sovet armiyasining harakatlari natijasida ko'plab tinch aholi, jumladan, ayollar va bolalar halok bo'lgan. Rasmiy ma'lumotlarga ko'ra, 200ga d yaqin odam o'ldirilgan, yuzlab odamlar yaralangan. • Qamoqqa olishlar: Harbiylar ko'plab norozilik ishtirokchilarini qamoqqa olganlar va ularni qiynoqqa solganlar. • Matbuotning o'chirilishi: Sovet Ittifoqi hukumati voqealar haqidagi ma'lumotlarning tarqalishini to'xtatish maqsadida Ozarbayjondagi ommaviy axborot vositalarini vaqtincha yopib qo'ygan. Qirg'inning oqibatlari: • Milliy birlashuv: Boku qirg'ini Ozarbayjon xalqining milliy birligini mustahkamladi va mustaqillik uchun kurash ishtiyoqini yanada kuchaytirdi. • Mustaqillik sari qadam: Qirg'in Ozarbayjonning Sovet Ittifoqidan mustaqillikka erishishiga turtki bo'ldi. • Sovet Ittifoqining obro'sizlanishi: Bu voqea Sovet Ittifoqining obro'sini xalqaro maydonda tushirdi va uning qulashiga olib kelgan omillardan biri bo'ldi. • Xotira: Ozarbayjonda 20-yanvar "Umumiy milliy motam kuni" sifatida nishonlanadi va Boku qirg'ini qurbonlari xotirasi yodga olinadi. Xulosa: Boku qirg'ini — Sovet Ittifoqi davrida sodir etilgan eng mudhish voqealardan biri bo'lib, uning oqibatlari Ozarbayjon tarixiga chuqur iz qoldirgan. Bu voqea millatning ozodlik va mustaqillik uchun kurash yo'lidagi qat'iyatini ko'rsatib bergan. Ozarbayjon xalqi bu voqeani hech qachon unutmaydi va unga munosib xotira ko'rsatishga harakat qiladi. Qonli Tarix