پادشاهی عربستان و خاورمیانه نوین
در چارچوب استراتژی بزرگ، پادشاهی عربستان سعودی بر آن است تا خاورمیانه ای نو را بنا کند. خاورمیانه ای که درآن دستکم منازعه عربستان و دیگر دولت ها به صفر برسد. برقراری مناسبات گرم با ترکیه و زدایش دشمنی های پیشین با آنکارا، احیای مناسبات با جمهوری اسلامی ایران و ایضا سوریه، لبنان و عراق، بازگرداندن مجدد دمشق به اتحادیه عرب، طرح و برنامه برای ژرف تر کردن مناسبات با مصر، تلاش برای خاموش کردن جنگ داخلی در سودان، همگی بر پایه این هدف استراتژیک بن سلمان، یعنی ایجاد خاورمیانه ای نوین در جریان است. در واقع وی با درایت و هوشمندی قابل تحسین واز منظری راهبردی در پی به صفر رساندن اختلافاتش با همسایگان و نیز کشورهای واقع در فضای خارج نزدیک است. می بینید که انتقاد سعودی از ترکیه به صفر رسیده و مواضع تند وسفت و سختش نسبت به جمهوری اسلامی نرم تر شده است.
به نطر می رسد بن سلمان و دوست اماراتی اش بن زاید، با همراهی بحرین، می خواهند جمهوری اسلامی تا جایی که ممکن است در این پروژه فعال باشد. در واقع طی این پروژه، گمان میرود هم ایران و هم مصر، ترکیه و اسرائیل با سعودی همراه خواهند شد. البته لازم به همکاری استراتژیک بین این کشورها نیست. تنها سعودی در کانون تحولات قرار خواهد گرفت. در چنین صورتی گام بعدی آشتی دادن و گرم کردن مناسبات ایران- مصر، ایران- بحرین و ایران- اردن خواهد بود.
پادشاهی عربستان سعودی زیر رهبری محمد بن سلمان دیگر حاضر نیست توان کشورش را در فضای رقابت فرقه گرایی فرسوده و هدر دهد. اراده وی و تیمش بر رفاه و خشنودی مردم و ارتقای عربستان متمرکزند. در همین حال از طریق بر عهده گرفتن مسئولیت در دو حوزه عربی- اسلامی به جد خواهان ایفای بازیگر محوری و موثر در فضاهای منطقه ای و جهانی است. به نظر می رسد با وجود انزوای ایران و تمرکز ترکیه، مصر و عراق بر دغدغه های داخلی، بن سلمان بهترین فرصت ها را جهت ارتقای کشورش به دست آورده است. کاهش نزدیک به هیچ شدن نقش ایران در بازار نفت- گاز، انزوای جهانی، دور افتادگی جمهوری اسلامی از صحنه بازیگری در مقیاس منطقه ای و فرامنطقه ای و تلاش تهران برای ایجاد مناسبات بهتر با همسایگان و نیز گرفتاریش در مرزهای خاوری و شمالی و آمریکا و اسرائیل و...، نقش سعودی، امارات و شورای همکاری خلیج فارس را ارتقا داده و به نظر می رسد امروزه روز، آنان کانون و صحنه گردان سیاستگزاری طرح و برنامه های بزرگ منطقه ای شده اند.
دکتر یدالله کریمیپور
@persiangulfstudies