کانال خبری پان‌ايرانيست

📖 بازخوانی کتاب «خوانش حقوقی از انقلاب مشروطه ایران»

🖌 #امیر_احمدی

بخش 0⃣1⃣
کتاب «خوانش حقوقی از انقلاب #مشروطه ایران» (تاریخ مفاهیم و نهادهای حقوق عمومی در ایران) نوشته دکتر فردین مرادخانی به بررسی حقوقی از نهضت #مشروطیت ایران می‌پردازد. نظر به اهمیت این کتاب، در چند بخش به بررسی و بازخوانی آن می‌پردازیم.
@paniranist

#شیخ_فضل_الله_نوری به عنوان یکی از مهمترین فقهای مخالف چند ایراد بر قانون اساسی وارد می کرد و آن را «ضلالت نامه» و «دستور ملعون» می‌خواند، از جمله این که نمی توان از قانون اساسی تخلف کرد در حقیقت سد باب اجتهاد است که در شیعه پذیرفته نشده است. این سخن نشان از خلط مفاهیم در اندیشه شیخ دارد که پایبندی به قانون اساسی را سد باب اجتهاد می‌دانست. این اشتباه ناشی از آن می‌شد که قلمرو حقوق و سیاست را با قلمرو فقه یکی می انگاشت. ایراد دیگر این بود که نمایندگان در مجلس جمع شده اند و به اکثریت آرا قانون وضع می کنند و اسم آن را قانون اساسی می گذارند در حالی که قانون اساسی ما قرآن است او بر این بتور بود که منظور از قانون اساسی یعنی اصلی ترین قانون که مبنای سایر قوانین و استنباطات است که در اندیشه او در اسلام این قانون قرآن است.

فقیهان موافق مشروطه علاوه بر آنکه به مغالطات و شبهات شیخ و یارانش پاسخ دادند، در باب معنا و مفهوم قانون اساسی نیز تامل کردند. #شیخ_اسماعیل_محلاتی از جمله کسانی بود که به ایراد اول شیخ پرداخت و در رساله ی « الئالی المربوطه فی الوجوب المشروطه» در جواب آن نوشت: قانون اساسی «کلیات امور سیاسیه است که موجب جلب منافع نوعیه و دفع مضار عامه است و آنچه موجب رفاهیت رعیت و خلاصی آنهاست از فشار ظلم استبداد، دخلی به احکام شرعیه که مورد اجتهاد است ندارد. آیا در قانون اساسی از شرایط صوم و صلات و احکام حج و جهاد و مسائل خمس و زکات و چیزی آمده. مخلص قانون مشروطیت تحدید در اشتغال سلطنت و امور عامه سیاسیه است و کاری به احکام شرعیه ندارد» آنچه در این عبارات او اهمیت فراوان دارد این است که او « امور سیاسیه»‌ را خارج از «احکام شرعیه» می داند و گفته است که هر چه راجع به رفاه خلق و منافع آنها و محدود کردن قدرت و رهایی آنها از ظلم سلطنت است ربطی به احکام شرع، که موضوع تخصص مجتهدین است، ندارد و سد باب اجتهاد که بحث فقهی است ربطی به قانون اساسی و کارکردهای آن ندارد. نکته دیگر آنکه قانون اساسی را محدود کردن قدرت سلطان دانسته است که سخنی درست است.
#نایینی دیگر اصولی بزرگ آن عصر هم در خصوص قانون اساسی باریک اندیشی های دقیقی کرده است. او بر این باور است که چون اساس محدودیت سلطان و دولت به این قانون و عدم سرپیچی از آن بستگی دارد آن را قانون اساسی نامیده اند. بهره گیری او از بحث مقدمه واجب در اصول فقه بسیار درخشان است و نشان می دهد که او به خوبی از امکانات دانش سنتی برای بسط مفاهیم نو استفاده می کند. نایینی می گوید که محدود کردن سلطان یک امر واجب است و برای انجام این امر واجب نیاز به یک مقدمه است و آن قانون اساسی است از این روی قانون اساسی از باب مقدمه ی واجب، واجب است. نایینی تنها کسی است که از اهمیت قانون اساسی و معنای آن صحبت کرده و از این جهت یک استثناست. ادامه دارد

#بازگشت_به_مشروطه

👇کانال خبری پان ایرانیست👇
https://t.me/joinchat/AAAAADuh9PTR7tqOh54EqQ