شاه فرتوت ابریقستان

دموکراتیک شدن آسان نیست!

✍ دکتر #محمود_سریع‌القلم

وقتی مشکلات روی هم انباشته می‌شوند، بعضی به واژهٔ #دموکراسی متوسل می‌شوند و تحقق آن را به عنوان راه حل مطرح می‌کنند.
البته اگر نروژ، سوئد و آلمان نمونه‌های دموکراتیک تلقی شوند، این قضاوت منطقی است. اما آیا افراد می‌دانند دموکراتیک شدن چه فرایندها، اصول و تمرینهای سختی در بر دارد؟

هزاران فیلسوف، اقتصاددان، جامعه‌شناس و دانشمند علوم در کنار هم و با اصلاح اندیشه‌های یکدیگر، متون نوشته‌اند و اثر گذاشته‌اند تا آنکه امروز، وزیر دانمارکی به عنوان یک قرارداد اجتماعی و بدون آنکه هزینه‌ای بر بودجه عمومی کشور تحمیل کند، با دوچرخه به محل کار خود می‌رود.

در نهایت، دموکراسی نتیجۀ همکاری کسانی است که فکر می‌کنند، حال این فکر کردن برای فلسفه باشد یا کارآفرینی؛ برای قانون‌پذیری باشد یا تولید ثروت؛ برای افزایش امنیت ملّی باشد یا حفاظت از #محیط_زیست؛ برای اصلاح نظام بانکداری باشد یا تشویق شهروندان برای عبور از خطوط عابر پیاده. این حسِ اجتماعی از جمع بودن و کار مثبت برای جمع کردن، مبنای فلسفی دموکراسی است. جمعی تصمیم گرفتن، به فکر منافع و مصلحت عامه بودن و جلوگیری حقوقی از انحصار و عدم شفافیت، نتیجهٔ چند قرن کار فکری است.

دموکراسی قرص مُسکّن نیست، بلکه باور است: باوری که در اعماق وجودی انسانها ریشه دوانده است. دموکراسی صرفاً میزگرد، سخنرانی و راهپیمایی نیست بلکه باورهای ناخودآگاهِ نخبگان سیاسی و فکری یک جامعه است که طی سالها و در یک نظام آموزشی مشترک، آنها را درونی کرده‌اند. اگر مجموعهٔ حاکمیت یک کشور، متون مشترکی نخوانده باشند، به باورهای مشترک نیز دست نخواهند یافت. دلیل اصلی اینکه اروپا و آمریکا به‌راحتی به توافق دست می‌یابند، متون مشترک فلسفی و اقتصادی است که خوانده‌اند.

طبیعی است وقتی نخبگان یک کشور از رشته‌های مختلف با ادبیات متنوع دور هم جمع شوند نمی‌توانند به اشتراک نظر برسند و هر فرد، کار خود را انجام می‌دهد و برآیند این کارها، حداقل ناهماهنگی و حداکثر هرج و مرج خواهد بود. ناهماهنگی و ناکارآمدی ریشه در ازهم‌گسیختگی فکری دارد. وقتی ده‌ها مدیر و تصمیم‌گیرنده با دهها سابقۀ فکری و مطالعاتی و گرفتن مدرک در حین کار دور هم جمع شوند، هریک نوعی استنباط شخصی از مفاهیم حکمرانی و مدیریت خواهند داشت و نتیجهٔ کار آنها نمی‌تواند مبتنی بر دقت، کارآمدی و انباشت پیشرفتها باشد.

دموکراسی را دستکم گرفته‌ایم؛ کما اینکه در دورهٔ قاجار نیز، نویسندگانی تصور میکردند با چند کتاب و گردهمایی می‌توانند حکومت #قانون بنا کنند. کافی است خاطرات #علی‌نقی_عالیخانی، وزیر اقتصاد ایران در دهۀ چهل را بخوانید تا ببینید سیستم و جامعه با افراد توانا چه نوع رفتارِ بدی می‌کند. خاورمیانه راه طولانی دارد تا از دایرۀ اطاعت به فضاهای مشترک فکری، استنباطی و کارکردی برسد.

یک دلیل اینکه وزیر خارجه کانادا فرصت میکند با تک‌تک بازماندگان سانحۀ هوایی ملاقات حضوری کند به این خاطر است که سیاست خارجی کانادا یک سیستم است و مرتب کار می‌کند و وزیر خارجه فرصت دارد تا این کار را انجام دهد. اگر سیاست خارجی کانادا به دلیل ناهماهنگیها، سوءاستنباطها، خودخواهیها و انحصارها، هر نیمروز یک بحران داشت، چنین اهتمامی صورت نمی‌پذیرفت. توافق فکریِ جمعی است که باعث می‌شود مسئولین اجرایی در اروپا ساعت پنج عصر به بعد به زندگی خصوصی خود بپردازند تا آنکه تا ساعت دوازده شب در جلسات باشند.

اگر جایی به دنبال دموکراسی می‌گردیم، مکان آن در مدارهای نخبگان فکری و سیاسی یک کشور است که چه نوع تعاملی با یکدیگر دارند و اصولاً با فکر و اندیشه چگونه برخورد می‌کنند.
با انباشته شدن اشتباهات و خطاهای محاسباتی به دلیل فقدان ساختار در یک کشور، یا خارجی در نهایت مسلط می‌شود و یا به زنگ‌زدگی نظام مدیریتی می‌انجامد. در دموکراسی‌ها هم، اشتباه می‌شود، ولی اشتباهِ جمع است که بسیار راحت‌تر اصلاح می‌شود و تکرار نمی‌شود.

اگر #پهلوی دوم در رابطه با دموکراسی، متونی را خوانده بود و درونی کرده بود، به شهروندان کشور خود نمی‌گفت که اگر فردی راه او را نمی‌پسندد، می‌تواند گذرنامهٔ خود را مجانی گرفته و از کشور #مهاجرت کند!

بیش از پانصد سال هزاران نفر زحمت کشیده‌اند تا مانع از این ویژگیها شوند: خودبزرگ‌پنداری، خوددرست‌پنداری، خودبرترپنداری.

از کسانی که حداقل ۵۰۰ کتاب از نویسندگان پنج قرن اخیر نخوانده‌اند، به زبانهای خارجی مسلط نیستند، دانشگاه نرفته‌اند و استاد ندیده‌اند و تمرین تفاهم و تعامل نکرده‌اند، طبعاً نباید انتظار دموکراتیک بودن را داشت. دموکراسی سالها تمرین می‌خواهد.

t.center/oldkingofebrighestan

#شاه_فرتوت_ابریقستان را به دوستان خود هم معرفی کنید
@Oldkingofebrighestan

✅کدام کتاب برای کشور و رهبری مفیدتر است؛
کتاب اقتصاد مقاومتی استاد #حجت_عبدالملکی و یا کتاب خاطرات #علینقی_عالیخانی

✍️ #بیژن_اشتری

شش سال پیش آقای حجت‌الله عبدالملکی رفت پیش رهبر و کتاب اقتصاد مقاومتی‌اش را تقدیم کرد و عاقبت هم وزیر کار مملکت شد و چاقوی جراحی دستش گرفت تا اقتصاد مملکت رو جراحی بکنه.

او‌ بعدا در بخشی از گزارش این دیدار نوشت:
«یک نسخه‌ای از کتاب اقتصاد مقاومتی که خودم تالیف کرده بودم را برای تقدیم خدمت آقا آورده بودم. عرض کردم: ما با فرهنگ اقتصاد اسلامی می‌تونیم به پیشرفت شگفت‌انگیزی برسیم.

مثال زدم از صدر اسلام که پیامبر اعظم با تحول فرهنگی که ایجاد کردند در مدینه النبی، رشدهای اقتصادی شگفت‌انگیزی ایجاد کردند که گاهی تا چند صددرصد هم برآورد شده. فرمودند: واقعا کسی حساب کرده؟ عرض کردم: بله آقای دکتر سید کاظم صدر در کتابشون به این اعداد رسیدن...»

اما اگه من بودم و می‌توانستم به منزل یا محل کار رهبر بروم، یک جلد کتاب "خاطرات دکتر علینقی عالیخانی" همراه خودم می‌بردم و به دستشان می‌دادم با این توضیح که: "اون کتاب اقتصاد مقاومتی بی‌ارزش است؛ عوضش این کتابی را که خاطرات آقای عالیخانی است مطالعه کنید که می‌تواند بسیار راهگشا باشد.

بعد توضیح می‌دادم که این آقای عالیخانی که سه سال پیش در نود سالگی عمرش را داد به شما تقریبا همسن و سال همین آقای #عبدالملکی بود موقعی که وارد کابینه امیر اسدالله علم شد در اوایل دهه چهل خورشیدی.فقط هشت سال فرصت کار کردن پیدا کرد. وزیر اقتصاد شد و در دوره وزارتش صنایع مادری مثل ذوب آهن، ماشین سازی و تراکتورسازی شکل گرفت و بازار بورس و سهام و مرکز آمار واردات و صادرات و سازمان استاندارد و خیلی نهادهای دیگر تاسیس شدند.

در هشت سالی که علینقی عالیخانی وزیر بود، ایران به طور متوسط سالیانه چهارده درصد رشد اقتصادی داشت. یعنی هر سال چهارده درصد اقتصادش بزرگتر و به تبع اولی رفاه مردمش بیشتر می شد.

تورم هم طی همه این سالها حداکثر دوونیم درصد بود.اگر این وضع ادامه پیدا می‌کرد ما اقتصادمان پس از چند سال همسطح ژاپن می‌شد.
حالا که جنابعالی دنبال الگوی اقتصادی می‌گردید، بنده پیشنهاد می‌کنم که بجای اقتصاد مدینه النبی زمان پیامبر اعظم که هیچ وجهی از آن معلوم نیست و تماما مبتنی بر حدسیات و توهمات‌ است، بیایید و اقتصاد دهه چهل نظام شاهنشاهی را الگو قرار بدهید.

ملاحظه بفرمائید که چگونه عالیخانی بدون هیچ درآمد نفتی موفق به این دستاورد بزرگ شد. سرمایه و هنر او فقط علم و دانش اقتصادی‌اش بود.

#شاه_فرتوت_ابریقستان را به دوستان خود هم معرفی کنید
@Oldkingofebrighestan