✔️تفاهم اقتصادی با کشور خارجی، بیش از امضا به چه چیزهای نیاز دارد؟
برنامه همکاریهای جامع (۲۵ساله)
#ایران و
#چین از دغدغههای امروز افکار عمومی است که بازتاب آن در
#فضای_مجازی نیز مشهود است.
حق مطلب این است که جزییات دقیقی از این برنامه همکاری وجود ندارد و عمده ادعاها در مورد مزایا یا معایب این برنامه همکاری، بجای ارجاع به سند و منبعی متقن، تابعی از رویههای قبلی دولت چین یا نحوه عمل دستگاههای حاکمیتی در ایران است.
در جو نارضایتی از مدیریت اقتصادی و سیاسی کشور نیز اصولا هر نگاه بدبینانهای به این دست اقدامات، با اقبال و اعتماد بیشتر مخاطبان روبرو میشود. بنابراین سخن گفتن با اطمینان و یقینی از خود این برنامه همکاری چه به شکل سلبی و چه ایجابی چندان منطقی نیست بالاخص اینکه آنچنان که از ظواهر امور پیداست این برنامه بیشتر یک "نقشه راه" است که برای تبدیل به قرارداد الزامآور برای طرفین نیازمند به طی مراحل قانونی در دو کشور و نه صرف امضای دو وزیرخارجه است.
با این نگاه نمیتوان این برنامه همکاری را فارغ از معادلات و مانورهای رقابتی خصمانه میان ایران و چین از یک سو و آمریکا از سویی دیگر دانست. با این حال چند نکته دراین باره حایز اهمیت است:
🔸اول: بازتاب و واکنش افکارعمومی به این دست اقدامات نشان میدهد که برای اداره کشور، همراه داشتن مردم و کسب اعتماد آنان، متغیر بسیار مهمی است. این متغیر وقتی مثبت خواهد بود که تصمیمگیران یک کشور در رفتارهای خود این احساس را ایجاد کرده باشند که در پی خیر جمعی و منافع ملی هستند. اگر واکنش منفی است یعنی این امر در رفتارهای گذشته، محقق نشده است و اگر تصور شود که متغیر اعتماد مردم، مسالهای فرعی است، اشتباهی فاحش در نگرش مدیریتی کشور روی داده است. نگاهی به برنامههای
توسعهای قبل از
#انقلاب نشان میدهد که بسیاری از آن برنامهها به دلیل نادیده گرفتن متغیر اقناع عمومی به شکست انجامیدند یا در نیمه راه متوقف شدند. اولین نشانه توجه به این امر نیز لزوم شفافیت و ضرورت مشارکت مردم است. شفافیت یعنی انکه مردم از طریق نمایندگانشان نظارت دقیقی بر اجزا داشته باشند. حال اگر این نمایندگان تجلی واقعی همه نگاهها و دیدگاهها یا دستکم اکثریت نباشند، حتی به صرف نظارت آنان هم این امر محقق نمیشود و سعه صدر و اعتقاد واقعی به نظر مردم در چنین بزنگاههایی پاداش خود را به مدیریت کشور میدهد. اینجاست که وقتی از
#دموکراسی و امکان انتخاباتی آزاد صحبت میکنیم، به دنبال بازی با کلمات نیستیم؛ زیرا همه این موارد ضروری برای تمشیت مشروع امور، چونان زنجیرهای به هم پیوسته عمل میکنند و در ساختاری به واقع مردمسالار، اثر بخشی مثبت خود را نشان میدهند و در ساختاری گریزان از مشارکت نیز فقدان و عدم همراهی خود را به رخ میکشند. وقتی هم که از
#مشارکت مردم صحبت میکنیم، یعنی اینکه آنها نه فقط آزادانه در فرایندی سیاسی انتخاب و مشارکت کنند، بلکه بدین معناست که امکان فعالیت اقتصادی آنان در بستر قوانینی مدرن و متناسب با فعالیت بخش خصوصی هم فراهم باشد. بنابراین اگر بخش واقعا خصوصی نه
#خصولتی منتفع از رانت، اجازه ورود به این فرایندها را داشته باشد هم جنبه نظارتی و هم جنبه مشارکتی ماجرا فراهم شده است.
🔸دوم: حساسیت مردم به چنین توافقهایی، امری مثبت است و نشان میدهد آنها علیرغم فشارها و مشکلاتی که قاعدتا انسان را از توجه به مسایلی کلان و ملی منحرف میکند، همچنان با دقت به چنین مسایلی توجه دارند و اتفاقا وقتی موانع بسیاری در مسیر تاثیر آنان بر سرنوشتشان بوجود میآید این یگانه روزنه امید به حفظ و صیانت از منافع ملی است.
🔸سوم: در نظر داشته باشیم که هر توافق خارجی آنگاه ثمربخش خواهد بود که اولا برنامه بلند مدت و مشخص و متناسب با امکانات -و نه برنامههای ابنالوقت و موسمی- برای اداره کشور وجود داشته باشد و روح
توسعه در منظومه فکری مدیریت کشور حلول کرده باشد.
نمیتوان
توسعه و ملزومات و زیرساختارهای آن را نپذیرفت و برای شفافیت، تعامل با جهان و تنشزدایی "اما و اگر" تعیین کرد و کشور را در شرایط اضطرار و نابرابر قرار داد وهمه چیز را به "برهه حساس" احاله داد و انگاه در چنین شرایطی از برنامه یا
توسعه یا سخن گفت. همچنانکه نمیتوان از مردم خوشبینی از تفاهمنامهای را انتظار داشت که رسانه ملی همزمان طرف امضاکننده ایرانی آن را در سریالهایی مثل
#گاندو ، متهم به همداستانی با بیگانه میکند!
🔸سخن آخر اینکه اشکالی ندارد از چشماندازی
توسعهای و اقتصادی صحبت کرد اما به عمل درآوردن یا اجرایی کردن آن نیازمند تجدیدنظر اساسی در روشهای ناکارآمد و التزام به بدیهیترین تعریف از
#توسعه به معنای تغییراصولی در برداشتها و عملی کردن برداشتهای جدید و متناسب با روح زمانه و متناسب با امکانات است.
✍🏻 #سهند_ایرانمهر#شاه_فرتوت_ابریقستان@Oldkingofebrighestan