🔺۲۲ اردیبهشتماه، سالروز انعقاد معاهده بین ناصرالدینشاه قاجار با دولت فرانسه برای واگذاری فعالیتهای انحصاری #باستانشناسی ایران به فرانسویان (۱۲۷۴ ش) است.🔸نخستین کاوش علمی باستانشناسی در ایران را یک قرنونیم قبل (۱۸۴۹ تا ۱۸۵۲م). «و. کنت لوفتوس» در تپههای باستانی
#شوش انجام داد و گزارش کرد که این همان شهر باستانی «شوشان» ذکر شده در کتاب تورات است.
🔸نتیجهٔ کار او توجه فرانسویان را به ویرانههای شوش جلب کرد و قبل از آن که باستانشناسان و کاوشگران دیگر کشورهای غربی اقدامی کنند، دولت فرانسه در سال ۱۸۸۳م. یک نفر مهندس معمار به نام «مارسل دیولافوا» را جهت فراهم کردن مقدمات باستانشناسی در شوش به ایران اعزام کرد.
🔸دولت فرانسه در ابتدای امر نظر موافق شاه قاجار را به این امر کسب کرده بود. ناصرالدین شاه طی فرمانی به «ظلالسلطان» حاکم وقت اصفهان و خوزستان موافقت خود را با کاوش فرانسویان در شوش اعلام کرد، به این شرط که یک عضو ایرانی در طول کاوش با هیأت فرانسوی همراه باشد و نه تنها فرانسویان متعهد گردند که در بقعهٔ دانیال نبی و اطراف آن کندوکاو نکنند، بلکه به تعمیر بقعه نیز اقدام نمایند. در ضمن اشیای زرین و سیمین و جواهرات گرانبهای حاصل از کاوش به دولت ایران تحویل شود و آثار و اجزای غیر منقول از محل خود جابهجا نشود.
🔸«دیولافوا» به همراه همسرش «ژان» و دستیاری فرانسوی کاوش خود را به طور رسمی در سال ۱۸۸۴ م در تپه آپادانای شوش آغاز کرد و تالار بزرگ
#کاخ_داریوش_اول_هخامنشی را از زیر خاک بیرون آورد.
🔸آنگاه در پایان کار بدون در نظر گرفتن مفاد توافقنامه، اشیای ارزندهٔ بهدستآمده از کاوش و نیز از اغلب ستونها و سر ستونهای
#کاخ_آپادانای_داریوش را به فرانسه برد.
🔸این قانونشکنی موجبات ناخشنودی مقامات دولت ایران را فراهم ساخت و صدر اعظم ایران رسماً در این مورد به دولت فرانسه اعتراض کرد. گرچه این اعتراض جدی تلقی نشد اما کار حفاری در سال ۱۸۸۶ م متوقف گردید.
✍تاریخچهٔ مختصر فعالیتهای باستانشناسی در ایران.
شادروان
#محمد_موسوی. نمایهٔ پژوهش، بهار و تابستان ۷۶، ش ۹ و ۱۰.
@kheradsarayeferdowsiinstagram.com/miras_bashi@mirasbashi