🔺پس از بیش از یک دهه پژوهش سرانجام یکی دیگر از بستههای زبانآموزی از راه ادبیات به نام «فارسیآموز آرش کماندار ۱» منتشر شد. این بسته، یکی از بستهها در زنجیرهی زبانآموزی به کودکان و بزرگسالان است. سبب پژوهش و نگارش آن هم برآمده از نیازی همگانی بود. چه در ایران و میان فارسیزبانها یا کسانی که با زبان فارسی آشنایی دارند و چه برای کسانی که بیرون از مرزهای ایران زبان فارسی را نمیدانند اما میخواهند آن را بیاموزند. از جمله نوجوانان و جوانانی که شیفتهی نام سرزمین مادری و زبان آن هستند یا دانشجویان زبانهای خارجی و جهانگردانی که دوست دارند با زبان فارسی آشنا شوند. همچنین مهمتر از همه بخش بزرگی از جامعهی بزرگسال ایران همچنان در بیسوادی مطلق به سر میبرند. این گروه که شمار آنها بنابر آخرین آمار فراتر از ده درصد جمعیت ایران است، یا انگیزهای برای گذار از مرز بیسوادی به باسوادی نداشتهاند یا امکان این کار برای آنها فراهم نبوده است.
🔺«در کودکی طراح خوبی بودم. چون توجه همکلاسیها و آموزگاران را به خود جلب میکردم در بازیهای متداول شرکت نمیکردم. بیشتر دوست داشتم خودم بازی ابداع کنم. من شیفته نقاشی کردن، خواندن کتاب و ساختن و شکل دادن بودم. وقتی در نزدیکی محلمان کتابخانه کانون ساخته شد، با دنیایی دیگر روبهرو شدم. دنیای متفاوت با دنیای رسمی وخشک مدرسه، دنیایی که با من هماهنگ بود. رفتن به کانون برایم مثل قدم گذاشتن به فضایی فانتزی بود، دنیایی که در آن خیال و خلاقیت رسمیت پیدا میکرد. در این زمان بود که من از طریق کتابها و فضای کانون، آن بزرگسالی را که خردمند بود و به دنیا و فرهنگ کودک اهمیت میداد، کشف کردم.»
هر کدام از ما برای رعایت، ترویج و آموزش حقوق کودک چه کارهایی باید انجام بدهیم؟ چگونه میتوانیم فعالیتهای جالب و اثربخشی در خانه، کلاس، کتابخانه و دیگر مراکز آموزشی اجرا کنیم که مروج و تحکیمکنندهی حقوق کودک باشند؟
در این ویدئو کتاب «حقوق کودک را بشناسیم و با آن زندگی کنیم»از انتشارات موسسه پژوهشی تاریخ ادبیات کودکان را به شما معرفی کردهایم که دستنامهای است بسیار کاربردی برای آموزش و پیاده کردن حقوق کودک.
با خواندن دقیق این کتاب و اجرای فعالیتهای آن، درخواهید یافت که تا چه میزان آسیبهای امروز محیطهای آموزشی ما ناشی از بیتوجهی به حقوق دانشآموزان، و جای خالی آموزش حقوق کودک در برنامههای درسی بوده است، و چطور میتوان تا حدی این خلا را پر کرد.
بستهی «بازی و فعالیت با کارت های حقوق کودک» هم در پیوند با این کتاب تهیه و تولید شده است که میتوان با کمک کارتهای آن فعالیتهایی را با موضوع «نقض حقوق کودک» و «آشنایی با حقوق کودک به زبان تصویر» به اجرا درآورد.
در این کارگاه با ویژگیهای #کتاب_باکیفیت آشنا میشوید و همچنین میآموزید چگونه فعالیتهای پیش از بلندخوانی، هنگام #بلندخوانی و پس از بلندخوانی را انجام دهید.
🔹 این کارگاه شامل چهار نشست غیرهمزمان و دو نشست آنلاین همزمان است. نشستها در سامانه آموزش آنلاین آموزک در دسترس قرار میگیرند.
🔸 برای گذراندن هر یک از نشستها غیرهمزمان یک تا دو ساعت در روز زمان نیاز دارید و میتوانید هر ساعتی از روز برای گذراندن این جلسهها وارد سامانه شوید.
🔸نشستهای آنلاین همزمان در روز و ساعت مشخصی برگزار میشوند که باید در آن زمان در سامانه حضور داشته باشید.
🔺«آنچه مرادی در این روایت ساخته، دستکاری در حکایت اول و اندیشه آن است. این عمل، داستان-حکایت او را با قابوسنامه به کلی متفاوت کرده است. در هر دو داستان، کودکی فقیر از کودکی ثروتمند تقاضای حلوا میکند اما مرادی برای اینکه بتواند دوگانه شکمپرستی و قناعت را نقد کند، مسجد را به مکتبخانه و عالم نمازخوان را به شیخ مکتب تغییر داده است. کودک قابوسنامه در بزنگاهی کوتاه صدای سگ درمیآورد اما کودک داستان مرادی برای درآوردن این صدا و تقلید سگ بودن شبها تمرین کرده و چنان این نقش را خوب بازی میکند که سگهای شهر را با عوعوی خود همراه میکند و حتی سگ نگهبان حاکم را شیفتهی صدای خود میکند؛ آنچنان که سگ حاکم در جستوجوی این سگ عاشق، در تاریکی راه گم میکند و به آبانبار میافتد.»
🔺موسسه پژوهشی تاریخ ادبیات کودکان امسال نیز همانند سالهای گذشته «هوشنگ مرادی کرمانی» نویسندهی برجستهی کشورمان را نامزد دریافت جایزهی آسترید لیندگرن (آلما) ۲۰۲۵ کرده است. به باور این موسسه، مرادی کرمانی نویسندهای است اصیل و روایتگر زندگی کودکان و مردم عادی. مردمی که هیچ صدایی ندارند و او صدای آنها است.
در ماههای گذشته سلسله مقالاتی به قلم #عادله_خلیفی و #آزاده_خلیفی با عنوان «زندگی، زمانه و داستانهای هوشنگ مرادی کرمانی» در چند بخش منتشر شد تا دریچهای باشد به شناخت بیشتر او و آثارش:
در این بخش با فانتزیهای زیر و ویژگی هر یک از آنها آشنا میشوید: 🔸فانتزی شمشیر و سیاره 🔸فانتزی زمین در حال مرگ 🔸فانتزی آینده 🔸فانتزی استیمپانک 🔸فانتزی آرکینپاینک آرکینپانک 🔸فانتزی لامپ گازی 🔸فانتزی غرب عجیب
شوربختانه در دنیای امروز، این ما بزرگسالان هستیم که حقوق کودکان را به طور گسترده نقض میکنیم یا از تامین شرایط لازم برای برخورداری کودکان از حقوق بنیادینشان بازمیمانیم. همهی ما در سخن مدافع حقوق کودکان هستیم اما آیا حقوق کودکان را واقعاً میشناسیم و در عمل خود را موظف به رعایت و ترویج آنها میدانیم؟
کسانی که با کودکان سر و کار دارند، با آنها زندگی می کنند، روزانه با آنها در تماساند یا در ایجاد محیطی که کودک در آن رشد می کند و آموزش میبیند نقش دارند، باید حقوق کودک را بهخوبی بشناسند و به آن احترام بگذارند. والدین، آموزگاران و کتابداران از جملهی این افراد هستند. همچنین همهی کودکان باید حقوق خود را بشناسند و با شیوه های دستیابی و نگهداری از آن آشنا شوند. کودکان همگام با آگاهی از حقوق خود، یاد میگیرند که به حقوق دیگران نیز احترام بگذارند.
📚بهترین راه ترویج و آموزش حقوق کودک، عمل کردن به آن است. شما برای احترام گذاشتن به حقوق کودک در کلاس یا کتابخانهی خود چه میکنید؟
به روال هر سال در ماه اکتبر نامزدان جایزهی یادبود آسترید لیندگرن (آلما) در نمایشگاه کتاب فرانکفورت معرفی شدند و برنامهی «با من بخوان» برای نهمین سال پیاپی در میان نامزدان شایستهی دریافت این جایزه جای گرفت!
«با من بخوان» امسال هم همانند سال گذشته از سوی نهادها و شخصیتهایی به عنوان نامزد این جایزه معرفی شده است که فراتر از گسترهی ملی، اعتبار جهانی دارند: کاترین پترسون نویسندهی نامدار ادبیات کودکان جهان، شاخهی ملی فلاندرز «دفتر بینالمللی کتاب برای نسل جوان» (IBBY)، و ایفلا (فدراسیون بینالمللی انجمنها و مؤسسات كتابداری) معرفان برنامهی «با من بخوان» به عنوان نامزد دریافت جایزهی آلما ۲۰۲۵ بودهاند.
🔺«چرا ترانه-متلها میتواند به بهبود لکنتهای زبانی کودکان خردسال که ریشه و منشاء سرریز واژگانی دارند کمک کند؟ ترانه-متلها از جنبه خاستگاه تاریخی و فرهنگی تنها برای سرگرمی کودکان ساخته نشده است. این روایتها در هر زبانی بخشی از کارکردهای زبان گفتاری مانند ریتم و لحن و سبکهای آوایی یک زبان خاص را به کودکان خردسال آموزش میدهند. کودکان خردسال از این راه میتوانند راهها و روشهای تسلط بر زبان گفتاری را بیاموزند.»
🔺«هیچ پیوندی نزدیکتر از پیوند بین والدین و فرزندان نیست. دو پیوند زیستشناختی و روانشناختی میان والدین و فرزندان برای رشد جسمی و روانی کودک ضروری است. نقش والدی فراتر از تصوری است که در رسانههای اجتماعی یا در مجلهها میبینیم. کودکان از انزوای اجتماعی، مشکلات اقتصادی، طلاق، بیماری، پریشانی و ناراحتی والدینشان تاثیر میپذیرند و ممکن است در برابر ابتلا به اختلالات و بیماریهای روانی آسیبپذیر شوند.»
🔺«با گذشت دههها و انجام دادن پژوهشهای گسترده، کمکم این نظر جا افتاد که خواندن و نوشتن مهارتی آنی و زمان بندیشده نیست که از نقطه آ و در کلاس آغاز شود و در نقطهی دیگر پایان یابد. بلکه خواندن و نوشتن پیش از هر عامل دیگری در بستر خانواده شکل میگیرد. هنگامی که کودک قلم در دست میگیرد و مانند بزرگترها خط را از جهتی به جهتی دیگر امتداد میدهد و باز این کار را تکرار میکند، به گونهای در فرایند بیداری نوشتاری قرار گرفته است؛ کودک کارکرد قلم و کاغذ را شناخته است و میداند قلم را روی کاغذ میکشند تا اثری به وجود بیاید. بیداری نوشتاری گاهی در وضعیت خودبهخودی انجام میشود و گاهی برای آن برنامهریزی شده است. «سواد شکوفایی» همان پیوستاری است که بیداری نوشتاری برنامهریزیشده، در چارچوب آن انجام میشود.»