...
شادیِ شرورانه
توماس آکویناسِ قدیس یکی از لذت بهشتیان را تماشای رنج و عذاب جهنمیان معرفی میکند! چیست این لذت شرورانهی پنهانِ بشر در تماشای رنج؟ یا خشم پنهان از دیدن جایگاه بالاتر دیگری!
در قبیلهی بالوبُدُویِ آفریقای جنوبی، "موجاجی"هایی وجود داشت که معروف به ملکهی باران بودند. آفریقاییها باور داشتند که موجاجیها قدرت کنترل ابر و باد و باران را دارند؛ و عجیب است که بیشتر از آنکه از او بخواهند برای سرزمینشان بارانی دعا کنند، خشکسالی و نباریدن را برای سرزمینهای مجاور خواهان بودند!
شوپنهاور هم از شادیِ شرورانهای صحبت کرده که از تماشای رنج و شکست دیگری حاصل میشود!
نشانگان و ردگیری این شادی شرورانه، یا رنجبردن از موفقیتدیگری، بسیارند در قصهها و افسانهها و اسطورهها و چه کم و مشکوک به آن پرداختهشده، گویی تلاشیست نانوشته و دستجمعی برای زیرِ فرشکردن یکی از عظیمترین خصوصیتهای بشر. خصوصیتی که دانته در #کمدی_الهی، به نقل از آگوستین قدیس میگوید: این حسد بود که آدمی را به سقوط کشاند و عیسی را بدست مرگ سپرد.
و شاید تبار اولین قتل اسطورهای بشر را نیز بتوان با حسد توضیح داد. هابیل و قابیل(قائن) و قتل از روی حسدِ نپذیرفتن هدیهاش. هدیهی قابیل به یَهُوَّه پذیرفته نمیشود و او از روی حسد، برادرکشی میکند.
چهبسا بسیاری از آلام و رنج و آنچه امروز اختلال روانی حتی میشناسیماش، تباری یکسان با همان حسد اسطورهای پیدا کند!
#ژیژک (Zhee zhek) دست روی لحظهی مهمی گذاشته و آن نگاه فریبنده و خطرناکِ خوشبینانه را به چالش کشیده.
با زیرفرشکردن سویههای تاریک آدمی، هر برونرفتی، بسیار بسیار شکننده و کوتاه خواهد بود.
هیچ برونرفت سادهای از وضعیت نیست مگر روشنکردنِ نسبتِ خودمان با دیگری! با دیگریها ؛آدمیان، حیوانات و گیاهان و زمین و آب و آسمان.
خوشبختیِ پایدار، امری است جمعی!
#مسعود_ریاحی
#حسد
#شادی_شرورانه
#روانشناسی
#اختلال_روانی
#افسانه_و_اسطوره
#اسلاوی_ژیژک
#فلسفه
@kiwmars