عربی را چگونه بجای پارسی نشاندند ؟!

- نمونه ای پژوهشی در این زمینه : سکه ای اُموی با شمایل ساسانی و مفهوم عبارت لا اله الا الله ، محمد رسول الله به زبان و خط پارسی میانه -

اعراب پس از چیرگی بر قبایل اطراف خود و متحد کردن همه جزیره العرب ، بر سرزمین های مجاور خود تاختند و به‌نوبت همه حکومت‌های مقتدر آن دوران را بزانو درآورند و فرهنگ ها ، ادیان و زبان های بسیاری از مردمان را به فرهنگ ، دین و زبان عربی دگرگون کردند. برای نمونه مردمان مصر تا پیش از حمله اعراب در ۶۴۱ م با زبان عربی آشنایی نداشتند ، اما فرمانروایان عرب پس از تسخیر مصر ، زبان رسمی و مکاتبات را عربی اعلام کردند و از سده نهم میلادی به این‌سو ، زبان عربی در مصر نهادینه شد. و یا زبان مردمان شمال آفریقا تا پیش از حمله اعراب ، یک زبان آفریقایی-آسیایی بنام « آمازیقی » بود که با حمله اعراب این زبان نابود شده و امروزه فقط گویشورانی اندک در کشورهای مراکش ، الجزایر ، لیبی و تونس دارد.

زبان پارسی هم با چنین رخداد‌هایی روبرو شد ، اما سرانجامی متفاوت داشت. اعراب اموی ( ۴۱ تا ۱۳۲ ه.ق ) زبان رسمی را عربی اعلام کرده بودند و ایرانیان هم برای انجام امور روزانه خود مجبور بودند که این زبان را فرابگیرند و آن را به فرزندان خود هم آموزش بدهند. از طرفی اعراب زیادی از عراق و جزیره العرب به ایران کوچیده بودند و در کنار پارسی زبان ها زندگی میکردند. حضور اعراب در ایران و دوام این حضور تا حدود سه قرن در این سرزمین ، تاثیرات زیادی بر زبان و ادبیات ایرانیان گذاشت و از طرفی ایرانیان در این دوره حتی نمیتوانستند شعری بزبان پارسی بسرایند. همچنین زبان دینی و قرآنی هم عربی بود و مردم مجبور بودند تا آن را یاد بگیرند. در مقابل همه این عوامل ترویج زبان عربی ، با زبان پارسی مقابله هم میشد و نمونه های زیادی از مبارزه با زبان پارسی و مخالفت با آن در کتب تاریخی آمده است ، از جمله : حدیثی در برگه ۳۸۳ تاریخ جرجان نوشته حمزه السهمی و برگه ۲۲۸ اساس البلاغه : روزی عمر در طواف حج بود و شنید که دو جوان به فارسی با هم صحبت میکنند ، پس به آن دو جوان گفت که فورا به‌ عربی سخن بگویید و بدانید که هرکس زبان فارسی را بیاموزد خبیث و بی اخلاق است.

اما با همه اینها ، زبان پارسی همچون سایر زبان های منطقه که با زور شمشیر عرب ، نابود شده بودند ، « ایستادگی » کرد و زنده ماند. زنده ماند ، اما زخمی و ضربه خورده از زبانِ شمشیرداران (!). امروزه هم زبان پارسی با زخم‌هابی بسیار ، خار چشم میهن‌فروشانی بنام « خود ترک پنداران » است. که این زبان نیاز به ترمیم و بازسازی و رسیدن به اوج زبان دوران ساسانیان دارد ، ولی گرفتار مسؤلانی بدتر از امویان است.

امویان نخستین حاکمان ایرانِ بزرگ ، در دوره اسلامی و پس از ساسانیان بودند. آنها به ستمکاری و نژادپرستی مشهور بودند که سرانجام هم به دست همین ایرانیان یعنی نهضت « سیاه‌جامگان » به رهبری ابومسلم خراسانی ، سرنگون شدند. اما ایرانیان باز فریب خوردند و حکومت ایران بدست اعرابی دیگر بنام عباسیان افتاد. در برگه ۱۴۵ کتاب نهضت شعوبیه نوشته حسینعلی ممتحن درباره رفتار امویان با ایرانیان میخوانیم :

" حکومت بنی امیه بر پایه تحقیر ملل غیر عرب استوار شد. ایرانیان در عصر اموی ، ذلیل خوار و خدمتگزار عرب بودند و کار و منصب مهمی در دست آنان نبود. امویان میگفتند : کسی که خون خالص عربی در رگ و ریشه او باشد ، برای سروری ، فرمانروایی و پیشوایی خلق شده و سایر ملل عموما برای خدمتگزاری و کارهای پست آفریده شده‌اند. نه نتها ما شما غیرعربان را از بندگی و اسارت آزاد کردیم ، بلکه از پلیدی ، کفر و شرک هم نجات دادیم و همین کافی است که از شما برتریم. ما شما را با شمشیر سعادتمند ساختیم و با زنجیر به بهشت کشاندیم. حجاج بن یوسف دست‌های موالی را داغ میکرد و علامت میگذاشت تا این طبقه از سایر طبقات شناخته شود.... (و گفته‌های بسیار دردآور و پادایرانی دیگر)

سکه ای از دوران امویان که ناگفته‌های بسیاری دارد :

یکی از جالبترین سکه ‌های ضرب خورده در نیمه شرقی خلیفه اموی ، سکه عبدالعزیز بن عبدالله بن امیر ، حاکم سیستان است. این سکه پنج سال پیش از اصلاحات ضربی اموی توسط « عبدالمک » ضرب خورده است. در اصلاحات ضربی ، همه (( نشانه‌ها و آثار مربوط به حکومت ‌های ساسانی )) از روی سکه ها برداشته و آنها را با خط و زبان عربی جایگزین کردند. چراکه پیش از آن ، سکه های اموی دارای شمایل پادشاهان ساسانی ، زبان پارسی میانه ، خط پهلوی ، نشان ماه-ستاره و حتی نقش آتشکده بود. و نشان ماه-ستاره هم از همین آثار ساسانی بود که به حکومت‌های اسلامی و از آنجا به حکومت‌های ترک راه پیدا کرد.
ادامه👇
#زبان_عربی