🔺آیا هنگام بازجویی میشود درخواست کرد که چشمبند به چشم و رو به دیوار نباشد و با بازجو رو در رو صحبت کرد؟
ماده یکم کنوانسیون منع شکنجه سازمان ملل متحد هر عملی را که با هدف کسب اطلاعات یا اعترافگیری از فرد یا شخص دیگری یا ارعاب و تهدید، درد و رنج شدید جسمانی یا روحی بر فرد اعمال کند شکنجه میداند.
طبق قانون اساسی ایران هرگونه تهدید یا شکنجه متهم و اجبار او برای گرفتن اقرار یا کسب اطلاع ممنوع است.
کسانی که با تحت فشار گذاردن متهم یا دیگری او را وادار به اقرار علیه خود یا شهادت علیه دیگری میکنند مجرم تلقی شده و قابل تعقیب و مجازات هستند. تحقیقاتی که از طریق شکنجه بهدست آید اعتبار قانونی ندارد و قاضی نمیتواند در هنگام صدور رای به آنها توجه کند. برای این موضوع متهم باید ثابت کند که تحت فشار و شکنجه بوده است. از جمله مواردی که طبق قانون از موارد آزار و اذیت متهم و شکنجه محسوب و ممنوع شدهاند موارد زیر میباشد:
زدن چشمبند، دستبند و پابند یا سایر رفتارهای تحقیرآمیز نسبت به متهم، پوشاندن صورت یا نشستن مامور تحقیق پشت سر متهم در هنگام تحقیق و بازجویی، بردن متهمان به اماکن نامعلوم، بازجویی متناوب یا بازجویی در شب، کنجکاوی در اسرار شخصی و خانوادگی و سؤال کردن از گناهان گذشته افراد و پرداختن به موضوعاتی که موجب فشار روانی به شخص متهم و مظنون گردد وهیچ گونه تأثیری در موضوع اتهام شخص ندارد. نگهداری متهم در سلول انفرادی در متون قانونی ایران اجازه نگهداری متهم در سلول انفرادی صرفاً در آییننامه اجرایی سازمان زندانها واقدامات تأمینی و تربیتی و به عنوان آخرین روش تنبیهی در مقابل تخلفات انضباطی زندانی پیشبینی شده است. نگهداری متهمین یا زندانیان در سلول انفرادی فقط به حکم شورای طبقهبندی زندان و حداکثر به مدت ۲۰ روز قابل اعمال است. غیر از این موارد، حبس بازداشت شدگان در سلول انفرادی کاملاً غیرقانونی است. در مورد شکنجه هرگز نباید سکوت کرد و به هر نحو ممکن باید در مورد آن اطلاعرسانی کرد. چنانچه راهکار اعتراض و طرح شکایت قانونی برای متهم بسته شده باشد، از هر روش ممکن باید نسبت به آن اعتراض کند. تحمل شکنجههای اولیه چون ضرب و شتمهای سبک میتواند منجر به تشدید آنها و حتی منجر به مرگ متهم شود. در مواردی که شکنجه موجب آسیب جسمی و روحی مشخص شود بهتر است متهم در اعزام به پزشکی قانونی و حتی پزشک زندان برای ثبت آسیب وارد شده اصرار کند. در اغلب موارد ادعای متهم که اظهاراتش ناشی از فشار و شکنجه در مرحله تحقیقات بوده توسط دادگاهها پذیرفته نمیشود مگر آنکه دلایل واضح بر مدعای خود داشته باشد. این در حالی است که طبق موازین بینالمللی حقوق بشر، صرف ادعای زندانی برای اینکه شکنجه شده است به خصوص اگر با اوضاع و احوال حاکم بر قضیه تطابق داشته باشد مورد پذیرش واقع میشود و از او مدرک و دلیل برای اثبات ادعای شکنجه نمیخواهند.