گاه‌نویسه‌ها | جواد رسولی

👆
نمونه‌ای دیگر از باورمندی به گونه‌ای وَر در صدر اسلام، نوشاندن آب مقدس به متهم است؛ چنان که در روایتی منقول از حضرت محمد (ص) یکی از خواص و آثار سورة یونس (ع) افشای سارق دانسته و چنین توصیه شده است: «هرکس سورة یونس (ع) را بنویسد و آن را در منزل خود قرار دهد و نام اعضای خانواده را ببرد، اگر در آن‌ها عیبی باشد آشکار می‌شود؛ و اگر سورة یونس (ع) را در تشتی بنویسند و با آب پاکی آن را بشویند و شخصی که متهم به سرقت است از آن بنوشد، نمی‌تواند آن را قورت بدهد و در گلویش گیر کرده و به سرقت اقرار می‌کند». (7)
@Gahnevise
🔸پی نوشته ها
1- [از جمله روانشاد پورداوود در ویسپرد، ص 120.]
2- [«فَمَن حاجَّکَ فیهِ مِنْ بَعدِ ماجاءَکَ مِن العِلْم، فقُل تعالوا اَنَدْعُ اَبْنائَنا و اَئنائَکُم و نِسائَنا و نِسائَکم و اَنْفسنا و نَفُسَکُم، ثُمَّ نَبْتَهِلَ فَنَجْعَلْ لَعْنَةَ اللهِ عَلَی الکاذبینَ». آل عمران، آیه 61. ترجمه: هر که با وجود این علم تو، به سوی تو آمده و (دربارة عیسی) با تو مجادله می‌‌کند، بگو: بیایید شما و ما با پسران و زنان و به تن خود (حاضر شویم) و تضرع کنیم و لعنت خدا را بر دروغگویان قرار دهیم.]
3 - [سید علی اکبر قرشی، قاموس قرآن، چ 4، ج1، دارالکتب اسلامیه، 1364، ذیل بهل.]
4 - ر.ک: مفاتیح الجنان، ذیل اعمال روز بیست و چهارم ذی‌الحجه، و دعای مباهله. درخور توجه آن که در دعای مذکور، اشاره‌ای به این واقعه نشده است. این دعا به مانند دعای ماه رمضان با جملة «الهمّ اِنّی اَسئَلُکَ مِنْ بَهائِکَ بِاَبْهاهُ» آغاز می‌شود.]
5 - [«وَ الَّذینَ یَرمونَ‌اَزواجَهُم وَ لَمْ یَکُنْ لَمْ شُهَداءُ اِلّا اَنْفُسُهُمْ، فَشَهادَةُ اَحَدِهِمْ اَرْبَعُ شهاداتٍ بِاللهِ اِنَّهُ لَمِنَ الصَّادِقینَ وَ الْخامِسَةُ اَنَّ لَعْنَةُ اللهِ ‌عَلیه اِنَّ کانَ مِنَ الکاذِبین وَ یَدْرَؤُا عَنْهَا العَذابَ اَنْ تَشْهَدَ اَرْبَعَ شَهاداتٍ بِالله اِنَّهُ لَمِنَ الکاذبینَ وَ الْخامِسَةَ اَنَّ غَضَبَ اللهِ عَلَیها اِنْ کانَ مِنَ الصّادِقین». نور، آیات 6-9]
6 - [سید صادق گوهرین: شیخ فرید الدین محمد عطار نیشابوری، منطق‌الطیر، مقامات طیور، به اهتمام سید صادق گوهرین. چ8. شرکت انتشارات علمی و فرهنگی، ص 296 (توضیحات)؛ و: قرآن، نور، آیات 11-28.]
7 - [تفسیر البرهان، ج3، ص9، به نقل از خواص القرآن، به نقل از: محسن آشتیانی، و، سید محسن موسوی آملی، قرآن درمانی (روحی و جسمی)، چ 9، زهیر، 1389]
@Gahnevise
🔸به نقل از : رسولی، جواد: آیین اساطیری وَر، پیشینه سوگند در ایران و جهان، سروش، 1377، صص 32- 35 (با افزوده)
#سوگند #مباهله #ور

✅معلّم

🔸یادداشت برای گرامی‌داشت دکتر محمدجعفر یاحقی
@Gahnevise

🔹نیمة دهة شصت بود که بختیار شدم و دو ترم پایانی تحصیلات کارشناسی خود را به عنوان مهمان در دانشگاه فردوسی گذراندم. شاگردی بزرگان و فرزانگان دانشکده ادبیات مشهد غنیمتی ارجمند بود، خاصه که در آن میان با آموزگار والامقام محمدجعفریاحقی چهره به‌چهره شدم.
تدریس و آزمون‌گرفتن ایشان شاخص از دیگر استادان بود. یکی از صحنه‌های ماندگار خاطر من، حضور در اتاق کوچک و پر از کتاب و کاغذ ایشان برای آزمون شفاهی است؛ آزمون که نه، ملاقات و دیدار و گپ و گفتی با آرامش و بدون تحقیر دانشجو – خلاف رسم معمول آن سال‌ها و این سال‌ها. 1365 بود. پایان آن نشست و برخاست، برگه‌ای به من دانشجو دادند- برگه‌ای که گویا به بسیاری دانشجویانشان می‌دادند- و خواستند آن را بخوانم و مطابق آن درخواست، تدریس ایشان را نقد کنم!
آن برگه را تا سال‌ها پیش چشم داشتم و در پایان هر سال و نیم‌سال به همان طریق از دانش‌آموزان و دانشجویانم می‌خواستم تا تدریس و کلاس مرا نقد کنند و پیشنهادهایی که به نظرشان می‌رسد ارائه دهند. فکر می‌کنید بهتر ازاین می‌شد از آن معلم، نکته آموخت و به‌کار بست؟
🔹تعهد به آموزش‌وپروش مرا به دبیری در دبیرستان‌های شهرستان اسفراین کشاند و آن سال‌هایی بود که دکتر یاحقی در ژاپن بودند و بخشی از سفرنامة "اقالیم دیگر" ایشان که مربوط به بازدید از مناطق جنگی بود، در کتاب آیین نگارش و انشای دبیرستان مندرج. دانش‌آموز خوش‌ذوقی داشتم که از اتفاق با دیدن سفرنامه یادشده، دست به قلم برد و انشایی طنزآمیز با عنوان "سفر به صف‌آباد" نوشت و با همان سبک و سیاق قلم دکتر یاحقی، روایتی شوخ‌طبعانه از صف‌های فراوان مرغ و نفت و مایحتاج زندگی در شهر و روستای آن سال‌ها، ارائه‌کرد. همان انشا را از طریق همسر گرامی دکتر یاحقی ، سرکارخانم دکتر بوزرجمهری، به ژاپن و به پیشگاه ایشان پست کردم تا شاید از اینکه دانش‌آموزی در یکی از شهرهای حاشیة شمالی خراسان از نوشتة ایشان الگوگرفته خرسند شوند و لبخندی بزنند و قدری از غم غربتشان کاسته شود.
چندی که گذشت در کمال ناباوری، نامه‌ای از ژاپن و به نشانی همان دبیرستان برای من رسید که در آن استاد یاحقی، نامه‌ای هم خطاب به آن دانش‌آموز مرقوم و او را تشویق و به ادامه تحصیل ترغیب فرموده‌بودند. نیازی نیست در توصیف این کُنش عالمانه و معلمانه و پدرانه و مشوقانه و انسانی ایشان چیزی افزون بگویم، خودِ این خاطره که به اواخر دهة شصت برمی‌گردد، گویای ویژگی ذاتی معلمی و توجهات خاصی است که تنها در وجود فرزانة فروتنی چون ایشان می‌توان دید؛ از این روست که "معلّمی" را در وجود ارجمند ایشان، شاخص‌ترین ویژگی می‌دانم و این خصلت را از دیگر وجوه علمی ایشان برتر می‌بینم.
🔹همسفری در چند همایش ادبی ملی و ارتباط صاحب این قلم با برخی دانشگاهیان و دوستان مشترک تاجیکی و مراودات خانوادگی، موجب آن شد تا همای لطف استاد دکتر یاحقی برسرم سایه‌افکنَد و مفتخر به همکاری با ایشان در مرکز خراسان‌شناسی شوم. چندسال بعد، بازهم بخت یاری کرد و با تأسیس انتشارات آهنگ قلم، کتبی را به سفارش دکتر یاحقی، با همکاری قطب علمی دانشکده ادبیات و مؤسسه خردسرای فردوسی منتشر کردم که به یمن نام‌ ایشان چون تاجی بر سر کتب منتشره خراسان و ایران، درخشان است.
🔹برای این بزرگمرد اقلیم قلم، عمری بلند آرزومندم و از زبان برادران تاجیکی ایشان می‌گویم: «معلّم جان! ان‌شاءالله صد ساله شوید؛ آنگاه پیر شوید»!

🔸جواد رسولی اردیبهشت 1397

🔅 مقاله "سوگند"به ارجنامه استاد یاحقی تقدیم شد.👇
#یاحقی #معلم #ارجنامه_دکتر_یاحقی #پاژ #دکتر_محمد_جعفر_یاحقی #سوگند

‍ ✅زرنیاونت چیست؟
@Gahnevise
🔸🔹حدود سال 1372 که به هدایت استاد عزیز، دکتر اشرف‌زاده گرانقدر مشغول نوشتن پایان‌نامه کارشناسی ارشد بودم، به اِشکالی در برگردان معنی"زرنیاونت" در نوشته‌های نادرة دوران و استاد بی‌مانند، روانشاد ابراهیم پورداوود، برخوردم و بعد از کلنجار رفتن زیاد با وجدان و دیگر زوایای ضمیر خود، جسارت کرده و نقد و نظرم را در قالب مقاله‌ای نوشتم و به مجله‌ای که آن روزها منتشر می‌شد و نامش "آشنا"بود فرستادم که آن را چاپ کرد.
چندی پیش در وبگردی، دیدم مجله چیستا هم در سال 1389 آن را چاپ کرده! فایل پی دی اف آن را ابتیاع کردم و تقدیم شما دوستان و همراهان این گاه‌نویسه‌ها می کنم.

ج.رسولی
@Gahnevise
#زرنیاونت
#سوگند

👆
نمونه‌ای دیگر از باورمندی به گونه‌ای وَر در صدر اسلام، نوشاندن آب مقدس به متهم است؛ چنان که در روایتی منقول از حضرت محمد (ص) یکی از خواص و آثار سورة یونس (ع) افشای سارق دانسته و چنین توصیه شده است: «هرکس سورة یونس (ع) را بنویسد و آن را در منزل خود قرار دهد و نام اعضای خانواده را ببرد، اگر در آن‌ها عیبی باشد آشکار می‌شود؛ و اگر سورة یونس (ع) را در تشتی بنویسند و با آب پاکی آن را بشویند و شخصی که متهم به سرقت است از آن بنوشد، نمی‌تواند آن را قورت بدهد و در گلویش گیر کرده و به سرقت اقرار می‌کند». (7)
@Gahnevise
🔸پی نوشته ها
1- [از جمله روانشاد پورداوود در ویسپرد، ص 120.]
2- [«فَمَن حاجَّکَ فیهِ مِنْ بَعدِ ماجاءَکَ مِن العِلْم، فقُل تعالوا اَنَدْعُ اَبْنائَنا و اَئنائَکُم و نِسائَنا و نِسائَکم و اَنْفسنا و نَفُسَکُم، ثُمَّ نَبْتَهِلَ فَنَجْعَلْ لَعْنَةَ اللهِ عَلَی الکاذبینَ». آل عمران، آیه 61. ترجمه: هر که با وجود این علم تو، به سوی تو آمده و (دربارة عیسی) با تو مجادله می‌‌کند، بگو: بیایید شما و ما با پسران و زنان و به تن خود (حاضر شویم) و تضرع کنیم و لعنت خدا را بر دروغگویان قرار دهیم.]
3 - [سید علی اکبر قرشی، قاموس قرآن، چ 4، ج1، دارالکتب اسلامیه، 1364، ذیل بهل.]
4 - ر.ک: مفاتیح الجنان، ذیل اعمال روز بیست و چهارم ذی‌الحجه، و دعای مباهله. درخور توجه آن که در دعای مذکور، اشاره‌ای به این واقعه نشده است. این دعا به مانند دعای ماه رمضان با جملة «الهمّ اِنّی اَسئَلُکَ مِنْ بَهائِکَ بِاَبْهاهُ» آغاز می‌شود.]
5 - [«وَ الَّذینَ یَرمونَ‌اَزواجَهُم وَ لَمْ یَکُنْ لَمْ شُهَداءُ اِلّا اَنْفُسُهُمْ، فَشَهادَةُ اَحَدِهِمْ اَرْبَعُ شهاداتٍ بِاللهِ اِنَّهُ لَمِنَ الصَّادِقینَ وَ الْخامِسَةُ اَنَّ لَعْنَةُ اللهِ ‌عَلیه اِنَّ کانَ مِنَ الکاذِبین وَ یَدْرَؤُا عَنْهَا العَذابَ اَنْ تَشْهَدَ اَرْبَعَ شَهاداتٍ بِالله اِنَّهُ لَمِنَ الکاذبینَ وَ الْخامِسَةَ اَنَّ غَضَبَ اللهِ عَلَیها اِنْ کانَ مِنَ الصّادِقین». نور، آیات 6-9]
6 - [سید صادق گوهرین: شیخ فرید الدین محمد عطار نیشابوری، منطق‌الطیر، مقامات طیور، به اهتمام سید صادق گوهرین. چ8. شرکت انتشارات علمی و فرهنگی، ص 296 (توضیحات)؛ و: قرآن، نور، آیات 11-28.]
7 - [تفسیر البرهان، ج3، ص9، به نقل از خواص القرآن، به نقل از: محسن آشتیانی، و، سید محسن موسوی آملی، قرآن درمانی (روحی و جسمی)، چ 9، زهیر، 1389]
@Gahnevise
🔸به نقل از : رسولی، جواد: آیین اساطیری وَر، پیشینه سوگند در ایران و جهان، سروش، 1377، صص 32- 35 (با افزوده)
#سوگند #مباهله #ور